Księgi rachunkowe 2025 - nowy limit przychodów

2025-02-21

Od 2025 roku zmieniły się limity przychodów, które decydują o obowiązku prowadzenia pełnej księgowości. Kto zostanie objęty wymogiem ksiąg rachunkowych, a kto wciąż będzie mógł prowadzić uproszczoną ewidencję? Sprawdź, jak te zmiany wpłyną na Twoją firmę!

Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 6 grudnia 2024 r. wprowadziła od 1 stycznia 2025 r. wyższy limit przychodów, który decyduje o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych. Od nowego roku wynosi on równowartość 2,5 mln euro i dotyczy on przychodów osiągniętych w poprzednim roku obrotowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2024 r. Zmianie ustawy o rachunkowości ma na celu dostosowanie przepisów do unijnych regulacji oraz uproszczenie systemu rachunkowości.

Księgi rachunkowe czy PKPiR?

Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy o PIT:

• osoby fizyczne,

• spółki cywilne osób fizycznych,

• spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku,

• spółki jawne osób fizycznych,

• spółki partnerskie oraz

• przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem

są zobowiązane do ewidencjonowania przychodów i kosztów poprzez podatkową księgę przychodów i rozchodów (pkpir) lub pełne księgi rachunkowe. Przepisy te mają na celu ułatwienie ewidencji działalności gospodarczej oraz określenie limitów przychodów dla różnych form przedsiębiorstw.

Regulacje dotyczące pełnej księgowości znajdują się w ustawie o rachunkowości z 29 września 1994 r., natomiast zasady prowadzenia pkpir określa rozporządzenie ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 2544).

Limit obowiązujący do końca 2024 roku

Zgodnie z art. 24a ust. 4 ustawy o PIT, prowadzenie ksiąg rachunkowych (pełnej księgowości) jest obowiązkowe dla osób fizycznych, spółek cywilnych i jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeśli ich przychody, zgodnie z art. 14 ustawy o PIT, przekroczyły w poprzednim roku podatkowym równowartość 2.000.000 euro w złotówkach.

Jeśli ich przychody netto ze sprzedaży przekroczą określony próg, przedsiębiorcy będą zobowiązani do prowadzenia pełnej księgowości.

Przedsiębiorcy, których przychody nie osiągnęły tego poziomu, mogą nadal korzystać z uproszczonej formy ewidencji – podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pkpir).

Wysokość tego limitu jest określona w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, który wskazuje, że jeśli przychody z poprzedniego roku obrotowego nie przekraczają 2.000.000 euro, przedsiębiorca może prowadzić pkpir. Natomiast przekroczenie tej kwoty wiąże się z koniecznością stosowania pełnej rachunkowości.

Zgodnie z art. 24a ust. 6 ustawy o PIT oraz art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości, kwotę limitu w euro przelicza się na złotówki według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP z pierwszego dnia roboczego października poprzedniego roku podatkowego. W 2023 roku, 2 października (pierwszy dzień roboczy miesiąca), kurs euro ogłoszony przez NBP wyniósł 4,6091 zł. Na tej podstawie limit na 2024 rok wynosi:

2.000.000 euro × 4,6091 zł = 9.218.200 zł

Oznacza to, że podatnicy, którzy w 2023 roku osiągnęli przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych poniżej tej kwoty, mogli w 2024 roku korzystać z uproszczonej księgowości w formie pkpir.

Warto zaznaczyć, że nawet jeśli przedsiębiorca nie przekroczył wskazanego limitu, może dobrowolnie zdecydować się na prowadzenie pełnej rachunkowości. Wymaga to jednak zgłoszenia tej decyzji naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Takie zawiadomienie może być złożone w ramach rejestracji lub aktualizacji danych w CEIDG, zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

Od 2025 roku pełna księgowość od 2,5 mln euro

Znowelizowana 6 grudnia 2024 r. ustawa o rachunkowości, biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym (opublikowana w Dzienniku Ustaw z 17 grudnia 2024 r. pod poz. 1863) wprowadziła podwyższenie limitu przychodów netto ze sprzedaży. Od 2025 roku próg ten wzrośnie o 25%, osiągając co najmniej równowartość 2.500.000 euro, co oznacza, że jego przekroczenie wiąże się z obowiązkiem prowadzenia pełnej rachunkowości zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Tak jak wcześniej wspomniano, na podstawie art. 24a ust. 6 ustawy o PIT oraz art. 3 ust. 3 ustawy o rachunkowości, kwota ta jest przeliczana na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy.

W 2024 roku średni kurs euro ogłoszony przez NBP w dniu 1 października wyniósł 4,2846 zł, co oznacza, że limit przychodów na 2025 rok wynosi:

2.500.000 euro × 4,2846 zł = 10.711.500 zł

Co istotne, nowelizacja wprowadza również zmianę w definicji przychodów netto ze sprzedaży stosowanej w ustawie o rachunkowości – usunięta zostanie kategoria przychodów z operacji finansowych.

Przejście na księgi rachunkowe od 2025 roku

Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza szereg zmian w prowadzeniu ksiąg rachunkowych, które mają na celu uproszczenie procedur dla mniejszych przedsiębiorstw. Podniesienie limitu przychodów, których przekroczenie powoduje obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, to jedna z kluczowych zmian. Dzięki temu więcej firm będzie mogło korzystać z uproszczonej formy księgowości, co z pewnością wpłynie na obniżenie kosztów administracyjnych i zwiększenie efektywności operacyjnej.

