Działalność gospodarcza w 3 sektorze
Organizacje 3 sektora z założenia nie powinny działać dla osiągania zysków. Jednak nie oznacza to, że nie mogą prowadzić działalności gospodarczej. Fundacje i stowarzyszenia mogą stać się przedsiębiorcą.
Stowarzyszenia i fundacje mogą prowadzić działalność gospodarczą tylko wtedy, jeśli dochód z tej działalności będzie przeznaczony na realizację statutowych celów organizacji. Oznacza to, że członkowie nie mogą podzielić zysków z działalności między siebie, jednak mogą z jej tytułu odbierać wynagrodzenie. W praktyce oznacza to, że żaden z członków organizacji nie może rościć sobie prawa do części zysków, ale jeśli członkowie organizacji są przez nią zatrudniani (nie ma znaczenia rodzaj umowy), np. jako koordynatorzy, to z tego tytułu mogą otrzymać pieniądze pochodzące z działalności.
Działalność gospodarcza a działalność odpłatna
Nie każdy rodzaj działalności, za który organizacja pobiera opłaty jest działalnością gospodarczą. Pod pojęciem działalność odpłatna mieszczą się bowiem wszystkie działania, za które organizacja co prawda pobiera wynagrodzenie, ale należą one do zadań publicznych, wykonywanych na rzecz społeczeństwa. Organizacja może więc na przykład prowadzić odpłatne szkolenia dla osób bezrobotnych i póki koszt tych szkoleń jest wyznaczany przez rzeczywiste koszty, jakie ponosi organizacja przy ich realizacji, jest to działalność odpłatna a nie gospodarcza. Jednym słowem, na działalności odpłatnej organizacja nie może zarabiać, a jedynie pokrywać koszty. Działalność gospodarcza dopuszcza odnoszenie zysków, o ile będą one przeznaczone na realizację celów statutowych. Co ważne, w jednej organizacji jeden rodzaj działalności, np. prowadzenie szkoleń nie może być częściowo działalnością odpłatną, a częściowo gospodarczą. Organizacja musi zdecydować, który rodzaj działalności wybierze dla konkretnych czynności. Może przy tym zdecydować, że prowadzenie szkoleń będzie działalnością odpłatną, a wydawanie publikacji działalnością gospodarczą.
Kiedy organizacja musi rozpocząć działalność gospodarczą?
Prowadzenie przez organizację działalności gospodarczej jest dobrowolne poza jednym wyjątkiem. Organizacja musi rozpocząć działalność gospodarczą, jeśli którakolwiek z zatrudnianych przez nią przy działalności odpłatnej osób otrzyma za okres ostatnich trzech miesięcy wynagrodzenie wyższe niż 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (na każdy rok ogłasza je prezez GUS). Również przyjęcie wynagrodzenia za odpłatną działalność przekraczającego koszty tej działalności kwalifikuje tę działalność jako gospodarczą i konieczne staje się zarejestrowanie organizacji jako przedsiębiorcy.
Powyższe zasady nie obowiązują w przypadku prowadzenia przez organizację placówki oświatowej.
Jak rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w 5 krokach?
Krok 1. – zapis w statucie. Jeśli dotychczasowy statut organizacji nie dopuszczał prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, konieczna będzie jego zmiana przez władze organizacji. W statucie musi być zawarta również informacja o rodzaju przedmiocie działalności. W przypadku nowych fundacji, które od razu chcą rozpocząć działalność, również w akcie fundacyjnym musi znaleźć się informacja fundatora, jaką część majątku przeznacza on na prowadzenie działalności gospodarczej (ustawowo kwota ta nie może być niższa niż 1000 zł).
Krok 2. – zgłoszenie w KRS. Działalność gospodarczą można zgłosić w Krajowym Rejestrze Sądowym już w momencie rejestrowania tam organizacji. Wtedy z chwilą powstania organizacji będzie ona jednocześnie przedsiębiorcą. Jeśli organizacja istnieje już jakiś czas i dopiero rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, wówczas potrzebne dokumenty trzeba złożyć oddzielnie. Niezależnie od tego, czy jest to nowopowstała czy już istniejąca organizacja potrzebne będą następujące dokumenty:
- formularz KRS-WM, na którym będzie wskazany przedmiot działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD),
- druk RG-1 (wniosek o wpis lub zmianę w rejestrze REGON),
- druk NIP-2 (zgłoszenie identyfikacyjne lub aktualizacyjne do urzędu skarbowego),
- umowę potwierdzającą prawo do użytkowania lokalu (np. najem, użyczenie),
- zgłoszenie/zmianę płatnika składek ZUS w przypadku organizacji zatrudniających pracowników,
- dowód opłaty za wpis do rejestru przedsiębiorstw,
- dowód opłaty za wpis w Monitorze Sądowym i Gospodarczym,
- potwierdzone notarialnie wzory podpisów członków zarządu organizacji.
Ponadto istniejące już organizacje, które dopiero chcą rozpocząć prowadzenie działalności i w związku z tym zmieniały statut muszą dołączyć:
- uchwałę o zmianie statutu i ewentualnie dokumenty potwierdzające przyjęcie tej uchwały,
- formularz KRS-W9 (wskazanie zmiany statutu).
Zgodnie z zasadą „jednego okienka” wszystkie dokumenty składa się w odpowiednim dla organizacji sądzie, których adresy można znaleźć TUTAJ.
Chęć rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej przez organizację można zgłosić również przez internet pod warunkiem posiadania bezpiecznego podpisu elektronicznego. Nie trzeba wówczas składać formularzy RG-1 i NIP-2.
Krok 3. – Koszty. Rejestracja działalności gospodarczej w Krajowym Rejestrze Sądowym nie jest, niestety, bezpłatna. Koszt rejestracji działalności dla nowych organizacji zawiera się w koszcie rejestracji w KRS i wynosi 1000 zł. Istniejące organizacje, które w związku z rozpoczęciem działalności dokonują zmian w rejestrze muszą się liczyć z kosztem 400 zł. Obowiązkowe ogłoszenie rejestracji bądź zmiany w Monitorze Sądowym i Gospodarczym również wiąże się z kosztami. Ogłoszenie wpisu kosztuje 500 zł, a zmiana we wpisie 250 zł.
Pełny wykaz opłat związanych z KRS można znaleźć TUTAJ.
Stowarzyszenia i fundacje mogą się starać o zwrot tych kosztów. Nie dotyczy to kosztów związanych z ogłoszeniem w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wniosek należy złożyć we właściwym sądzie. Jednak w przypadku organizacji, które wnoszą o wpis do rejestru przedsiębiorstw szanse na zwolnienie z opłat sądowych są minimalne.
Jakie są skutki prowadzenia działalności gospodarczej?
Oprócz większych wpływów do budżetu organizacji prowadzenie działalności gospodarczej niesie ze sobą jeszcze inne konsekwencje. Przede wszystkim od momentu rejestracji działalności organizacja będzie zmuszona składać bardziej rozbudowane sprawozdanie finansowe. Wszystkie pieniądze, którymi obraca organizacja, będą musiały być dokładnie księgowane. Organizacja będzie musiała również składać roczne sprawozdanie do KRS.
Organizacja będąca przedsiębiorcą podlega tym samym obowiązkom podatkowym, co normalne firmy, muszą płacić podatek CIT (podatek dochodowy od osób prawnych) lub VAT, a także składać odpowiednie deklaracje.
