W którym urzędzie skarbowym rozliczyć PIT?

2024-01-12 Aktualizacja: 2024-03-06

Każdy podatnik ma obowiązek złożyć zeznanie roczne w określonym terminie - dla większości deklaracji podatkowych do 30 kwietnia 2024 r. Jednakże ważne jest to, aby złożyć rozliczenie PIT do właściwego organu podatkowego. Dowiedz się, jaki jest właściwy urząd skarbowy oraz jak wygląda właściwość urzędu w przypadku zmiany adresu zamieszkania.

Jaki urząd przy składaniu deklaracji PIT - miejsce zamieszkania czy zameldowania?

Podatnik składa roczne rozliczenie PIT do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Z kolei adres zameldowania nie ma wpływu na to, gdzie powinniśmy przekazywać zeznania podatkowe.

Co istotne, jeżeli osoba zmienia w danym roku adres zamieszkania, to powinna poinformować o tym urząd skarbowy, który odpowiada miejscu jego aktualnego pobytu do dnia 31 grudnia tego roku. Przedsiębiorców obowiązują takie same zasady, jak w stosunku do osób fizycznych.

Właściwym do złożenia deklaracji PIT urzędem jest ten, który odpowiada miejscu zamieszkania podatnika na ostatni dzień roku podatkowego. W przypadku spółki, składającej się z dwóch osób fizycznych, każdy wspólnik rozlicza podatek w organie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.

Jednakże złożenie deklaracji do niewłaściwego urzędu nie jest traktowane za wykroczenie, ale jedynie jako błąd. W takim wypadku zeznanie PIT jest przekazywane do odpowiedniego miejsca.

Miejsce zamieszkania podatnika - definicja

Czym właściwie jest miejsca zamieszkania podatnika? Jest to przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym lub posiadanie na jej terytorium ośrodka interesów życiowych.

Spełnienie jednej z tych obu przesłanek kwalifikuje podatnika jako polskiego rezydenta, który jest obowiązany do rozliczenia się z polskim urzędem skarbowym.

Z kolei ośrodek interesów życiowych, to nic innego jak posiadanie na terenie Polski ścisłych powiązań osobistych lub gospodarczych. Do powiązań osobistych zaliczają się więzi rodzinne, towarzyskie, a także aktywność polityczne, społeczna, kulturowa lub sportowa.

Nowe zasady przy ustalaniu właściwości urzędu skarbowego

Przed zmianami brano pod uwagę miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Jednakże nowe regulacje w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zmieniły ten stan rzeczy w dniu 1 stycznia 2022 r. Od teraz deklaracje podatkowe należy składać do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsca zamieszkania podatnika w dniu, w którym składa deklaracje.

Oznacza to, że PIT-36, PIT-37, PIT-38, PIT-39, PIT-28 za 2023 r. należy złożyć do organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika w dniu składania zeznania, a nie 31 grudnia 2023 r.

Dzięki tej zmianie polscy podatnicy mogą rozliczyć podatek dochodowy przez urząd skarbowy, który jest najbliższy dla ich aktualnego adresu. Osoby, które nie mieszkają już w Polsce przed złożenie rocznego zeznania, wysyłają roczny PIT do urzędu skarbowego ustalanego ze względu miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

Małżonkowie korzystający ze wspólnego rozliczenia dochodów również obowiązują te same zasady. Swój PIT-36 lub PIT-37 za 2023 r. kierują do urzędu skarbowego właściwego ze względu na ich wspólne miejsce zamieszkania w dniu składania zeznania rocznego.

A co, jeśli mieszkają osobno i nie mają wspólnego adresu zamieszkania? W tym wypadku małżonkowie rozliczają się z urzędem skarbowym właściwym ze względu na miejsce jednego z nich. Nie ma znaczenia, który z dwóch do wyboru urzędów wybierzemy. Wybrany organ podatkowy należy wskazać w formularzu PIT (z reguły jest to urząd skarbowy właściwy dla małżonka występującego w zeznaniu PIT jako podatnik, czyli pierwszy w kolejności).

Gdzie rozliczyć PIT przy zmianie adresu zamieszkania?

Jeżeli podatnik zmieni swój adres zamieszkania, to zmianie może ulec także właściwość urzędu skarbowego. W tym wypadku podatnik jest zobowiązany do powiadomienia organu podatkowego o tym fakcie. Ten obowiązek wynika z art. 9 Ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Warto zaznaczyć, że obowiązek poinformowania urzędu skarbowego o zmianie adresu zamieszkania istnieje tylko wówczas, gdy zmienia się właściwość urzędu skarbowego, do którego wysyłamy zeznanie podatkowe.

Co ważne, w przypadku, gdy nowy adres zamieszkania jest jednocześnie naszym adresem zameldowania, podatnik nie ma obowiązku informowania urzędu skarbowego o tym fakcie, bowiem organ podatkowy będzie posiadał informację o zmianie adresu na podstawie danych przekazanych w rejestrze PESEL.

Art. 9 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników stanowi: „w przypadku zmiany adresu miejsca zamieszkania przez podatnika będącego osobą fizyczną objętą rejestrem PESEL nieprowadzącą działalności gospodarczej lub niebędącą zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, za dokonanie aktualizacji uznaje się podanie przez tego podatnika aktualnego adresu miejsca zamieszkania w składanej deklaracji lub innym dokumencie związanym z obowiązkiem podatkowym”.

Podatnicy mają także możliwość aktualizacji miejsca zamieszkania na:

• zgłoszeniu aktualizacyjnym ZAP-3 - korzystają z niej podatnicy, którzy chcą zgłosić obecny adres przed dniem złożenia deklaracji PIT albo chcą zaktualizować inne dane osobowe, rozliczeniowe np. numer rachunku bankowego,
• deklaracji podatkowej składanej do urzędu - jest to najprostsza opcja zmiany adresu. To podanie nowego miejsca zamieszkania w dowolnej, składanej deklaracji podatkowej np. zeznanie roczne lub deklaracja podatku od czynności cywilnoprawnej PCC-3 składanej w ciągu 14 dni od zawarcia umowy lub wykonania czynności.

Te dwie możliwości zmiany adresu są dostępne dla podatników, których identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL. Oznacza to, że mogą z nich skorzystać osoby fizyczne, które nie są zarejestrowane jako podatnik VAT i nie są płatnikiem ZUS.

Przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą obowiązują te same zasady. Jeżeli jednak są zarejestrowani w Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej (CEIDG) to są zobowiązani zgłosić zmianę adresu na formularzu CEIDG-1 w ciągu 7 dni od jej dokonania.

W przypadku posiadania NIP przez przedsiębiorcę, który nie został wpisany do CEIDG, jest on zobowiązany do wypełnienia NIP-7. Oba formularze możesz wysłać szybko i dogodnie za pomocą programu do rozliczeń PIT online, czy też za pośrednictwem strony rządowej biznes.gov.pl.

Gdzie rozliczyć PIT przy przychodach zza granicy?

Rezydenci polscy, którzy podejmują pracę za granicą są zobowiązani do rozliczenia swoich dochodów z polskim fiskusem. Obowiązek podatkowy występuje nawet pomimo braku zawartej umowy międzynarodowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania między Polską, a krajem zarobkowania. Nawet jeżeli podatek jest płacony za granicą, to podatnik wciąż ma obowiązek złożyć zeznanie informujące o tym polski urząd skarbowy.

Podatnicy, rozliczający dochody zza granicy w danym roku podatkowym składają rozliczenie PIT w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ta sama zasada dotyczy osób, które przez cały rok podatkowy przebywały za granicą.

Rezydent podatkowy

Osoby, które pracują za granicą, a są tzw. polskimi rezydentami mają obowiązek rozliczyć się ze swoich przychodów z rodzimym urzędem skarbowym. Dzieje się tak niezależnie od obowiązującej między Polską, a krajem, w którym dana osoba pracuje umowy międzynarodowej. Nawet w sytuacji, kiedy cały podatek od przychodów płacony jest za granicą, w Polsce należy złożyć zeznanie informujące o tym urząd skarbowy.

Kogo uznaje się za polskiego rezydenta? Dokładne wyjaśnienie znajduje się w Objaśnieniu Podatkowym Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2021 r. pt. "Rezydencja podatkowa oraz zakres obowiązku podatkowego osób fizycznych w Polsce".

Według ustawy, osoba fizyczna posiada miejsce zamieszkania w Polsce, jeśli:

- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym;

lub

- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).

Warto zwrócić uwagę na słowo „lub”, które oznacza, że nie muszą być spełnione oba warunki, tylko wystarczy jeden z nich, aby daną osobą uznać za polskiego rezydenta podatkowego.

Kryterium długości pobytu, choć wydaje się być jasne i obiektywne, to w gruncie rzeczy może przysparzać problemów interpretacyjnych. Długość pobytu w roku podatkowym musi wynieść więcej niż 183 dni. Liczą się dni fizycznej obecności w Polsce. Nie oznacza to jednak, że pobyt nie może być przerywany. Pod uwagę bierze się dzień przybycia oraz wyjazdu.

