Opłaty za wywóz śmieci - czy są kosztem w firmie?

2024-05-13

Opłata za wywóz śmieci to jeden ze stałych kosztów każdego gospodarstwa domowego. Jeśli przedsiębiorca mieszka w lokalu, w którym wyznaczono część mieszkalną oraz część biurową gmina ma prawo nałożyć na przedsiębiorcę wyższą opłatę za wywóz odpadów komunalnych. Taki wydatek można jednak zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.

Opłata za wywóz śmieci często budzi kontrowersje. Wysokość tej opłaty zależy od ustaleń danej gminy lub miasta. Dodatkowo do należnej kwoty zalicza się m.in. sposób segregacji śmieci.

Wysokość opłaty za wywóz odpadów komunalnych może również zależeć od tego, czy w lokalu prowadzona jest działalność gospodarcza.

Działalność gospodarcza w domu

Prowadzenie firmy w Polsce może odbywać się praktycznie w każdym miejscu. Zgodnie z prawem, nie ma żadnych ograniczeń. Adres firmy należy wskazać podczas jej rejestrowania w KRS albo w CEIDG. W ostatnim czasie, szczególnie w trakcie lub tuż po pandemii, więcej przedsiębiorców decydowało się wykonywać firmowe obowiązki z własnego domu. Taka sytuacja ma swoje plusy i minusy.

W sytuacji, kiedy właściciel firmy decyduje się na takie rozwiązanie musi mieć na uwadze wyższe koszty utrzymania nieruchomości. Przykładowo, działalność gospodarcza prowadzona w domu oznacza wyższy podatek od nieruchomości. Jednocześnie można dokonywać różnych odliczeń jak np. za rachunek za prąd. Jednak w takim wypadku musi zostać określona powierzchnia mieszkania, która będzie przeznaczona do wykonywania obowiązków firmowych.

Wysokość opłaty za wywóz śmieci

Jedną ze stałych opłat, która jest składową utrzymania mieszkania jest opłata za wywóz śmieci.

Opłaty za wywóz śmieci są ustalone na podstawie ustawy z  13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2519).

Zgodnie z ustawą podstawowym czynnikiem, który ma znaczenie dla wysokości stawki opłaty za wywóz śmieci ma sposób przeznaczenia nieruchomości – a więc to, czy chodzi o nieruchomości mieszkalne, czy też związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Szczegółowe stawki za wywóz śmieci zawsze ustala rada gminy w drodze uchwały. Rada gminy może ustalić stawkę niższą lub wyższą, kwoty te są zróżnicowane w całym kraju.

W przypadku lokali mieszkalnych stawka opłaty za gospodarowanie odpadami obliczana jest poprzez pomnożenie ustalonej stawki przez następujące wskaźniki:

• liczbę mieszkańców nieruchomości;

• ilość zużytej wody z danej nieruchomości;

• powierzchnię użytkową lokalu mieszkalnego.

WAŻNE! Każdy właściciel nieruchomości, gdzie powstają odpady komunalne (popularnie śmieci) ma obowiązek złożyć deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach należy pamiętać o tym, że  gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Natomiast właściciele nieruchomości są zobowiązani ponosić opłaty są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na której terenie są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h ww. ustawy). 

Za wywóz śmieci płacą:

• właściciele i współwłaściciele nieruchomości (mieszkania, domu);

• użytkownicy wieczyści nieruchomości;

• osoby lub jednostki organizacyjne posiadające nieruchomości w użytkowaniu bądź w zarządzie;

• podmioty władające nieruchomością.

Wywóz śmieci a działalność gospodarcza

Jak wygląda kwestia opłaty za śmieci jeśli w danym lokalu prowadzona jest działalność gospodarcza?

Zgodnie z treścią art. 6j ust. 4a ustawy z  13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2519) w przypadku prowadzenia w części lokalu mieszkalnego obsługi biurowej działalności gospodarczej opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszcza się w ramach opłaty dotyczącej nieruchomości, w której zamieszkuje dana osoba.

W takiej sytuacji w mieszkaniu nie została wydzielona cześć do prowadzenia firmy, jeśli jednak ten podział nastąpił to gmina ma prawo do zastosowania mieszanej formy opłaty za wywóz nieczystości.

Gmina stosuje wówczas wyliczenie na podstawie dwóch wartości: opłaty właściwej dla nieruchomości mieszkaniowej oraz opłaty obliczonej dla nieruchomości, w której prowadzona jest firma.

