Amortyzacja środków trwałych - jakie zmiany w 2025 roku?
W 2025 roku nastąpią istotne zmiany w zasadach amortyzacji środków trwałych, które wpłyną na rozliczenia inwestycji firm. Nowelizacja przepisów przynosi modyfikacje w stawkach amortyzacyjnych oraz uproszczenie procedur, co ma na celu usprawnienie rozliczeń podatkowych i wsparcie przedsiębiorstw w efektywniejszym wykorzystaniu kapitału. Dowiedz się, jakie nowości czekają na przedsiębiorców oraz jak przygotować się do nadchodzących zmian, aby zoptymalizować rozliczenia amortyzacyjne i maksymalnie wykorzystać dostępne ulgi podatkowe.
W 2025 roku przedsiębiorstwa muszą przygotować się na szereg istotnych zmian w zakresie amortyzacji środków trwałych. Nowelizacja przepisów podatkowych wprowadza modyfikacje, które mają wpłynąć zarówno na stawki amortyzacyjne, jak i na procedury rozliczeń. W artykule omówimy, jakie nowości czekają na firmy, jakie korzyści i wyzwania niesie ze sobą nowa ustawa oraz jak przygotować się do nadchodzących zmian, aby zoptymalizować koszty i wykorzystać dostępne ulgi podatkowe.
Czym są środki trwałe?
Aby zrozumieć nadchodzące zmiany dla przedsiębiorców w 2025 roku, warto najpierw wyjaśnić, czym są środki trwałe. Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o PIT, środki trwałe to rzeczowe składniki majątkowe, będące własnością lub współwłasnością podatnika, które zostały wytworzone lub nabyte samodzielnie. Innymi słowy, to materialne zasoby wykorzystywane przez firmę w jej działalności, na przykład maszyny, budynki, lokale, pojazdy czy sprzęt komputerowy. Aby mogły być uznane za środki trwałe, muszą spełniać określone kryteria: okres ich użytkowania nie może być krótszy niż rok, a ich początkowa wartość (uwzględniająca koszt zakupu) musi być niższa niż 10 tys. zł oraz muszą być wykorzystywane na potrzeby firmy lub dzierżawione/wynajmowane. Wartość początkowa środka trwałego jest ustalana na podstawie ceny zakupu oraz dodatkowych kosztów związanych z jego nabyciem.
Jeżeli wartość początkowa środka trwałego nie przekracza określonego limitu, podatnik ma prawo, zgodnie z przepisami ustawy, pominąć jego wpis do ewidencji środków trwałych. W takim przypadku nie jest konieczne dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, a wydatki związane z jego zakupem można od razu zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym przedmiot został oddany do użytkowania. Oznacza to, że firmowe zakupy o wartości nieprzekraczającej wskazanego progu nie wymagają ewidencjonowania jako środki trwałe.
Amortyzacja środków trwałych
Amortyzacja środków trwałych to proces rozliczania kosztów zakupu lub wytworzenia majątku trwałego w czasie. Innymi słowy amortyzacja środków trwałych to sposób, który pozwala rozłożyć koszty związane z zakupem lub wytworzeniem zasobów firmy na cały okres ich użytkowania. Dzięki tej metodzie przedsiębiorstwo stopniowo ujmuje w kosztach zużycia danego składnika majątku – na przykład maszyn, budynków czy sprzętu – przez cały czas, kiedy przynosi on ekonomiczne korzyści. Proces ten polega na systematycznym “odpisywaniu” wartości środka trwałego, odpowiadając jego przewidywanemu okresowi użyteczności, i stanowi obowiązek podatkowy, niezależnie od tego, czy odpisy te można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Amortyzacja środków trwałych pozwala na rozłożenie kosztów uzyskania na cały okres użytkowania, co wpływa na koszty uzyskania przychodów przedsiębiorstwa. Odpisy amortyzacyjne mogą być uwzględniane w kosztach uzyskania przychodów, co pozwala na lepsze zarządzanie budżetem firmy. W praktyce amortyzacja wpływa na wynik finansowy firmy, a jej zasady regulowane są przez prawo podatkowe oraz rachunkowość.
Amortyzacji można dokonywać w równych ratach miesięcznie, kwartalnie lub jednorazowo na koniec roku, przy czym częstotliwość tych odpisów wybiera podatnik. Odpisy amortyzacyjne są istotne dla przedsiębiorców w kontekście optymalizacji podatkowej. Jednakże, zgodnie z ustawą z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, wybrana częstotliwość nie może być zmieniana w trakcie roku – ewentualne modyfikacje są możliwe dopiero od rozpoczęcia nowego roku podatkowego.
