Pełna księgowość - nowe limity przychodów

2024-05-08

Każdy przedsiębiorca, który rozpoczyna działalność gospodarczą musi wybrać formę prawną firmy, formę opodatkowania, a także sposób prowadzenia księgowości. W niektórych przypadkach wymagana jest pełna księgowość. Jest to bardziej złożony i skomplikowany system ewidencyjny. Od 1 stycznia 2024 roku obowiązują nowe limity przychodów.

Prowadzenie rejestracji wszystkich operacji gospodarczych firmy jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy. Jeśli firma jest mała, a roczny przychód nie przekracza określonego przez ustawodawcę limitu to zazwyczaj prowadzi się uproszczoną księgowość. W takiej sytuacji podatnicy mogą prowadzić księgę przychodów i rozchodów lub opłacać ryczałt ewidencjonowany.  Prowadzenie ksiąg rachunkowych jest prostszą formą księgowości, jeśli jednak przedsiębiorstwo się rozwinie, zacznie więcej zarabiać to sytuacja się zmienia. Zwłaszcza, gdy roczny przychód przekroczy określone limity. W takiej sytuacji automatycznie przedsiębiorca przechodzi na pełną księgowość.

Biorąc pod uwagę wszystkie systemy prowadzenia ksiąg rachunkowych w Polsce, należy uznać, że pełna księgowość jest najbardziej dokładnym oraz restrykcyjnym modelem księgowości stosowanym w Polsce.

Wyjaśniamy na czym polega pełna księgowość oraz ile wynosi limit decydujący o prowadzeniu ksiąg rachunkowych w 2024 roku.

Pełna księgowość – co to jest?

Pełna księgowość to forma dokumentowania zdarzeń gospodarczych, która uwzględnia więcej czynników niż ma to miejsce w uproszczonej księgowości.

 W praktyce możemy wyróżnić dwa typy ewidencjonowania:

• księgowość uproszczona (będzie to: KPiR, czyli Księga Przychodów i Rozchodów, ryczałt oraz karta podatkowa),

• księgowość pełna, a raczej – księgi rachunkowe.

W przypadku księgowości pełnej przedsiębiorca jest zobowiązany prowadzić księgi rachunkowe.

W skład ksiąg rachunkowych wchodzą:

• dzienniki,

• księga główna,

• księgi pomocnicze,

• zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych,

• wykaz składników aktywów i pasywów (sporządzenie inwentarza).

Księgi rachunkowe mogą być tworzone przez wewnętrzny dział księgowy lub mogą być zlecone podmiotom zewnętrznym. Księgi rachunkowe, chociaż ich nazwa wskazuje na papierowe wersję, nie muszą mieć takiej formy, najczęściej są prowadzone w systemie elektronicznym.

Ponadto przedsiębiorca musi również sporządzać sprawozdania finansowe, w ich skład wchodzą:

• bilans,

• rachunek zysków i strat,

• informacja wprowadzająca do sprawozdania,

• a także dodatkowe informacje i objaśnienia.

Pełna księgowość pozwala dokładniej udokumentować finanse firmy.

Co to jest uproszczona księgowość?

Uproszczona księgowość to najczęściej księga przychodów i rozchodów KPiR. Przedsiębiorca ma do wyboru dwie formy opodatkowania: zasady ogólne - 12% lub 32% (jeśli przekroczona zostanie kwota 120 000 zł) bądź podatek liniowy - 19%.

Przedsiębiorca musi jedynie - co do zasady - prowadzić:

• ewidencję środków trwałych,

• ewidencję przebiegu pojazdu,

• rejestr VAT sprzedaży i zakupów - w przypadku czynnych podatników VAT,

• księgę przychodów i rozchodów - w przypadku opodatkowania skalą podatkową czy podatkiem liniowym,

• ewidencję przychodów - w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Prostszą formą księgowości od prowadzenia ksiąg rachunkowych KPiR jest ryczałt ewidencjonowany.

W przypadku ryczałtu ewidencjonowanego przedsiębiorca rejestruje tylko przychód. Ta forma pod względem podatkowym jest korzystna przede wszystkim dla podatników, którzy nie mają dużych kosztów. Ryczałt nie daje możliwość odliczenia kosztów podatnika.

Przedsiębiorca może również wybrać kartę podatkową. Z tej formy opodatkowania może korzystać nieliczna grupa przedsiębiorców. Opodatkowanie kartą podatkową polega na odprowadzeniu do urzędu skarbowego określonej kwoty podatku. Kwota ta jest z góry określona przez naczelnika właściwego US, pod który podatnik podlega. Jest ona wyliczana na podstawie m.in. zakresu prowadzonej działalności gospodarczej, liczby zatrudnionych pracowników oraz liczby mieszkańców w miejscowości, w której dana działalność gospodarcza jest prowadzona.

Po co pełna księgowość?

W przypadku pełnej księgowości przedsiębiorstwo jest bardziej przejrzyste, a to, z prawnego punktu widzenia, daje pełniejszy obraz przychodów oraz rozchodów danego podmiotu gospodarczego.

Przy dużych obrotach jest to bardzo ważne, pozwala bowiem zapobiegać niektórym oszustwom finansowym i podatkowym.

Pełna księgowość jest również istotna z punktu widzenia inwestorów oraz udziałowców dużych spółek. Szczegółowe prowadzenie dokumentacji rachunkowej, sporządzanie na jej podstawie sprawozdań finansowych pozwalają lepiej kontrolować te firmy, w które ulokowały swój kapitał.

Pełna księgowość – kogo dotyczy?

Obowiązek prowadzenia pełnej księgowości obejmuje:

• spółki handlowe (osobowe, kapitałowe, w organizacji),

• spółki cywilne,

• spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

• spółki komandytowe,

• spółki komandytowo-akcyjne,

• jednostki funkcjonujące na zasadach prawa bankowego,

• jednostki działające na zasadach działalności ubezpieczeniowej,

• samorządy (gminy, powiaty, województwa),

• jednostki i zakłady budżetowe,

• jednostki działające dzięki subwencjom i dotacjom,

• Wszystkie powyższe typy działalności muszą prowadzić księgę rachunkową bez względu na przychody.

Wszystkie powyższe bez względu na dochody!

W przypadku pozostałych form działalności – jednoosobowych firm osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, muszą one przejść na pełną księgowość po przekroczeniu limitu przychodów.

Pełna księgowość limit 2024

Firma musi przejść na pełną księgowość jeśli przekroczy limit przychodów. Limit przychodów na rok 2024 został ustalony 2 października 2023 roku przez Narodowy Bank Polski w tabeli NBP nr 190/A/NBP/2023.

Wtedy kurs euro wynosił 4,6091 zł i w związku z tym pełna księgowość od stycznia 2024 roku musiały wdrożyć firmy, które w 2023 osiągnęły limit 9 218 200 zł (tj. 2 000 000 euro x 4,6091 zł/euro).

Limit przychodów:

• W 2023 r. limit wynosi 9 654 400 zł zł (średni kurs euro 2.10.22 wynosił 4,8272 zł/euro)

• w 2024 r. limit wynosi 9 218 200 zł (średni kur euro 3.10.2023 wynosił 4,6091 zł/euro)

Co zalicza się do przychodów? Są to przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych. Jakie przychody netto bierze się pod uwagę?

• Przychody ze sprzedaży towarów, bez przychodów ze sprzedaży materiałów;

• Przychody ze sprzedaży produktów, tj. wyrobów i usług, w tym także robót budowlanych;

• Przychody z operacji finansowych, tj. z tytułu dywidend, odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi.

Kwoty limitu przychodów są przeliczane na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez NBP w pierwszym dniu roboczym października roku poprzedzającego rok obrotowy.

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązek przejścia na pełną księgowość dotyczy podatników, których przychody w 2023 r. przekroczą limit 9 218 200 zł.

WAŻNE! Jeśli przychody netto przedsiębiorcy w 2023 roku będą niższe niż limit pełnej księgowości, to podatnik może od 1 stycznia 2024 przejść na prowadzenie uproszczonej księgowości. Najczęściej jest to księga przychodów i rozchodów.

Pełna księgowość w jednoosobowej działalności gospodarczej

Jeśli przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą  to również może mieć obowiązek prowadzenia pełnej księgowości. Dzieje się tak jeśli przekroczy ustawowe 2 000 000 euro.

Jak przejść na pełną księgowość?

Przejście na pełną księgowość nie wymaga od przedsiębiorcy żadnego zgłoszenia do urzędu skarbowego. Jednak otwarcie ksiąg rachunkowych musi odbyć się do 15 stycznia roku, w którym przedsiębiorca rozpoczyna prowadzenie pełnej księgowości.

Przedsiębiorąca musi dopełnić formalności. W pierwszym kroku powinien zamknąć księgi rachunkowe przychodów i rozchodów. W tym celu należy:

• wykonać podsumowanie roczne kolumn księgi przychodów i rozchodów,

• sporządzić spis z natury oraz obliczyć go i wpisać do księgi,

• ustalić dochód roczny lub stratę zgodnie z zasadami określonymi w art. 24 ust. 2 ustawy o pdof.

Należy zinwentaryzować składniki majątku, ustalić aktywa i pasywa firmy, które określają majątek firmy na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego. W tym celu sporządza się inwentarz na podstawie m.in. spisania pełnej inwentaryzacji rzeczywistego stanu środków finansowych i rzeczowych, a także kapitałów własnych i obcych, jeśli takie są zaangażowane w działalność.

Poszczególne składniki majątku wycenia się następująco:

a) środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne - w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia (albo w wartości przeszacowanej - po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości (w inwentarzu osobno prezentuje się wartość początkową i odpisy umorzeniowe),

b) środki trwałe w budowie - w wartości stanowiącej ogół kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem,

c) rzeczowe aktywa obrotowe - towary i materiały - w cenie nabycia (nie wyższej niż ich cena sprzedaży netto na dzień bilansowy), a wyroby gotowe, półprodukty oraz produkcja w toku - w koszcie wytworzenia (nie wyższym niż ich cena sprzedaży netto na dzień bilansowy),

d) należności - w kwocie wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności (z wyłączeniem należności stanowiących aktywa finansowe),

e) zobowiązania - w kwocie wymagającej zapłaty (z wyłączeniem zobowiązań finansowych),

f) środki pieniężne w kasie - w ich wartości nominalnej określonej w spisie z natury.

Polityka rachunkowości w firmie

Kolejnym krokiem rozpoczęcia prowadzenia pełnej księgowości jest opracowanie dokumentacji opisującej politykę rachunkowości w języku polskim. Polityka rachunkowości to dokumentacja, która określa zasady postępowania w firmie obejmująca podstawowe koncepcje i konwencje oraz procedury rachunkowości.

Wysokość przychodu, po której przekroczeniu na przedsiębiorstwo nałożony zostanie obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2025 r., będzie ustalony w październiku 2024 roku.