W praktyce przedsiębiorca otrzyma jeden rachunek, ale będzie to suma tych dwóch wartości. Zwykle opłaty za śmieci w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej są wyższe niż stawki, które obowiązują mieszkańców, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej.

Wywóz za śmieci jako koszt działalności gospodarczej

Czy opłata za wywóz śmieci może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodu? Opłata za śmieci jest czynnością konieczną i związaną z prowadzoną działalnością. Opłata ta nie została również wykazana w katalogu wydatków, które nie mogą stanowić kosztu podatkowego (odpowiednio art. 23 ustawy o PIT oraz art. 16 ustawy o CIT).

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest kosztem podatkowym zarówno na gruncie podatku PIT, jak i podatku CIT.

Jest to koszt pośredni. Należy pamiętać, że ponoszone przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych koszty dzielą się na te, które są bezpośrednio związane z przychodami oraz koszty inne niż bezpośrednio (a więc pośrednio) związane z przychodami.

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, które są poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne, co do zasady, w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały przychody im odpowiadające (art. 15 ust. 4 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Z kolei koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne, zgodnie z obowiązującą zasadą, w dacie ich poniesienia (zob. art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p.).

Za dowody księgowe uważa się dowody opłat, w przypadku opłaty za śmieci jest to dowód opłaty za gospodarkę odpadami komunalnymi. Za dzień poniesienia kosztu uważa się dzień wystawienia takiego dowodu opłaty. W sytuacji kiedy przedsiębiorcę obowiązuje CIT, koszt opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstaje w dacie zapisu wartości opłaty w księgach rachunkowych.

Nie obowiązuje w tym przypadku metoda kosztowa, dlatego też nie trzeba odraczać momentu ujęcia kosztu w księgach dopiero po jego zapłacie.

Opłata za wywóz śmieci i odpadów jest dochodem gminy, przeznaczana jest na cele związane z interesem publicznym. Zgodnie z ustawą VAT, opłata za śmieci jest zwolniona z opodatkowania, co oznacza, że wartość opłaty za nieczystości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wydatek związany z poniesieniem opłaty za śmieci musi zostać zaksięgowany w kolumnie 13 KPiR „Pozostałe wydatki”. W celu zaliczenia wydatku podatnik powinien posiadać również wspomniane potwierdzenie zapłaty.

Odsetki za nieterminowe opłaty za śmieci

Podobnie jak w przypadku innych opłat, również niezapłacenie w terminie opłaty za wywóz śmieci będzie się wiązało z naliczeniem odsetek od zaległości. Zgodnie z art. 6q ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w sprawach, które dotyczą opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi stosuje się przepisy ordynacji podatkowej w zakresie terminów płatności oraz odsetek od zaległości.

Z punktu widzenia przepisów podatkowych należy mieć na względzie, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodów odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – ordynacja podatkowa. Podobny zapis można przeczytać w treści art. 16 ust. 1 pkt 21 ustawy o CIT.

Oznacza to, że sama opłata może być uznana za koszt uzyskania przychowów, ale w tej kategorii nie będą się już mieścić odsetki naliczane od nieterminowo zapłaconej opłaty.

Opłata za wywóz śmieci zniżki

Nie każdy wie, że są sytuacje w których można być zwolnionym z opłaty za odpady za wywóz śmieci lub też uzyskać znaczącą zniżkę. Dokładne kryteria zniżek i zwolnień można odszukać w swoim urzędzie gminy, ale do tych sytuacji zalicza się zazwyczaj:

• Kryterium dochodowe. Przy niskich dochodach gminy mają możliwość zaoferować zwolnienie z opłaty za wywóz śmieci.

• Karta Dużej Rodziny. Podobnie jak w przypadku kryterium dochodowego, tak i w przypadku Karty Dużej Rodziny gmina może, chociaż nie musi, zaoferować ulgę dla rodziny wielodzietnej.

• Zniżka dla właścicieli kompostujących bioodpady.

• Programy osłonowe. Niektóre miasta wdrażają programy osłonowe w konkretnych przypadkach.

W jaki sposób można dokonać opłaty?

Przedsiębiorca może opłacić rachunek za wywóz nieczystości poprzez wybór jednej z dostępnych form płatności:

• przelewem na wskazany numer rachunku bankowego,

• dokonanie wpłaty w kasie urzędu gminy/miasta.

Niezależnie od sposobu opłaty ważne jest otrzymane potwierdzenie. W przypadku przelewu bankowego jest to wydruk potwierdzenia przelewu, natomiast w przypadku dokonania opłaty w placówce gminy lub miasta podatnik otrzymuje potwierdzenie dokonania opłaty.