Dodatkowo, nowelizacja wprowadza zmiany w sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorstwa będą zobowiązane do sporządzania sprawozdań zrównoważonego rozwoju według jednolitych standardów obowiązujących w całej Unii Europejskiej. Celem tych zmian jest zwiększenie przejrzystości i porównywalności danych dotyczących zrównoważonego rozwoju, co ma wspierać inwestorów i interesariuszy w podejmowaniu świadomych decyzji inwestycyjnych.

Nowe przepisy mają również na celu promowanie zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności społecznej wśród przedsiębiorstw, co jest zgodne z długofalową strategią Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy powinni zatem zwrócić szczególną uwagę na te zmiany i odpowiednio przygotować swoje firmy do nowych wymogów sprawozdawczych.

Podwyższone limity dla obowiązkowego badania sprawozdań finansowych

W ramach nowelizacji zwiększono progi określające obowiązek badania sprawozdań finansowych przez biegłego rewidenta. Zmiany te wpłyną na obowiązku badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów, co będzie miało znaczący wpływ na wiele jednostek. W przypadku tzw. pozostałych jednostek, konieczność przeprowadzenia badania za dany rok obrotowy powstanie, jeśli spełnione zostaną co najmniej dwa z trzech poniższych kryteriów:

1. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego osiągnęła równowartość co najmniej 3 125 000 euro w polskiej walucie (obecnie wynosi 2 500 000 euro),

2. przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów oraz operacji finansowych wyniosły co najmniej 6 250 000 euro w przeliczeniu na złote (dotychczas było to 5 000 000 euro),

3. średnioroczne zatrudnienie, w przeliczeniu na pełne etaty, wyniosło co najmniej 50 osób (ten próg pozostaje bez zmian).

Nowe definicje jednostek w ustawie o rachunkowości

Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza od 1 stycznia 2025 r. bardziej precyzyjne definicje jednostek mikro, małych, średnich i dużych, co – zdaniem Ministerstwa Finansów – ułatwi stosowanie uproszczeń w sprawozdawczości i ewidencji.

Podział jednostek opiera się na trzech kryteriach: sumie aktywów bilansu, przychodach netto ze sprzedaży oraz średniorocznym zatrudnieniu. Przekroczenie co najmniej dwóch z określonych progów w dwóch kolejnych latach skutkuje zmianą statusu jednostki.

Nowe limity wynoszą:

- Jednostka mikro – do 2 mln zł aktywów, 4 mln zł przychodów i 10 pracowników,

- Jednostka mała – do 33 mln zł aktywów, 66 mln zł przychodów i 50 pracowników,

- Jednostka średnia – do 110 mln zł aktywów, 220 mln zł przychodów i 250 pracowników,

- Jednostka duża – przekroczenie limitów dla jednostki średniej,

- Duża grupa kapitałowa – dodatkowe progi dla grup skonsolidowanych.

Zmiany te mają dostosować polskie przepisy do unijnych standardów oraz uwzględnić inflację, by uniknąć niezamierzonego objęcia mniejszych firm bardziej rygorystycznymi wymogami księgowymi.

Implementacja unijnych regulacji

Nowelizacja ma na celu dostosowanie polskich przepisów do wymogów Unii Europejskiej poprzez wdrożenie:

1) Dyrektywy 2022/2464 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 14 grudnia 2022 r., która wprowadza zmiany w rozporządzeniu (UE) nr 537/2014 oraz dyrektywach 2004/109/WE, 2006/43/WE i 2013/34/UE, dotyczące raportowania przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju.

2) Dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2023/2775 z 17 października 2023 r., która modyfikuje dyrektywę 2013/34/UE w zakresie kryteriów wielkości przedsiębiorstw dla mikro-, małych, średnich i dużych jednostek lub grup.

Kluczowe zmiany

Głównym celem dyrektywy 2022/2464 jest rozszerzenie zakresu firm zobowiązanych do raportowania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, zapewniając ich większą porównywalność i wiarygodność. Dane te mają być bardziej użyteczne dla inwestorów i interesariuszy oraz wspierać przekierowanie kapitału na finansowanie firm działających w sposób zrównoważony lub planujących transformację w tym kierunku. Wpisuje się to w długofalową strategię Unii Europejskiej, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., ochrona zasobów naturalnych oraz poprawa zdrowia i jakości życia obywateli.

Natomiast dyrektywa delegowana 2023/2775 podnosi o 25% progi finansowe określające kategorie jednostek (mikro, małe, średnie, duże), co wpływa m.in. na możliwość korzystania z uproszczonych zasad sprawozdawczości oraz obowiązek badania sprawozdań finansowych. Zmiana ta jest reakcją na wysoką inflację w UE w latach 2021–2022 i ma na celu utrzymanie dotychczasowych warunków, zapobiegając sytuacji, w której małe i średnie przedsiębiorstwa byłyby niezamierzenie objęte rygorystycznymi wymogami przewidzianymi dla dużych firm.

Termin obowiązywania nowych limitów

Podwyższone limity będą stosowane do roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 r. Przy ich obliczaniu uwzględniać należy przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów osiągnięte w roku obrotowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2023 r.