Czy renta wdowia będzie działać wstecz?

2024-08-28

Jednym ze świadczeń zapowiadanych przez nowy rząd była wdowia emerytura. Zmiany, które chce wprowadzić władza, mają na celu zapewnić seniorom godne warunki życia po śmierci współmałżonka. Jakie przepisy planuje wdrożyć rząd? Kto będzie mógł liczyć na wsparcie? Czy renta wdowia będzie działała wstecz? Odpowiadają eksperci Podatnik.info.

Spis treści:

• Wdowia renta – zmiany, które wejdą w życie
• Czy renta wdowia będzie działać wstecz?
• Wdowia renta – dla kogo?
• Podsumowanie: Wdowia renta – najważniejsze informacje

Wdowia renta – zmiany, które wejdą w życie

Parlament zakończył pracę nad nowelizacją ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jednym z jej założeń jest wdrożenie tak zwanej renty wdowiej. W dniu 7 sierpnia 2024 roku została ona przyjęta bez poprawek przez Senat. Oznacza to, że pozostaje tylko podpis prezydenta, aby następnie przepisy weszły w życie.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało, że seniorzy będą mogli liczyć na świadczenie, jakim jest wdowia emerytura. Zmiany mają dotyczyć obecnych przepisów wymagających wyboru między emeryturą a rentą rodzinną po zmarłym małżonku.

Obecnie senior po śmierci małżonka może pobierać nadal własną emeryturę lub 85% świadczenia po zmarłym małżonku. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998 Nr 162 poz. 1118) jest określona jako renta rodzinna.

Nowelizacja zakłada z kolei wprowadzenie nowego wsparcia nazywanego rentą wdowią. Świadczenie, które planuje wdrożyć rząd, ma wyeliminować konieczność podejmowania takiej decyzji.

Jeżeli zostałaby wprowadzona renta wdowia, projekt ustawy zakłada maksymalną kwotę świadczenia wynoszącą aż trzykrotność średniej emerytury wypłacanej przez ZUS. Obecnie będzie to około 9 815,52 zł. Rząd przewiduje dwa scenariusze, w których seniorzy będą mogli otrzymać wyższe wsparcie.

• Pierwszy przypadek zakłada możliwość otrzymania renty rodzinnej po zmarłym małżonku, która będzie zwiększona o 50% własnej emerytury.
• Drugi scenariusz dotyczy możliwości otrzymania emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub renty powiększonej o połowę renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku.

Zgodnie z przepisami zaproponowanymi przez rząd, wysokość renty wdowiej ma być zwiększana stopniowo. Tak samo miało być w przypadku projektu obywatelskiego. Warto jednak zwrócić uwagę na pewne różnice. Model kroczący zaproponowany w projekcie obywatelskim prezentuje się następująco:

• na początku – od 1 stycznia 2025 roku do 31 grudnia 2025 roku ma wynosić 15%,
• od 1 stycznia 2026 roku do 31 grudnia 2026 roku ma wynosić 20%,
• a następnie ma osiągnąć docelowo poziom 50%.

Zgodnie z projektem obywatelskim, już od 2027 roku miałoby więc obowiązywać świadczenie w wysokości 50%. Według przepisów wprowadzonych przez rząd, stopniowy wzrost ma następować w innym modelu. Jeżeli podatnikowi należy się renta wdowia, projekt ustawy zakłada:

• od 1 lipca 2025 roku do 31 grudnia 2026 roku wypłatę w wysokości 15%,
• od 1 stycznia 2027 roku – 25%.

Następnie kwota świadczenia ma zostać poddana weryfikacji w 2028 roku. Wyznaczone organy będą odpowiadały za ocenę i porównanie kwoty należnej z własnego świadczenia po zsumowaniu z rentą wdowią. Na tej podstawie zostanie wydana decyzja o zasadności podwyższenia dotychczas należnego wsparcia. Jeżeli organy zgodzą się na wzrost świadczenia, wówczas od 2028 roku może ono wynosić nawet 50%.

Ważne pytanie, które zadaje sobie wielu podatników, brzmi jednak: czy renta wdowia będzie działała wstecz? Bez wątpienia nowe przepisy są korzystniejsze od dotychczas obowiązujących, dlatego poniżej prezentujemy najważniejsze informacje.

Czy renta wdowia będzie działać wstecz?

To, czy renta wdowia będzie działała wstecz, została jasno określone w ustawie wraz z kryteriami przyznawania świadczenia. Nowelizacja umożliwia skorzystanie z wyżej opisanych rozwiązań osobom, które owdowiały przed wejściem w życie przepisów. Należy jednak podkreślić, że każdy podatnik musi spełnić kilka innych ważnych kryteriów, by skorzystać z tego rozwiązania.

Wdowia renta – dla kogo?

Nowelizacja ustawy zakłada możliwość otrzymania świadczenia, jakim jest wdowia renta. Dla kogo będzie ono jednak dostępne? Renta wdowia ma przysługiwać, jeżeli zostaną spełnione trzy podstawowe warunki.

• Wnioskodawca, czyli wdowa lub wdowiec, osiągnęli powszechny wiek emerytalny. Aktualnie obowiązuje 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn.
• Renta wdowia ma dotyczyć wyłącznie małżonków pozostających we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka. Jeżeli pozostawali w rozdzielności majątkowej lub byli rozwiedzeni, wówczas nie przysługuje świadczenie.
• Wdowiec lub wdowa nabyli prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Jak wspomnieliśmy, świadczenie ma przysługiwać również osobom owdowiałym przed wejściem ustawy w życie.

Przykładowo, osoba, która ma 72 lat, a jej małżonek zmarł 6 lat temu, ma prawo do renty wdowiej. Osiągnął on bowiem wiek emerytalny. Jeżeli żona owdowiałaby jednak przed ukończeniem 55 roku życia lub mąż przed 60 rokiem życia, wówczas świadczenie nie zostanie przyznane.

Warto również zwrócić uwagę na warunek, jakim wysokość sumy świadczeń. Nie może ona przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury.

Podsumowanie: Wdowia renta – najważniejsze informacje

Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.

• Parlament zakończył pracę nad nowelizacją ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadzając nowe świadczenie – rentę wdowią.
• Świadczenie ma umożliwić seniorom otrzymanie wsparcia bez konieczności wyboru między własną emeryturą a rentą rodzinną po zmarłym małżonku.
• Nowa renta wdowia może wynosić maksymalnie trzykrotność średniej emerytury wypłacanej przez ZUS, co obecnie wynosi około 9 815,52 zł.
• Podatnicy będą mieli możliwość otrzymania renty rodzinnej po zmarłym małżonku zwiększonej o 50% własnej emerytury lub otrzymania emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub renty powiększonej o połowę renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku.
• Rząd przewiduje stopniowe zwiększanie renty wdowiej, z początkowym wzrostem do 15% od 1 lipca 2025 roku, do 25% od 1 stycznia 2027 roku, a następnie weryfikację w 2028 roku.
• Czy renta wdowia będzie działała wstecz? Tak, możliwe jest skorzystanie z nowych przepisów przez osoby, które owdowiały przed ich wejściem w życie, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów.
• Wdowia renta – dla kogo będzie dostępna? Wnioskodawca musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) oraz pozostawać we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka. Ponadto wdowiec lub wdowa musieli nabyć prawo do renty rodzinnej nie wcześniej niż pięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
• Maksymalna wysokość sumy świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury.

Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, możesz skorzystać z pomocy ekspertów bezpłatnego programu Podatnik.info. Każdy użytkownik zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru prawa, księgowości lub finansów. Ponadto w okresie rozliczania deklaracji PIT zapewniamy trzy rozwiązania, które umożliwiają dopełnienie formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze możesz zyskać z Podatnik.info!