Restrukturyzacja a upadłość – sprawdź, co powinieneś wiedzieć!

2025-01-23

Problemy finansowe dotykają nie tylko osób fizycznych, ale również przedsiębiorców. Firmy, które nie są w stanie spłacić swoich zobowiązań, mogą rozważyć rozwiązania mające na celu usprawnić dojście do porozumienia z wierzycielami. Wśród dostępnych mechanizmów znajdują się restrukturyzacja i upadłość.

Na czym polega każde z nich? Czym różni się restrukturyzacja a upadłość? Jakie rozwiązanie wybrać? Odpowiadają eksperci Podatnik.info!

Spis treści:

• Restrukturyzacja a upadłość
• Upadłość w czasie restrukturyzacji – co wtedy?
• Ulga na złe długi a restrukturyzacja
• Podsumowanie: restrukturyzacja a upadłość – najważniejsze informacje

Restrukturyzacja a upadłość

Przedsiębiorcy w trudnej sytuacji finansowej stają przed ważną decyzją, z którego z dostępnych mechanizmów naprawczych skorzystać. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czym różnią się restrukturyzacja a upadłość.  Poniżej analizujemy oba te procesy.

Restrukturyzacja i upadłość to dwa różne procesy prawne, które mają na celu zarządzanie sytuacją finansową firmy w kryzysie, ale ich założenia i skutki są zasadniczo inne. Podstawą prawną regulującą te procesy w Polsce są przepisy zawarte w ustawie z dnia 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. 2015 poz. 978) oraz w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535). Te akty prawne określają szczegółowe zasady, procedury i cele obu rozwiązań.

Restrukturyzacja to proces, który ma na celu uniknięcie upadłości poprzez wdrożenie działań naprawczych, takich jak zmiana struktury zadłużenia, renegocjacja umów z wierzycielami lub optymalizacja działań operacyjnych. Głównym celem restrukturyzacji jest przywrócenie zdolności firmy do kontynuowania działalności gospodarczej. Może być to osiągnięte poprzez zastosowanie jednego z czterech trybów restrukturyzacyjnych:

• postępowania o zatwierdzenie układu,
• przyspieszonego postępowania układowego,
• postępowania układowego lub
• postępowania sanacyjnego.

Każdy z tych trybów ma swoje specyficzne założenia i procedury, dostosowane do różnego stopnia zaawansowania problemów finansowych przedsiębiorstwa.

Upadłość, z drugiej strony, jest procesem likwidacyjnym, który ma na celu zaspokojenie wierzycieli poprzez sprzedaż majątku firmy lub inne formy rozwiązania jej zobowiązań. W efekcie firma przestaje istnieć jako podmiot gospodarczy. Upadłość może być ogłoszona zarówno na wniosek przedsiębiorcy, jak i jego wierzycieli, jeśli zostaną spełnione przesłanki prawne, takie jak niewypłacalność czy brak możliwości realizacji bieżących zobowiązań finansowych.

Analizując kwestię restrukturyzacja a upadłość, warto zwrócić uwagę na różnicę, która tkwi również w podejściu do sytuacji zadłużonego przedsiębiorstwa. Restrukturyzacja skupia się na znalezieniu rozwiązań pozwalających na dalsze funkcjonowanie, podczas gdy upadłość traktuje niewypłacalność jako przesłankę do zakończenia działalności. W praktyce wiele firm, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw, nie podejmuje prób restrukturyzacji, co wynika z braku świadomości o możliwościach prawnych lub zbyt późnego podjęcia działań naprawczych.

Upadłość w czasie restrukturyzacji – co wtedy?

Wiemy już, czym różni się upadłość a restrukturyzacja. Często pojawia się jednak sytuacja, kiedy proces naprawczy jest niemożliwy w danej firmie. W takim przypadku pojawia się pytanie, czy upadłość w czasie restrukturyzacji jest możliwa.  

Choć restrukturyzacja ma na celu uniknięcie upadłości, zdarzają się sytuacje, gdy proces restrukturyzacyjny okazuje się niewystarczający, a firma staje się niewypłacalna. W takich przypadkach konieczne jest podjęcie dalszych kroków prawnych.

Pierwszym z nich jest przerwanie restrukturyzacji. Jeśli w czasie trwania procesu restrukturyzacyjnego, firma nie jest w stanie realizować swoich zobowiązań, postępowanie restrukturyzacyjne może zostać zakończone. W takim przypadku konieczne jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w sądzie.