Drugim kryterium jest posiadanie w kraju „centrum interesów życiowych lub gospodarczych”. Przez centrum interesów osobistych należy rozumieć więzi rodzinne i towarzyskie, tj. posiadanie rodziny w Polsce, aktywność społeczną, polityczną, kulturalną, polityczną, czy nawet uprawianie hobby itd. Najczęściej o takim powiązaniu świadczy posiadanie w Polsce bliskiej rodziny jak współmałżonka, partnera czy dzieci. Najczęściej wyprowadzka podatnika do innego państwa wraz z całą rodziną oznacza przeniesienie do tego państwa swoich interesów życiowych. Jeśli jeden z partnerów wyjeżdża, a reszta rodziny zostaje w kraju oznacza to utrzymanie centrum interesów osobistych w Polsce.

Z kolei „centrum interesów życiowych” oznacza, że w Polsce dana osoba prowadzi działalność zarobkową, tu uzyskuje dochody, ma inwestycje, posiada majątek, ubezpieczenia, posiada konta w banku, ma kredyty itd. 

Warto dodać, że krajowe przepisy dotyczące rezydencji podatkowej stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska (art. 4a ustawy PIT).

Urząd skarbowy właściwy dla cudzoziemców lub nierezydentów

Wyjazd za granicę w ciągu roku podatkowego nie zwalnia podatnika z obowiązku rozliczenia przychodów w organie podatkowym. Jeżeli polski podatnik wyjechał poza terytorium Polski w celu zarobkowania, a jego zamieszkanie lub pobyt na jej terenie zakończył się przed dniem złożenia zeznania rocznego, to właściwym organem podatkowym będzie urząd skarbowy według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu na terenie Polski.

Jak rozliczają się obcokrajowcy w Polsce?

Podatnik, który nie ma miejsca zameldowania w Polsce, składa deklarację PIT do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce pobytu. Organem podatkowym dla osób zagranicznych jest urząd skarbowy właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Jak rozliczają się nierezydenci polscy?

Przedsiębiorcy, nie będący rezydentami polskimi, którzy osiągają przychody z działalności gospodarczej składają zeznania podatkowe w urzędzie skarbowym według miejsca (województwa) prowadzenia działalności.

Wyznacznikiem dla nierezydentów polskich, nieprowadzących przedsiębiorstwa jest miejsce zamieszkania lub adres siedziby płatnika - w sytuacji gdy uzyskuje on dochody za pośrednictwem płatnika. Jeżeli osiągnięcie dochodów odbywa się bez udziału płatnika, to właściwość urzędu ustala się na podstawie miejsca pobytu płatnika.

W każdym województwie znajduje się jeden naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla podatnika-nierezydenta.

Urzędy skarbowe właściwe w sprawach opodatkowania nierezydentów polskich:

• dolnośląskie - Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław
• kujawsko-pomorskie - Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy
• lubelskie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie
• lubuskie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Zielonej Górze
• łódzkie - Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Śródmieście
• małopolskie - Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście
• mazowieckie - Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście
• opolskie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu
• podkarpackie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie
• podlaskie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku
• pomorskie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku
• śląskie - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Katowicach
• świętokrzyskie - Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach
• warmińsko-mazurskie - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Olsztynie
• wielkopolskie - Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań-Nowe Miasto
• zachodniopomorskie - Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w Szczecinie

Jeżeli nierezydent prowadzi działalność gospodarczą lub uzyskuje dochody np. z umowy o pracę na terenie więcej niż jednego województwa, to właściwym organem do rozliczenia podatku w Polsce jest Trzeci Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście.

Składanie deklaracji PIT przez małżeństwa

W przypadku, kiedy rozlicza się małżeństwo zasada jest podobna. Małżonkowie swój roczny PIT-36 lub PIT-37 oddają do urzędu skarbowego, który jest najbliższy ich wspólnego miejsca zamieszkania w dniu składania zeznania podatkowego. W tym przypadku nie jest istotne miejsce zameldowania.

Czasem może się zdarzyć, że małżeństwo nie ma wspólnego adresu i zamieszkuje w innych miejscach, przez co podlegają pod inne urzędy skarbowe. W takim wypadku małżonkowie mogą oczywiście również rozliczyć się wspólnie (jeśli spełniają warunki określone w art. 6 ustawy o podatku od osób fizycznych)  i złożyć deklarację podatkową do urzędu skarbowego, który jest najbliższy miejscu zamieszkania jednego z nich. W deklaracji podatkowej wskazuje się wybrany urząd skarbowy. Zwykle jest to osoba, która we wspólnym zeznaniu podatkowym występuje jako pierwsza, jako tzw. podatnik. Tak stanowi § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie właściwości organów podatkowych.