Kto składa PIT-19A?

2024-01-29

W polskim systemie podatkowym istnieją grupy podatników, którzy są zwolnieni z określonych obowiązków podatkowych. Do takowych należą między innymi duchowni wszystkich wyznań i kościołów działających legalnie na terenie RP.

PIT 19A do deklaracja o wysokości składki na ubezpieczenia zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych w poszczególnych kwartałach roku podatkowego.

WAŻNE! Ze względu na zmiany wprowadzone przez Polski Ład i brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej, od 2022 roku nie składa się deklaracji pit 19A. Rok 2021 był ostatnim, w którym można było odliczyć ww. składkę. W chwili obecnej deklaracja PIT 19A umożliwia jedynie złożenie korekty za wcześniejsze okresy.

Czym więc jest PIT-19A, co zawiera, kto i do kiedy miał obowiązek go złożyć?

Kto składa PIT-19a?

Deklarację PIT-19A składają podatnicy będący osobami duchownymi. Wedle ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, każdy duchowny ma 14 dni na to, aby zawiadomić terytorialnie właściwy urząd skarbowy o tym, że rozpoczął pełnienie funkcji duszpasterskiej. Podstawą prawną do stosowania i składania PIT-19A jest Rozporządzenie Ministra Finansów z 13 grudnia 2019 r. w sprawie określenia wzorów zeznania, deklaracji, informacji podatkowych obowiązujących w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Jest to rozporządzenie wykonawcze do ustawy.

Jak rozliczają się duchowni?

Istnieje obowiązek zapłaty podatku w formie ryczałtu od przychodów osób duchownych osiągniętych w związku z pełnionymi funkcjami o charakterze duszpasterskim. Zryczałtowany podatek muszą opłacać w formie kwartalnej.

Jak prawo definiuje osobę duchowną?

Okazuje się, że polskie prawo nie definiuje osoby duchownej. Dla celów podatkowych jednak przyjmuje się rozumienie duchownego według ustawy o gwarancji wolności sumienia. O statusie osób duchownych decydują więc same kościoły i związki wyznaniowe. Oznacza to, że państwo – w tym wypadku system podatkowy – uznaje za duchownych te osoby, które są nimi wedle wewnętrznych statutów swoich związków wyznaniowych. Najczęściej dotyczy to duchownych dużych kościołów i wspólnot wyznaniowych, ale obecny stan prawny pozwala na de facto podszywanie się pod osoby duchowne i tym samym spore nadużycia podatkowe.

Stawki ryczałtu dla osób duchownych

Ustalenie wysokości płaconego podatku leży w gestii naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Ten ustala konkretne kwoty na podstawie stawek określonych w załącznikach 5 i 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Naczelnik ustala wysokości stawek ryczałtu od przychodów osób duchownych cyklicznie na każdy kolejny rok podatkowy. W przypadku duchownych katolickich ma miejsce zasada, wedle której stawki są ustalane kwotowo wobec przychodów uzyskiwanych przez proboszczów i wikariuszy na podstawie liczby ludności w danej parafii (niekoniecznie formalnych wiernych Kościoła). Proboszcz lub wikariusz mają prawo złożyć wniosek do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o obniżenie stawki ryczałtu, jeśli liczba wiernych w danej parafii stanowi mniejszość całkowitej liczby ludności.

Osoby duchowne mogą obniżyć wartość przychodu

Ta sama ustawa mówi, że duchowni mają prawo do pomniejszenia wartości swojego przychodu o 7,75% wymiaru podstawy składek zdrowotnych, które zapłacono w kwartale, którego dotyczy ryczałt. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, jeśli kwota wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne nie została odliczona od podatku dochodowego wcześniej.

Co należy wykazać w PIT-19A?

Deklaracja PIT-19A dotyczy wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodu osoby duchownej w poszczególnych kwartałach roku podatkowego. Duchowni płacą podatek zryczałtowany wyłącznie od przychodów osiąganych z tytułu wykonywanych funkcji o charakterze duszpasterskim.

PIT-19A dla przychodów osób duchownych – jak prawidłowo wypełnić?

Deklaracja PIT-19A jest specyficzna i różni się nieco od pozostałych deklaracji podatkowych. Z racji tego, że jest przeznaczona dla duchownych a ci mają obowiązek posiadania numeru NIP, nie ma w PIT-19A miejsca na dane identyfikacyjne podatnika w postaci numeru PESEL. W poszczególnych sekcjach duchowny (podatnik) wypełnia odpowiednio:

• A – właściwy urząd skarbowy, do którego składa deklarację oraz cel jej złożenia (złożenie deklaracji lub korekta),
• B i C – dane identyfikacyjne duchownego (podatnika), adres miejsca wykonywania funkcji o charakterze duszpasterskim (np. adres parafii),
• D – wysokość zapłaconych i odliczonych od zryczałtowanego podatku dochodowego składek na ubezpieczenie zdrowotne w poszczególnych kwartałach roku podatkowego, za który składana jest deklaracja PIT-19A.

