Nowe przywileje dla krwiodawców – czy nadejdą pozytywne zmiany?

2025-02-23

Osoby, które bezpłatnie oddają krew oraz zostały zarejestrowane w Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, mogą liczyć na przywileje. Wśród nich pojawia się między innymi możliwość otrzymania zwrotu kosztów lub zwolnienia z pracy. Rząd planuje jednak nad poszerzeniem tego zakresu. Czy wejdą w życie nowe przywileje dla krwiodawców? Odpowiadają eksperci Podatnik.info!

Spis treści:

• Nowe przywileje dla krwiodawców
• Planowane przywileje dla krwiodawców
• Oddawanie krwi a PIT – jak rozliczyć?
• Podsumowanie: przywileje dla krwiodawców

Nowe przywileje dla krwiodawców

Oddawanie krwi jest jednym ze sposobów na pomoc osobom potrzebującym, w kryzysie zdrowotnym. Krwiodawcy oddają dobrowolnie krew i nie otrzymują za to wynagrodzenia. Mogą jednak liczyć na przywileje, które są formą docenienia takiego działania. Możliwość skorzystania z takich rozwiązań zależy od posiadania tytułu Honorowego Dawcy Krwi lub Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi.

Wśród korzyści, na które mogą liczyć dawcy krwi, pojawiają się między innymi:

• zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew oraz w dniu następnym i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
• zwrot kosztów przejazdu do Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju, koszt przejazdu ponosi Centrum,
• posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4 500 kalorii,
• dawcom rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi,
• możliwość odliczenia darowizny na cele krwiodawstwa w danym roku podatkowym.

Każda osoba, która zdecyduje się na bezpłatne oddanie krwi, może otrzymać tytuł „Honorowego Dawcy Krwi”. Jeżeli natomiast kobieta odda co najmniej 5 litrów krwi, a mężczyzna co najmniej 6 litrów krwi, przysługuje odznaka „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”.  W takiej sytuacji można skorzystać dodatkowo z:

• uprawnienia do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach,
• bezpłatnego zaopatrzenia w leki objęte wykazami (leków podstawowych i uzupełniających – według dawnej nomenklatury) do wysokości limitu ceny.

Osobom, które oddały 20 litrów krwi, przysługuje tytuł „Honorowy Dawca Krwi – Zasłużony dla Zdrowia Narodu”.

Co ważne, przepisy te nie były modyfikowane przez kilka lat. Marszałek Sejmu otrzymał jednak w petycję Fundacji Dobre Państwo, która proponuje nowe przywileje dla krwiodawców. Dotyczy ona zmian w ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 roku o publicznej służbie krwi i trafiła do oceny komisji (Dz. U. 1997 Nr 106 poz. 681). Poniżej analizujemy, jakie planowane przywileje dla krwiodawców są analizowane aktualnie przez sejm.

Planowane przywileje dla krwiodawców

Jak wspomnieliśmy, obecnie honorowi dawcy krwi mogą korzystać między innymi z dwóch dni wolnego od pracy (w dniu oddania oraz dzień po nim) czy możliwości skorzystania z pakietu badań laboratoryjnych. Poniżej omawiamy nowe przywileje dla krwiodawców, których dotyczy petycja.

Pierwsza zmiana, która może zostać wprowadzona, dotyczy modyfikacji art. 9 ustawy o publicznej służbie krwi. Fundacja Dobre Państwo ubiega się o wprowadzenie ustępu trzeciego o treści: „Skarb Państwa refunduje koszty utraconego zarobku oraz koszty zwolnienia od świadczenia pracy, odpowiednio, poprzez potrącenie, Zakładowi Pracy, Pracodawcy, samozatrudnionemu”.

Druga zmiana dotyczy modyfikacji liczby dni wolnych, które przysługują za oddanie krwi. Aktualnie podatnicy mogą skorzystać z dwóch dni wolnych – w dniu, w którym oddają krew, i w dniu następnym. Fundacja Dobre Państwo proponuje wprowadzenie zmiany w art. 9 ust. 1 pkt 1.