Wartość początkowa środków trwałych
Wartość początkowa środków trwałych to kwota, od której naliczana jest amortyzacja. Określa ona koszt nabycia, wytworzenia lub ulepszenia danego składnika majątku. W zależności od sposobu pozyskania środka trwałego wartość początkową ustala się na podstawie:
-
Ceny nabycia – gdy środek trwały został kupiony (uwzględnia się również koszty transportu, montażu czy ubezpieczenia).
-
Kosztu wytworzenia – jeśli środek trwały został wyprodukowany we własnym zakresie (obejmuje m.in. koszty materiałów, robocizny czy usług obcych).
-
Wartości rynkowej – w przypadku otrzymania środka trwałego w drodze darowizny lub spadku.
Dodatkowo wartość początkowa może być zwiększona o koszty modernizacji lub ulepszenia, jeśli wpływają one na wydłużenie okresu użytkowania lub zwiększenie efektywności danego środka trwałego. Wydatki poniesione na ulepszenie po wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji mogą zwiększyć jego wartość początkową.
Metody amortyzacji środków trwałych
Najczęściej stosowaną metodą amortyzacji jest metoda liniowa, która zakłada równomierne zużywanie się środka trwałego przez cały okres jego użytkowania, co skutkuje stałymi, równymi ratami odpisów amortyzacyjnych ustalanymi według stawek określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ta metoda jest najczęściej wykorzystywana przy rozliczaniu budynków, budowli i innych środków trwałych o jednolitym okresie eksploatacji.
W 2025 roku przedsiębiorcy będą mieli do wyboru różne metody amortyzacji, w tym jednorazową amortyzację środków trwałych, która pozwala na szybkie zaksięgowanie kosztów.
Alternatywnie, metoda degresywna polega na stosowaniu wyższych stawek amortyzacyjnych na początku okresu użytkowania, co powoduje, że odpisy stopniowo maleją z upływem czasu. Najczęściej wykorzystuje się ją w przypadku maszyn, urządzeń technicznych i środków transportu (z wyłączeniem samochodów osobowych).
Przeciwieństwem metody degresywnej jest metoda progresywna, w której przyjmuje się, że wartość środka trwałego rośnie wraz z jego użytkowaniem, co skutkuje zwiększaniem się odpisów amortyzacyjnych w kolejnych okresach.
Metoda naturalna zakłada, że intensywność użytkowania środka trwałego determinuje jego zużycie – odpisy naliczane są na podstawie rzeczywistego zużycia, wyliczane osobno dla każdego miesiąca.
Jednorazowa amortyzacja środków trwałych jest metodą amortyzacji, która polega na jednorazowym odpisie amortyzacyjnym. Środki trwałe podlegają amortyzacji, jeśli spełniają określone warunki. Środki trwałe mogą być amortyzowane jednorazowo, jeśli są fabrycznie nowe i nie były używane wcześniej.
Zmiana stawek amortyzacyjnych
Podatnik ma możliwość wielokrotnego podwyższania lub obniżania stawek amortyzacji. Zmiany dla środków trwałych już wprowadzonych do ewidencji dokonuje się od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zmiana stawek nie jest możliwa w trakcie roku. Zmiany stawek można dokonywać tylko przy amortyzacji metodą liniową.
Zmiana metody amortyzacji degresywnej na liniową jest możliwa, jeśli podatnik spełnia określone warunki. Metoda degresywna polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych w początkowych okresach użytkowania środka trwałego wyższych od przeciętnych. Odpisy amortyzacyjne stopniowo maleją do momentu, gdy wartość odpisywanej raty staje się mniejsza od raty ustalanej za pomocą metody liniowej. Podatnik, który stosuje metodę degresywną, zobowiązany jest pilnować momentu, w którym powinien przejść na metodę liniową. Metoda liniowa polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych w równych ratach.
Limit jednorazowej amortyzacji w 2025 roku: 50 tys. EURO
Podatnicy rozpoczynający działalność oraz mali przedsiębiorcy mają możliwość jednorazowego dokonania odpisów amortyzacyjnych do równowartości 50 tys. euro w danym roku podatkowym, dotyczących środków trwałych zaliczonych do grup 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT), z wyłączeniem samochodów osobowych. Zmiany te są szczególnie istotne dla osób prowadzących działalność gospodarczą, ponieważ pozwalają na szybsze rozliczenie kosztów inwestycji. Jednorazowy odpis amortyzacyjny pozwala na szybkie rozliczenie kosztów inwestycji, co jest korzystne dla małych przedsiębiorców. Jednorazowy odpis przeprowadza się w roku, w którym środki trwałe zostaną wprowadzone do ewidencji. 1 października 2024 roku NBP ogłosił średni kurs euro, według którego dokonuje się przeliczania limitów, m.in. jednorazowej amortyzacji. Jest to 4,2846 zł. W 2025 roku limit ten wyniesie 214 tys. zł, co stanowi niewielką obniżkę w porównaniu z limitem 230 tys. zł obowiązującym w roku 2024.
