Fundacja rodzinna – co to jest i dlaczego staje się coraz bardziej popularna?

2024-08-30

Fundacja rodzinna to rozwiązanie, które zostało wprowadzone do polskiego prawa w 2023 roku. Jego celem jest przede wszystkim zapewnienie ciągłości biznesu i ochrony majątku firm. Przekazywanie dziedzictwa ma odbywać się zgodnie z przepisami oraz wartościami rodzinnymi – stąd nazwa fundacja rodzinna. Co to jest? Odpowiadają eksperci Podatnik.info.

Spis treści:

• Fundacja rodzinna – coraz popularniejsza w Polsce
• Fundacja rodzinna – co to?
• Fundacja rodzinna – opodatkowanie
• Podsumowanie: Fundacja rodzinna – najważniejsze informacje

Fundacja rodzinna – coraz popularniejsza w Polsce

Zdarzają się sytuacje, kiedy spadkobiercy nie mogą lub nie chcą przejmować biznesu. Aby zachować ciągłość tradycji, wartości i misji, rząd powołał do życia rozwiązanie, jakim jest fundacja rodzinna. Co to oraz jaki cel realizuje? Przede wszystkim pozwala kontynuować biznes bez konieczności osobistego zaangażowania następców prawnych i chroni majątek rodzinny.

Fundacja rodzinna została wprowadzona do prawa na mocy ustawy z dnia 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 poz. 326). Funkcjonuje zatem dopiero od ponad roku. W tym czasie zdobyła ogromną popularność wśród przedsiębiorców. Gromadzeniem danych na temat rejestracji fundacji rodzinnych zajmuje się Kancelaria Finansowa LEX.

Potrzebę wdrożenia takiej instytucji o całkowicie prywatnym charakterze potwierdzają statystyki. Od momentu wejścia w życie prawa umożliwiającego ustanowienie fundacji rodzinne zostało zarejestrowane prawie 1200 takich instytucji oraz złożonych ponad 2000 wniosków o rejestrację. Oznacza to, że niebawem w Polsce będzie zarejestrowane ponad 3000 fundacji rodzinnych.

Licznik zarejestrowanych instytucji jest wciąż aktualizowany. Kancelaria Finansowa LEX gromadzi również dane o wykreśleniach oraz odmowach rejestracji. Ustawa o fundacji rodzinnej reguluje najważniejsze kwestie prawne, administracyjne oraz sposób rozliczania organizacji.

Jedną z największych zalet fundacji rodzinnych wskazuje się pewną anonimowość w kwestii zarządzania majątkiem. Ponadto umożliwia ograniczenie odpowiedzialności przed ewentualnymi roszczeniami wierzycieli czy sporami spadkobierców. Dlaczego jeszcze przedsiębiorcy decydują się na rozwiązanie, jakim jest fundacja rodzinna? Co to i jakie korzyści zapewnia? Wyjaśniamy poniżej.

Fundacja rodzinna – co to?

Ustawa o fundacji rodzinnej wskazuje, że jest to rozwiązania, które pozwala zbudować struktury organizacyjne. Ponadto zapewnia możliwość kontynuacji biznesu oraz ochrony majątku w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie. Warto zaznaczyć, że fundacja rodzinna nie wymaga osobistego zaangażowania następców prawnych.

Założenie organizacji umożliwia realizowanie świadczeń przy jednoczesnej eliminacji ryzyka zagrożenia dla integralności majątku i płynności finansowej. Założenie fundacji rodzinnej pomaga w ochronie przed upłynnieniem kapitału przez spadkobierców oraz utrzymaniu go w jednych rękach.

Niektórzy przedsiębiorcy decydują się również na założenie fundacji rodzinnej w celu zbudowania pozycji i marki firmy na pokolenia. Ponadto fundator ma możliwość wycofania się z prowadzenia biznesu bez utraty dochodów.

Powyższe zalety przemawiają za skorzystaniem z rozwiązania, jakim jest fundacja rodzinna. Co to jednak daje w perspektywie finansowej? Ta wyjątkowa instytucja jest przede wszystkim sposobem na sukcesję, która zapewnia efektywne zarządzanie majątkiem i jego pomnażanie.