Całość należy podpisać i złożyć w terminie.

PIT-19a – kiedy należy złożyć w urzędzie?

Duchowny (podatnik) jest zobowiązany do złożenia deklaracji PIT-19A najpóźniej do 31 stycznia roku, który następuje po roku podatkowym. Forma złożenia deklaracji jest w gestii duchownego. Może zrobić to zarówno papierowo jak i elektronicznie. Oczywiście, jeśli zdecyduje się na formę internetową, wtedy wymagane jest potwierdzenie danymi autoryzacyjnymi, takimi jak:

• Imię i nazwisko,
• Data urodzenia,
• Numer NIP,
• Wysokość przychodu za rok podatkowy wcześniejszy o 2 lata.

Osoby duchowne, jak wszyscy inni podatnicy, wedle ustawy o ordynacji podatkowej, mają prawo do złożenia korekty w formie deklaracji korygującej. Poza tą dodatkową deklaracją powinien też zawrzeć pismo z uzasadnieniem powodu stosowania korekty.

Jaki jest właściwy urząd skarbowy do złożenia deklaracji PIT-19A?

Duchowny składa deklarację do właściwego urzędu skarbowego, wedle miejsca wykonywania funkcji o charakterze duszpasterskim. Innymi słowy, deklarację składa w urzędzie skarbowym, który jest właściwy dla jego obecnej parafii lub innej stałej placówki wyznaniowej.

Co z innymi rodzajami przychodów duchownych?

Jeśli duchowny osiąga przychody z innych źródeł niż związanych z pełnieniem funkcji duszpasterskiej (tj. źródła przychodu objętego ryczałtem), nie jest zwolniony z podatku dochodowego od przychodów osób fizycznych. Dość częstą sytuacją jest zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę w szkołach publicznych jako nauczyciel katechezy. Jeśli tak jest, duchowny rozlicza swoje dochody jak każdy pracownik etatowy, składając dodatkowo deklarację PIT-37 za poprzedni rok podatkowy. Ma na to czas do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Odpowiedzialność karno-skarbowa duchownego

Osoby duchowne, jak wszyscy podatnicy, mają obowiązek terminowo i rzetelnie składać wymagane przez nich deklaracje podatkowe. Zatajanie prawdy lub podawanie nieprawdy w deklaracji podatkowej co do wielkości podstawy opodatkowania jest w kodeksie karno-skarbowym definiowane jako oszustwo podatkowe. Duchowny (podatnik) dopuszczający się tego czynu naraża się na odpowiedzialność karno-skarbową. Istotnymi elementami są:

• Umyślność czynu,
• Narażenie podatku na uszczuplenie.

Za oszustwo podatkowe grozi kara grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych.

Podsumowanie

Podsumujmy najważniejsze informacje o deklaracji podatkowej PIT-19A.

• Od 2022 roku nie można już dokonywać odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w związku z tym, nie składa się już deklaracji PIT 19A. Możne jedynie dokonywać korekty za wcześniejsze lata.
• Deklaracja PIT-19A jest składana przez podatników, którzy są osobami duchownymi.
• Duchowny w deklaracji PIT-19A deklaruje wysokość zapłaconych i odliczonych od zryczałtowanego podatku dochodowego składek na ubezpieczenie zdrowotne w systemie kwartalnym.
• Duchowny w deklaracji PIT-19A jest identyfikowany na podstawie numeru NIP oraz siedziby wykonywania funkcji duszpasterskiej.
• Deklarację PIT-19A należy złożyć do końca stycznia. Duchowny może potem złożyć korektę.
• Podatnik jest uznawany za duchownego na podstawie statutu związku wyznaniowego, do którego należy.
• Duchowni mają obowiązek płacić zryczałtowany podatek od przychodów uzyskanych z racji pełnienia funkcji duszpasterskich.
• Wysokość zryczałtowanego podatku dochodowego jest ustalana przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego na podstawie ustawy. W przypadku duchownych katolickich jest ona zależna od liczby ludności w parafii.
• Duchowny nie jest zwolniony z podatku dochodowego od przychodów osób fizycznych, jeśli przychód pochodzi ze źródeł niezwiązanych bezpośrednio z pełnieniem funkcji duszpasterskich.
• Pod pewnymi warunkami duchowny może obniżyć wartość swojego przychodu o 7,75% wymiaru podstawy wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne.