Podniesienie wieku emerytalnego – czy możemy spodziewać się zmian?

2024-08-29

Od momentu zmiany rządu pojawia się wiele pytań i wątpliwości dotyczących podstawowych dotychczas obowiązujących przepisów. Jednym z omawianych tematów jest podniesienie wieku emerytalnego. Trwa gorąca debata w tym obszarze zarówno wśród podatników, jak i polityków.

Czy powinniśmy się spodziewać zmiany przepisów? Od kiedy nowy wiek emerytalny może obowiązywać? Odpowiadają eksperci Podatnik.info!

Spis treści:

• Podniesienie wieku emerytalnego – trwa gorąca debata
• Czy wiek emerytalny zostanie podniesiony?
• W czym może pomóc podwyższenie wieku emerytalnego?
• Podsumowanie: Podniesienie wieku emerytalnego – najważniejsze informacje

Podniesienie wieku emerytalnego – trwa gorąca debata

Nowy rząd oznacza często duże zmiany, których obawiają się podatnicy. Za poprzedniej kadencji Donald Tusk zdecydował się na podniesienie wieku emerytalnego, co wywołało wiele kontrowersji. Od 2015 roku nie pojawiły się kolejne zmiany mające na celu wydłużenie czasu pracy.

Zdaniem niektórych ekspertów, sytuacja gospodarcza wymaga jednak reakcji. Jej brak może doprowadzić do obniżenia wysokości emerytury oraz deficytu pracowników. Taką opinię wyraziła minister funduszy i polityki regionalnej – Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Według niej, wszyscy muszą pracować najdłużej, jak się da. W innym przypadku emerytury będą znacznie niższe niż obecnie.

Te słowa stały się tematem burzliwych dyskusji ze względu na sprzeczne opinie polityków. Inni przedstawicieli nowego rządu twierdzą, że podniesienie wieku emerytalnego nie jest brane pod uwagę. Przedstawiciele partii podkreślają, że w ich programach nie pojawiają się informacje na temat planów zmiany przepisów.

Warto jednak zwrócić uwagę, że informacje o zmianie wieku emerytalnego pojawiają się w Krajowym Planie Odbudowy. Dotyczy to jednak nie wieku ustawowego – a efektywnego. Co to oznacza dla podatników? Czy wiek emerytalny zostanie podniesiony? Poniżej wyjaśniamy najważniejsze kwestie.

Czy wiek emerytalny zostanie podniesiony?

Krajowy Plan Odbudowy uwzględnia kamienie milowe, wśród których pojawia się mowa o zmianie wieku emerytalnego. Jak podkreślają jednak eksperci, zapisy na ten temat dotyczą nie wieku ustawowego, a efektywnego. Ten można z kolei podnieść bez konieczności zmiany prawa.

Efektywny wiek emerytalny to moment, w którym dana osoba zaczyna pobierać świadczenie emerytalne. Jest on niezależny od przepisów uwzględnionych w ustawie. W Polsce nie ma między nimi zbyt dużej różnicy. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez ZUS, w 2022 roku średni wiek mężczyzny, który rozpoczął pobieranie emerytury, wynosi 65,2 lata. W przypadku kobiet jest to 60,6 lat.

Z kolei powszechny wiek emerytalny – zgodnie z zapisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2023.1251) – wynosi dla kobiet – 60 lat, a dla mężczyzn – 65 lat.

Aby podnieść efektywny wiek emerytalny, celem rządu będzie jak najdłuższe utrzymanie Polaków na rynku pracy. Mogą służyć do tego różne instrumenty, między innymi obowiązujący sposób liczenia emerytur.

Obecnie system emerytalny wskazuje, że na wysokość świadczenia ma wpływ liczba przepracowanych lat oraz wartość zgromadzonych składek. Jednocześnie im podatnik bardziej zbliża się do powszechnego wieku emerytalnego, tym szybciej rośnie uzbierana składka. Jest to zasada procentu składanego.

Druga zasada, która skłania do pozostawania na rynku pracy dłużej, dotyczy zależności wysokości emerytury od prognozowanego czasu trwania życia na emeryturze. Należy zwrócić uwagę, że im później podatnik staje się emerytem, tym przez krótszy okres będzie pobierał świadczenie. W efekcie większy kapitał dzieli się przez mniejszą liczbę lat (prognozowanego czasu trwania życia na emeryturze).

W efekcie podatnik, który pozostaje aktywny zawodowo dłużej, ma szansę na wyższą kwotę świadczenia. Każdy przepracowany rok po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego prowadzi do podwyższenia emerytury o około 7-8%.

Te rozwiązania mają największy wpływ na wysokość świadczenia w przypadku przedłużenia aktywności zawodowej – bez pobierania emerytury. Ponadto rząd wprowadził rozwiązanie PIT-0, które umożliwia opłacanie niższego podatku dochodowego seniorom. Te instrumenty mają na celu podniesienie wieku emerytalnego, ale efektywnego – nie ustawowego.

W czym może pomóc podwyższenie wieku emerytalnego?

Mechanizmy ekonomiczne, które wskazujemy powyżej, mają prowadzić do opóźnień w składaniu wniosku o emeryturę z ZUS. Na konieczność podwyższenia wieku emerytalnego wskazują między innymi: starzejące się społeczeństwa oraz sytuacja gospodarcza.

Z tego względu pojawia się coraz częściej pytanie o to, czy wiek emerytalny zostanie podniesiony. Według prognoz opublikowanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w Polsce jest ponad 22 mln osób w wieku produkcyjnym. Ta grupa pozostaje aktywna na rynku pracy. Następnie 8,7 mln podatników jest w wieku poprodukcyjnym – większość z nich to emeryci.

Zgodnie z systemem solidarności międzypokoleniowej, emerytury są wypłacane ze składek odprowadzanych od aktywnych zawodowo. Obecnie na jednego emeryta przypada około 3 osób pracujących.

Według prognoz ZUS, w 2050 roku w naszym kraju będzie 16,8 mln osób pracujących i aż 12 mln emerytów. Oznacza to, że na każdą osobę pobierającą świadczenie przypadałoby 1,5 pracownika. Z tego względu rząd zachęca podatników do pozostawania na rynku pracy jak najdłużej.

Podsumowanie: Podniesienie wieku emerytalnego – najważniejsze informacje

Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.

• Nowy rząd rozważa kwestię podniesienia wieku emerytalnego, co wywołuje burzliwe dyskusje. Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz podkreśla, że dłuższy czas pracy jest konieczny dla stabilności emerytur.
• Politycy podkreślają jednak, że Krajowy Plan Odbudowy zakłada podniesienie efektywnego, a nie ustawowego wieku emerytalnego. Efektywny wiek emerytalny odnosi się do momentu, w którym dana osoba zaczyna pobierać świadczenia emerytalne, co nie wymaga zmiany prawa.
• Od kiedy nowy wiek emerytalny będzie obowiązywał? Podnoszenie efektywnego wieku emerytalnego jest procesem długotrwałym, który wymaga odpowiednich mechanizmów ekonomicznych.
• Rząd zamierza zachęcać ludzi do dłuższej aktywności zawodowej poprzez odpowiednie mechanizmy, takie jak zasada procentu składanego, która zwiększa wysokość emerytury wraz z każdym przepracowanym rokiem po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego.
• Dodatkowe instrumenty takie jak wprowadzenie PIT-0 dla seniorów mają na celu skłonienie ludzi do dłuższej pracy, co zwiększa efektywny wiek emerytalny.
• Starzejące się społeczeństwo i zmieniające się proporcje między pracownikami a emerytami mogą w przyszłości doprowadzić do konieczności podniesienia wieku emerytalnego, aby zapewnić stabilność systemu emerytalnego.
• Brak zmian może skutkować obniżeniem wysokości emerytur oraz deficytem pracowników na rynku pracy, co wpłynie negatywnie na gospodarkę.

Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, skorzystaj z pomocy naszych ekspertów. Użytkownicy bezpłatnego programu Podatnik.info mogą zadać dowolne pytanie specjalistom z obszaru księgowości, finansów lub prawa. W okresie rozliczania deklaracji PIT zapewniamy trzy sposoby, które umożliwiają dopełnienie formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze zapewnia Podatnik.info!