Po ogłoszeniu upadłości sąd wyznacza syndyka, którego zadaniem jest zarządzanie procesem likwidacyjnym. Syndyk przeprowadza sprzedaż majątku firmy, a uzyskane środki są przeznaczane na spłatę wierzycieli zgodnie z kolejnością ich roszczeń. Ważne jest, aby zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele śledzili proces upadłościowy, ponieważ brak zaangażowania może skutkować niemożliwością odzyskania środków.

W czasie restrukturyzacji wierzyciele często zgadzają się na obniżenie kwot swoich roszczeń lub wydłużenie terminów spłaty. W przypadku upadłości roszczenia są zaspokajane z pozostałego majątku firmy, ale często w znacznie niższym stopniu. Ważne jest także, aby wierzyciele byli świadomi możliwości uczestnictwa w procesach decyzyjnych dotyczących majątku firmy.

Upadłość firmy nie oznacza automatycznego zakończenia wszystkich zobowiązań wobec pracowników czy kontrahentów. Proces ten wymaga szczegółowego podejścia do każdej kategorii wierzycieli.

Ulga na złe długi a restrukturyzacja

Ulga na złe długi to mechanizm podatkowy, który pozwala przedsiębiorcom zmniejszyć podstawę opodatkowania o wartość należności, które nie zostały spłacone przez kontrahentów w określonym czasie. Potencjalnie odgrywa ona istotną rolę w minimalizowaniu strat finansowych przedsiębiorstwa. Nic więc dziwnego, że wielu przedsiębiorców zadaje sobie pytanie o kwestię ulga na złe długi a restrukturyzacja.

Zgodnie z przepisami, przedsiębiorca może skorzystać z ulgi na złe długi, jeśli wierzytelność nie została spłacona w ciągu 90 dni od daty upływu terminu płatności określonego na fakturze lub w umowie.

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa może wpłynąć na zasady korzystania z ulgi na złe długi, która umożliwia wierzycielom odzyskanie zapłaconego VAT od niezapłaconych faktur. W momencie otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik traci możliwość pomniejszenia swojego zobowiązania podatkowego o wartość niezapłaconych faktur.

Jednocześnie wierzyciel, mimo trudnej sytuacji dłużnika, zachowuje prawo do skorzystania z ulgi na złe długi, co daje mu szansę na częściowe zrekompensowanie strat. Ważnym obowiązkiem dłużnika jest uwzględnienie tego mechanizmu w ramach prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego, zgodnie z art. 89a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535).

Ostatnie zmiany prawne dodatkowo wprowadziły większą przejrzystość w zakresie tych regulacji, umożliwiając wierzycielom sprawniejsze dochodzenie swoich praw, nawet w trudnych realiach restrukturyzacyjnych.

Podsumowanie: restrukturyzacja a upadłość – najważniejsze informacje

Poniżej prezentujemy podsumowanie najistotniejszych kwestii, które zostały omówione szczegółowo w artykule.

• Upadłość a restrukturyzacja – definicja: restrukturyzacja to proces naprawczy mający na celu uniknięcie upadłości poprzez wdrożenie działań takich jak zmiana struktury zadłużenia czy renegocjacja umów z wierzycielami. Z kolei upadłość to proces likwidacyjny mający na celu zaspokojenie wierzycieli poprzez sprzedaż majątku firmy i zakończenie jej działalności.
• Restrukturyzacja a upadłość – przepisy prawne: restrukturyzację reguluje ustawa z 15 maja 2015 roku Prawo restrukturyzacyjne, a upadłość ustawa z 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe.
• Restrukturyzacja koncentruje się na dalszym funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Z kolei upadłość zakłada zakończenie działalności firmy i spłatę wierzycieli.
• Upadłość w trakcie restrukturyzacji: jeśli restrukturyzacja okaże się nieskuteczna, proces można przerwać i złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości.
• Dłużnik w restrukturyzacji traci możliwość skorzystania z ulgi na złe długi.
• Wierzyciele zachowują prawo do ulgi, co pozwala na częściowe zrekompensowanie strat.

Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, zapraszamy do konsultacji z ekspertami Podatnik.info! Każdy użytkownik bezpłatnego programu ma możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru księgowości, prawa podatkowego lub finansów. Ponadto w okresie rozliczania deklaracji podatkowych, zapewniamy trzy rozwiązania, które umożliwią dopełnienie formalności nawet w 5 minut!