Nowe przywileje dla krwiodawców miałyby otrzymać brzmienie: „Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje: 1) zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dwóch dniach następnych […]”.

Oznacza to, że planowane przywileje dla krwiodawców wprowadziłyby trzy dni wolnego – zamiast dwóch. Osoby oddające krew, zastanawiają się często nad tym, jak prezentuje się kwestia oddawanie krwi a PIT. Poniżej omawiamy najważniejsze informacje. Szczegółowa analiza znajduje się w artykule: Ulga dla krwiodawców.

Oddawanie krwi a PIT – jak rozliczyć?

Honorowi dawcy krwi mogą skorzystać z ulgi podatkowej w ramach zeznania PIT. Aby odliczyć oddaną krew, należy mieć przede wszystkim zaświadczenie o ilości oddanej krwi od Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.

Następnie na tej podstawie przelicza się wartość darowizny według stawek ustalonych przez Ministerstwo Zdrowia. Zarówno za oddanie krwi jak i jej składników (np. osocza) przysługuje ta sama stawka rekompensaty w wysokości 130 zł za 1 litr.

Obliczoną kwotę można wykazać w deklaracji PIT (formularz PIT-36 lub PIT-37) w odpowiedniej rubryce dotyczącej darowizn. Warto pamiętać o obowiązku przechowywania dokumentacji potwierdzającej oddanie krwi na wypadek ewentualnej kontroli skarbowej.

Dzięki tym ulgom podatkowym honorowi dawcy krwi mogą liczyć na realne korzyści finansowe, które są dodatkową zachętą do regularnego oddawania krwi.

Podsumowanie: przywileje dla krwiodawców

Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie przeanalizowane szczegółowo w artykule.

• Obecne przywileje dla krwiodawców obejmują zwolnienie od pracy na dzień oddania krwi i następny dzień, zwrot kosztów przejazdu do Centrum Krwiodawstwa, posiłek regeneracyjny o wartości 4500 kalorii, ekwiwalent pieniężny dla dawców rzadkich grup krwi i osób poddanych specjalnym zabiegom oraz możliwość odliczenia darowizny krwi w rocznym rozliczeniu PIT.
• Dodatkowe przywileje dla Zasłużonych Honorowych Dawców Krwi obejmują możliwość korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej i usług farmaceutycznych oraz bezpłatne zaopatrzenie w leki objęte wykazami do wysokości limitu ceny.
• Nowe przywileje dla krwiodawców zostały zaproponowane w petycji złożonej do Marszałka Sejmu przez Fundację Dobrego Państwa.
• Planowane przywileje dla krwiodawców obejmują refundację kosztów utraconego zarobku przez Skarb Państwa oraz wydłużenie zwolnienia od pracy do trzech dni zamiast dwóch. Zmiany mają na celu zwiększenie liczby krwiodawców i poprawę warunków dla obecnych dawców.
• Jeżeli chodzi o kwestię oddawanie krwi a PIT, krwiodawcy mogą liczyć na specjalną ulgę. Muszą jednak posiadać zaświadczenie o ilości oddanej krwi z Centrum Krwiodawstwa. Wpisanie darowizny jest możliwe w przypadku deklaracji PIT-36 oraz PIT-37.
• Prawo przewiduje możliwość odliczenia wartości darowizny według stawek Ministerstwa Zdrowia (130 zł za 1 litr). Należy pamiętać o konieczności przechowywania dokumentacji na wypadek kontroli skarbowej.

Jeżeli chcesz odliczyć ulgę dla Honorowego Dawcy Krwi, możesz skorzystać z bezpłatnego programu Podatnik.info. Zapewniamy użytkownikom możliwość skorzystania z trzech rozwiązań, dzięki którym dopełnisz formalności nawet w 5 minut!