Działalność nierejestrowana dla bezrobotnych
Już od stycznia zaczną obowiązywać nowe limity w działalności nierejestrowanej. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy chcą dorobić, ale nie prowadzą swojej działalności gospodarczej. Zmiana dotyczy również bezrobotnych.
Zmiany w działalności nierejestrowanej
Od przyszłego roku obowiązywać będzie nowy, wyższy limit przychodów dla osób, które zdecydują się na prowadzenie działalności niezarejestrowanej, czyli prowadzą „firmę” bez jej rejestracji. Ustawodawca dopuszcza taką możliwość, co powoduje, że wiele osób może „spróbować” biznesu bez konieczności spełniania wymogów formalnych oraz płacenia składek ZUS.
Taka forma „zarobkowania” dostępna jest również dla osób pozbawionych pracy. Działalność nierejestrowana dla bezrobotnych posiada inne kryterium przychodu niż w przypadku osób zatrudnionych. Jakie są obecnie wprowadzone limity? Wyjaśniamy w artykule.
Co to jest działalność nierejestrowana?
Działalność niezarejestrowana ma sporo zalet. Można spróbować sił w biznesie nie ponosząc większych kosztów. Możliwość przetestowania potencjału biznesowego firmy daje dużo możliwości osobom, które chcą wystartować ze swoim pomysłem, ale nie są pewne, czy ich produkt lub usługa będzie trafiony/a. Wszystko to bez konieczności rejestracji firmy w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).
Zgodnie z ustawą Prawo Przedsiębiorców za działalność nierejestrowaną uznaje się działalność, wykonywaną przez osobę fizyczną.
Art. 5 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorcy:
Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Oznacza to, że aby prowadzić działalność niezarejestrowaną i tym samym uniknąć konieczności rejestracji firmy w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) miesięczne przychody nie mogą być wyższe niż 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Jako że minimalne wynagrodzenie ulega podwyższeniu od 2024 roku, odpowiednio wzrasta limit obowiązujący dla prowadzenia działalności nierejestrowanej.
Brak konieczności rejestracji firmy w CEIDG
Aby uniknąć konieczności rejestracji biznesu, miesięczne przychody nie mogą przekroczyć 75% minimalnego wynagrodzenia. W przypadku osoby bezrobotnej nie może to być więcej niż 50%. Dodatkowo, wykonywanie działalności nierejestrowanej jest możliwe, gdy:
- nie prowadzono żadnej działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy;
- należy być osobą fizyczną;
- działalność nie może być prowadzona w ramach spółki cywilnej,
- działalność nierejestrowana nie może być prowadzona, jeśli istnieją odpowiednie warunki co do jej założenia, czyli m.in. wtedy, gdy konieczne jest uzyskanie koncesji czy zezwoleń.
Przykłady działalności, w których wymagana jest koncesja lub zezwolenie to np. ochrona osób lub mienia, sprzedaż alkoholu, organizacja imprez turystycznych, usługi detektywistyczne czy zbieranie odpadów.
Czym charakteryzuje się działalność niezarejestrowana?
Działalność niezarejestrowana to przede wszystkim brak wymogów formalnych:
- brak konieczności rejestracji biznesu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
- brak konieczności rejestracji biznesu w ZUS i płacenia składek ZUS,
- brak obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku,
- prowadzenie ewidencji przychodów,
- konieczność rozliczenia dochodów w zeznaniu rocznym.
Nowe limity dla działalności nierejestrowanej
Prowadzenie działalności nierejestrowanej oznacza pozbawienie się szeregu obowiązków, z którymi mierzą się właściciele standardowych biznesów. Jednakże ceną za te wygody i brak wymogów formalnych jest obowiązujący próg przychodów, który można osiągnąć w danym miesiącu.
Limit przychodów zmieniał się z zależności od wysokości minimalnego wynagrodzenia. Od 2024 roku obowiązują nowe limity dla działalności nierejestrowanej.
W trakcie roku 2023 rząd podniósł limit limitu przychodów w działalności nierejestrowanej z 50% do 75% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia.
- w pierwszej połowie 2023 nierejestrowaną działalność można było prowadzić tylko do wysokości 1745 zł miesięcznie – przy stawce minimalnego wynagrodzenia wynoszącej 3490 zł. (uzyskane przychody nie mogły przekroczyć w okresie miesiąca 50% minimalnej kwoty wynagrodzenia)
- od 1 lipca 2023 nierejestrowaną działalność można było prowadzić tylko do wysokości 2700 zł, ponieważ jednocześnie wzrosła płaca minimalna (przy stawce minimalnego wynagrodzenia wynoszącej 3600 zł).
W 2024 roku przewidziano również dwie podwyżki minimalnego wynagrodzenia za pracę, a to oznacza nowe limity dla działalności nierejestrowanej.
W styczniu minimalne wynagrodzenie wyniesie 4242 zł brutto, a od lipca będzie to 4300 zł brutto.