Małym podatnikiem nazywamy przedsiębiorstwo, którego przychody ze sprzedaży brutto (wraz z VAT) w ubiegłym roku podatkowym nie przekroczyły równowartości 2 mln euro. Kwotę tę przelicza się na złote na podstawie średniego kursu euro, ogłaszanego przez NBP w pierwszym dniu roboczym października poprzedniego roku, przy czym wynik zaokrągla się do najbliższych 1000 zł. Na przykład, przy kursie euro z 1 października 2024 roku wynoszącym 4,2846 zł, w roku 2025 status małego podatnika będzie przysługiwał firmom, których przychody brutto w 2024 roku nie przekroczyły 8 569 000 zł. Ta metoda przeliczania i ustalania limitów pomaga precyzyjnie określić, które przedsiębiorstwa mogą korzystać z preferencyjnych warunków podatkowych, co jest szczególnie istotne przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Warunki stosowania jednorazowej amortyzacji
Jednorazowa amortyzacja środka trwałego jest możliwa, jeśli spełnione są określone warunki. Środki trwałe muszą być fabrycznie nowe i nie mogą być używane wcześniej. Limit jednorazowej amortyzacji w 2025 roku wynosi 100 000 zł. Jednorazowa amortyzacja jest możliwa dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 oraz 8 KŚT.
Przyśpieszona amortyzacja
Podatnicy – mikroprzedsiębiorcy oraz małe i średnie firmy – mają możliwość ustalenia indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla środków trwałych, które wytworzyli we własnym zakresie. Dotyczy to budynków (lokali) niemieszkalnych oraz budowli sklasyfikowanych w grupach 1 i 2 KŚT, wprowadzanych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych po raz pierwszy. Przyspieszona amortyzacja może również dotyczyć wartości niematerialnej, jeśli spełnia ona określone warunki. Warunkiem skorzystania z tej przyspieszonej amortyzacji jest, aby dany środek trwały znajdował się w gminie zlokalizowanej w powiecie, gdzie przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 120% krajowej średniej, a wskaźnik dochodów podatkowych na mieszkańca jest niższy niż dla wszystkich gmin. Przedsiębiorcy ci mogą skrócić okres amortyzacji do 5 lub 10 lat, w zależności od poziomu bezrobocia.
Sprzedaż środka trwałego w 2025 roku – wpływ na składkę zdrowotną
W 2025 roku sprzedaż środka trwałego przez przedsiębiorcę może mieć bezpośredni wpływ na wysokość składki zdrowotnej, zwłaszcza w przypadku rozliczania się na zasadach ogólnych lub podatku liniowego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przychód uzyskany ze sprzedaży środka trwałego wykorzystywanego w działalności gospodarczej jest uwzględniany w podstawie obliczania składki zdrowotnej.
Przychody ze sprzedaży środków trwałych nie będą uwzględniane w podstawie do wyliczania składki zdrowotnej dla osób rozliczających się kartą podatkową.
Dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej (PIT-36) lub podatku liniowego (PIT-36L) składka zdrowotna wynosi odpowiednio 9% lub 4,9% dochodu. Oznacza to, że zysk ze sprzedaży środka trwałego powiększa podstawę opodatkowania, a tym samym zwiększa kwotę należnej składki zdrowotnej.
W przypadku ryczałtu ewidencjonowanego (PIT-28) przychód ze sprzedaży środka trwałego również wpływa na składkę zdrowotną, ponieważ jej wysokość zależy od osiągniętych przychodów. Może to skutkować koniecznością opłacania składki według wyższego progu, jeśli sprzedaż środka trwałego znacznie podniesie roczne przychody przedsiębiorcy.
Aby zminimalizować skutki podatkowe, warto rozważyć odpowiedni moment sprzedaży środka trwałego oraz sprawdzić, czy w danym przypadku istnieje możliwość skorzystania z ulg lub odliczeń, które mogą obniżyć dochód podlegający oskładkowaniu.
Amortyzacja środków trwałych w księgach rachunkowych
Amortyzacja środków trwałych w księgach rachunkowych jest procesem rozliczania kosztów związanych z zakupem lub wytworzeniem środka trwałego poprzez stopniowe ujmowanie jego wartości w kosztach uzyskania przychodów. Odpisy amortyzacyjne są dokonywane przez określony czas użytkowania środka trwałego, który odpowiada jego przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności. Amortyzacja środków trwałych jest kluczowa dla rozliczania kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej.