Aby założyć fundację rodzinną, należy wykonać kilka prostych kroków. Przede wszystkim złożyć oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej przed notariuszem w akcie założycielskim lub testamencie. Następnie należy sporządzić statut zawarty w akcie notarialnym, który będzie informował o regułach działania fundacji rodzinnej. Kolejnym krokiem jest przekazanie na rzecz instytucji majątku o wartości 100 000 zł.

Ostatnim krokiem jest zgłoszenie fundacji do rejestru fundacji rodzinnych, który prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Fundatorem może zostać każda osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Za instytucją może stać kilku założycieli. Jeżeli jednak zostanie powołana w drodze testamentu, wówczas dopuszcza się tylko jednego fundatora.

Nazwa wskazuje, że beneficjentem instytucji może być członek rodziny, ale również inna osoba fizyczna lub organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego.

Fundacja rodzinna – opodatkowanie

Jedno z kluczowych pytań, które zadają potencjalni fundatorzy, dotyczy zobowiązań finansowych, jakie generuje fundacja rodzinna. Opodatkowanie CIT 15% obowiązuje, dopiero kiedy środki zostaną przekazane beneficjentom. Fakt przekazania majątku w wysokości 100 000 zł na rzecz instytucji nie generuje obowiązku podatkowego. Dotyczy to zarówno PCC, jak i CIT.

W momencie przekazania środków beneficjentom należy opłacić CIT 15% bez możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów czy też amortyzacji. Jeżeli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), jego wysokość zależy od stopnia pokrewieństwa.

• Najbliższa rodzina (małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, pasierbowie, ojczym lub macocha) jest zwolniona z PIT.
• Osoby zaliczane do I lub II grupy podatkowej zapłacą 10% PIT.
• Pozostali muszą uregulować 15% PIT.

Organizacje pozarządowe płacą CIT na dotychczas obowiązujących zasadach. Mogą również skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego.

Podsumowanie: Fundacja rodzinna – najważniejsze informacje

Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.

• Fundacja rodzinna to rozwiązanie wprowadzone w Polsce w 2023 roku, mające na celu zachowanie ciągłości biznesu i ochronę majątku rodzinnego bez konieczności osobistego zaangażowania spadkobierców.
• Popularność fundacji rodzinnych rośnie – od momentu wprowadzenia przepisów zarejestrowano prawie 1200 fundacji, a liczba złożonych wniosków przekroczyła 2000.
• Główne zalety fundacji rodzinnych to ochrona przed upłynnieniem kapitału, możliwość wycofania się fundatora z prowadzenia biznesu bez utraty dochodów oraz anonimowość w zarządzaniu majątkiem.
• Proces zakładania fundacji rodzinnej obejmuje: złożenie oświadczenia przed notariuszem, sporządzenie statutu, przekazanie majątku o wartości minimum 100 000 zł oraz zgłoszenie fundacji do rejestru prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.
• Fundatorem może być każda osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych; fundacja może mieć jednego lub kilku założycieli.
• Beneficjentami mogą być członkowie rodziny, inne osoby fizyczne lub organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego.
• Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na rozwiązanie, jakim jest fundacja rodzinna, opodatkowanie obowiązuje przy przekazaniu środków beneficjentom. CIT w takim przypadku wynosi 15%.
• Przekazanie majątku na rzecz fundacji nie generuje obowiązku podatkowego.
• Wysokość podatku zależy od stopnia pokrewieństwa beneficjentów. Najbliższa rodzina jest zwolniona z PIT, osoby z I i II grupy podatkowej płacą 10%, a pozostali 15%.
• Organizacje pozarządowe płacą CIT na dotychczasowych zasadach.

Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, możesz liczyć na pomoc naszych ekspertów. Każdy użytkownik bezpłatnego programu Podatnik.info zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru księgowości, finansów lub prawa. W okresie rozliczania rocznych deklaracji PIT możesz skorzystać z trzech rozwiązań, które umożliwią dopełnienie formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze zapewnia Podatnik.info!