Zgodnie z tym limit dla działalności nierejestrowanej wyniesie:
- od 1 stycznia 2024 roku - 3181,5 zł (75 proc. od 4242 zł brutto)
- od 1 lipca 2024 roku - 3225 zł (75 proc. od 4300 zł brutto).
Do limitu przychodów, które uprawniają do prowadzenia działalności nierejestrowanej wlicza się przychody należne, czyli również te, które nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Nie wliczane są wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Przepisy dotyczące działalności nierejestrowanej wyjaśniają, że pod uwagę bierze się przychody z danego miesiąca, wszystkie wystawione rachunki albo faktury, które już otrzymano lub które przedsiębiorca otrzyma w przyszłości w związku z już dokonaną sprzedażą albo wykonanymi usługami.
Działalność nierejestrowana dla bezrobotnych
Działalność nierejestrowaną mogą „prowadzić” również osoby posiadające status osoby bezrobotnej. Taka osoba musi spełnić wszystkie warunki przewidziane do prowadzenia tego rodzaju działalności.
Kwestię zarabiania w ramach działalność nierejestrowanej warto też skonsultować ze swoim urzędem pracy.
Jednak osoby bezrobotne, chcące prowadzić działalność bez rejestracji, nie mogą tego robić na podstawie umów cywilnoprawnych, bo osoby te straciłyby status bezrobotnych. W takim przypadku muszą najczęściej wybrać umowę sprzedaży.
Co ważne, od 1 lipca 2023 roku wprowadzono zmiany w progu przychodów dla osób bezrobotnych. Przepisy wymagają, żeby miesięczny przychód nie przekraczał 50 proc. minimalnego wynagrodzenia, a nie 75 proc., jak w przypadku osób zatrudnionych.
Osoby bezrobotne muszą pamiętać również o swoich obowiązkach względem urzędu pracy. Bezrobotni muszą co jakiś czas zgłaszać się na wyznaczone wizyty i przyjmować skierowania z urzędu do pracy. W sytuacji, kiedy wykonują oni działalności nierejestrowaną nie mogą tym faktem tłumaczyć swojej nieobecności. Jest to ważna dla zachowania statusu osoby bezrobotnej, czyli również osoby ubezpieczonej.
Co zrobić, aby móc prowadzić działalność niezarejestrowaną?
Trzeba pamiętać, że próg finansowy nie może zostać przekroczony. Jeśli tak się stanie, to należy dokonać rejestracji działalności gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie przychodu. W przypadku osób bezrobotnych przekroczenie progu 50 proc. spowoduje utratę statusu osoby bezrobotnej, również statusu osoby ubezpieczonej, a to wpłynie na dostępność do opieki medycznej. Wskazuje na to zapis w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Bezrobotni muszą pilnować, aby nie przekroczyć limitu!
Aby zarejestrować działalność gospodarczą należy złożyć wniosek CEIDG-1. Można tego dokonać elektronicznie.
Działalności nierejestrowanej nigdzie nie rejestrujemy. Nie trzeba zgłaszać faktu ani w ZUS-ie, ani w Urzędzie Skarbowym. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy „przedsiębiorca” chce być podatnikiem VAT czynnym, lub w momencie gdy przepisy tego wymagają.
Jakie obowiązki ma osoba prowadząca działalność nierejestrowaną?
- należy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży,
- rozliczać przychody z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej,
- przestrzegać praw konsumentów,
- wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.
Warto zaznaczyć, że przepisy dotyczące działalności nierejestrowanej określają osobę prowadzącą taką działalność jako „przedsiębiorcę” w świetle prawa cywilnego. Takie osoby muszą zatem przestrzegać praw konsumenta, w tym prawa do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość i realizować obowiązki związane z reklamacją, zwrotem czy naprawą.
Niektóre działalności nierejestrowane wymagają posiadania kasy fiskalnej, jest to sprzedaż np.:
- gazu płynnego,
- części do silników spalinowych,
- nadwozia do pojazdów silnikowych,
- sprzętu radiowego.
Okres 60 miesięcy, kiedy nie prowadzono żadnej działalności gospodarczej nie dotyczy przypadków, kiedy osoba prowadziła biznes za granicą oraz sytuacje, kiedy osoba posiada firmę, ale od pięciu lat jest ona zawieszona. Co do zasady, zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej liczone jest jak jej niewykonywanie.
Rozliczenie dochodów z działalności nierejestrowanej
Po zakończonym roku, dochody z działalności nierejestrowanej należy rozliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36. Rozliczenia rocznego jak i zapłaty podatku należy dokonać do końca kwietnia po zakończonym roku.
W celu wygodnego i szybszego rozliczenia podatku zachęcamy do skorzystania z darmowego programu PIT 2023/2024 Podatnik.info. Cały proces wypełniania PIT jest bardzo prosty, darmowy i nie wymaga podpisu kwalifikowanego.
