Funkcja prezesa członka zarządu a świadczenie usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Łączenie funkcji prezesa członka zarządu w spółce kapitałowej ze świadczeniem usług takiej spółce w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej jest praktyką często spotykaną
Może ona jednak rodzić problemy na gruncie zarówno podatku dochodowego, jak i podatku od towarów i usług (nierzetelne faktury, usunięcie wynagrodzenia usługodawcy z kosztów uzyskania przychodu etc.).
Funkcja prezesa zarządu spółki kapitałowej
Uprawnienia i obowiązki prezesa zarządu w spółce kapitałowej nie zostały wprost uregulowane przez prawodawcę. Ustawodawca jednak przewidział, jakie kompetencje posiada zarząd jako organ spółki kapitałowej – ma on obowiązek (i uprawnienie) prowadzić sprawy spółki i reprezentować ją na zewnątrz. Ponadto zarząd zwołuje zgromadzenia wspólników, a także przygotowuje sprawozdania finansowe i sprawozdania z działalności spółki za każdy rok obrotowy.
A zatem także prezes zarządu ma prawo prowadzić sprawy spółki i ją reprezentować na zewnątrz (co do zasady reprezentacja jest dwuosobowa, chyba że umowa spółki przyznaje uprawnienie do jednoosobowej reprezentacji), a także czuwać nad działalnością samego zarządu. Na prezesie zarządu, tak jak na każdym członku zarządu, ciąży odpowiedzialność za działania spółki – również materialna (w przypadku bezskutecznej egzekucji). Z samej ustawy nie wynikają jednak konkretne obowiązki i uprawnienia prezesa zarządu.
Podobny rodzaj działalności i świadczenie usług na rzecz spółki – konsekwencje
Często zdarza się, że prezes zarządu (lub inny członek zarządu) ma doświadczenie w branży, w której funkcjonuje dana spółka, a nawet prowadzi w podobnym zakresie działalność gospodarczą. Dlatego właśnie spółki chętnie korzystają z jego doświadczenia, a nierzadko także z usług, które oferuje taka osoba w ramach prowadzonej przez siebie działalności, np. w formie doradztwa.
Takie działanie może jednak rodzić poważne konsekwencje podatkowe. Jeżeli bowiem organ podatkowy stwierdzi, że w rzeczywistości żadne usługi na rzecz spółki nie były świadczone, a były one wykonywane w ramach pełnienia funkcji prezesa zarządu, może uznać faktury VAT za nierzetelne. Oznacza to, że spółka nie będzie mogła odliczyć VAT naliczonego z takich faktur, a wynagrodzenie za takie usługi nie będzie mogło zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W przypadku rozpoczęcia kontroli lub postępowania podatkowego w tym zakresie, ważne jest, by czuwać nad daną procedurą, pamiętać o współpracy z organem i starać się wykazać, że obowiązki prezesa zarządu i wykonywane przez niego usługi nie stanowiły tych samych czynności. Profesjonalny pełnomocnik z pewnością będzie kompetentny do udzielenia wszelkich porad oraz pomocy w trakcie trwającej kontroli lub trwającego postępowania.
Jak uchronić się przed ewentualnym podważeniem tego, że usługa została wykonana?
Przede wszystkim trzeba jasno odróżnić obowiązki pełnione przez prezesa zarządu (członka zarządu) w ramach jego funkcji od obowiązków wynikających z umowy o świadczenie usług. Do tego z pewnością posłuży umowa o współpracy z dokładnym określeniem obowiązków, ale nie tylko. Pomocny może się okazać dokument wewnętrzny regulujący obowiązki członków zarządu danej spółki (np. regulamin). Istotne jest, aby dokładnie określić wszystkie ich obowiązki i uprawnienia, a jeśli zarząd jest wieloosobowy – odróżnić również kompetencje każdego członka zarządu. Sporządzenie wspomnianych dokumentów może być nie lada wyzwaniem, dlatego warto zlecić to komuś, kto ma w tym odpowiednie doświadczenie.
Poza tym trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 210 Kodeksu spółek handlowych w umowach pomiędzy spółką kapitałową a członkiem zarządu spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub powołany do tego pełnomocnik. Zawarta między prezesem zarządu a spółką umowa o świadczenie usług będzie zatem ważna tylko, jeśli ten wymóg zostanie spełniony.
Autor:
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców.
