PIT 12% - Nowa stawka od 1 lipca 2022

2022-04-22

Stało się. W trakcie roku podatkowego rząd obniżył stawkę podatku. 24 marca rząd zaproponował zmiany w funkcjonującym od niedawna Polskim Ładzie. Obniżono stawkę PIT w I progu podatkowym między innymi dla etatowców, umów cywilnoprawnych czy emerytów.

Zlikwidowano ulgę dla klasy średniej i uproszczono nieco procedury. Ministerstwo Finansów tłumaczy to koniecznością dostosowania się do nowych realiów wynikających z wojny na Ukrainie i jej wpływu na polską gospodarkę. Nieoficjalnie wiadomo, że rząd zwyczajnie wycofuje się z najbardziej niekorzystnych dla podatników zmian, jakie w styczniu wprowadził do systemu podatkowego Polski Ład. Jak bardzo obniżono podatki i jaki to ma wpływ na kieszenie pracowników i przedsiębiorców?

„Nowy” Polski Ład – najważniejsze zmiany

1. Obniżka stawki podatku PIT z 17% do 12% dla podatników rozliczających się na skali podatkowej.

2. Docelowa likwidacja ulgi dla klasy średniej.

3. Możliwość zaliczenia składki zdrowotnej do kosztów uzyskania przychodu i odliczania jej. m.in. dla przedsiębiorców rozliczających się na podatku liniowym.

4. Przywrócenie możliwości rozliczenia podatku dla osób samotnie wychowujących dzieci na zasadach preferencyjnych.

5. Możliwość złożenia formularza PIT-2 u więcej niż jednego pracodawcy – maksymalnie i trzech.

6. Możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku w trakcie roku podatkowego dla umów zlecenie.

Wedle rządu, sektor finansów publicznych poniesie w wyniku zmian koszt około 6,8 mld zł w 2022r. i 23,8 mld zł w 2023 r. Szerzej o zmianach w Polskim Ładzie piszemy w innym naszym artykule.

Obniżona stawka PIT z 17% na 12% w I progu podatkowym

Od 1 lipca 2022 r. stawka podatku PIT przy I progu podatkowym dla podatników rozliczających się na skali podatkowej zostaje obniżona z 17% na 12%, czyli aż o 5 punktów procentowych. Choć może wydawać się to niewiele, w praktyce to obniżka stawki podatku o prawie 30%. Zmiana ta ma na celu zrekompensować likwidację ulgi dla klasy średniej, której stosowanie w praktyce przynosiło częściej więcej kłopotów niż pożytku. Rząd postawił na rozwiązanie systemowe, polegające na obniżce stawki podatku aby pensje netto pracowników były wyższe bez konieczności stosowania dodatkowych formalności.

Pozostaje kwota wolna od podatku i dotychczasowy I próg podatkowy

Jednocześnie zmianie nie ulega wysokość kwoty wolnej od podatku, które pozostaje na poziomie 30000 zł rocznie. Tym samym dla zarabiających w okolicach płacy minimalnej (w 2022 to 3010 zł brutto) lub mniej obniżka podatku PIT z 17% na 12% niewiele zmienia w portfelu. Podobnie zmianie nie uległa podwyższona do 120000 zł rocznie kwota, do której obowiązuje I próg podatkowy na skali podatkowej.

Nowa kwota zmniejszająca podatek

Przy obniżeniu stawki PIT do 12% oraz pozostawieniu dotychczasowej wysokości kwoty wolnej, siłą rzeczy zmienia się wysokość kwoty zmniejszającej podatek. Od 1 lipca 2022 r. wynosi ona 3600 zł (30000 zł x 12%). To z kolei powoduje, że kwota zmniejszająca zaliczki na podatek dochodowy wynosi co miesiąc 300 zł – comiesięczne pomniejszenie podatku to 1/12 z 3600 zł.

W pierwotnej wersji Polskiego Ładu, kwota zmniejszająca podatek wynosiła 5100 zł, a kwota zmniejszająca zaliczki na podatek dochodowy 425 zł.

Skala podatkowa od 1 lipca 2022 roku

Zmiana ta oznacza, że od 1 lipca 2022 r. zmienia się kształt skali podatkowej. Od wtedy wyglądać ona będzie tak:

• do 30000 zł rocznie – zwolnienie z podatku.
• I próg podatkowy – 12 % dla przychodów między 30000 zł a 120000 zł rocznie.
• II próg podatkowy – 32 % dla przychodów powyżej 120000 zł rocznie.
• danina solidarnościowa – dodatkowy podatek w wysokości 4% od przychodów powyżej 1000000 zł rocznie. To nieoficjalny III próg podatkowy.

Oznacza to, że podatek dochodowy na skali podatkowej wynosi:

• do 120000 zł – 12%
• powyżej 120000 zł – 10800 zł + 32% od nadwyżki ponad 120000 zł.

Z racji tego, że 30000 zł jest nieopodatkowane, realna stawka podatku PIT dla przychodów w okolicach 120000 zł rocznie wynosi około 9%. Z kolei podatnicy, którzy zarabiają od 120000 zł zyskają około 4800 zł rocznie. Wynika to z obniżonej stawki podatku z 15300 zł do 10800 zł. Podatek na nowych zasadach pobierany będzie już w momencie wejścia w życie nowelizacji Polskiego Ładu, na etapie poboru zaliczek na podatek dochodowy. To znaczy, że wyższą pensję brutto pracownicy lub emeryci otrzymają już w lipcu, nie zaś dopiero przy rozliczeniu rocznym w 2023 r.

Kogo dotyczy nowa stawka PIT 12%?

Zmiana ta obejmie wszystkich podatników, którzy rozliczają się z fiskusem za pomocą skali podatkowej, niezależnie od rodzaju umowy. Głównie chodzi o:

• zatrudnionych na umowie o pracę,
• zatrudnionych na umowie zlecenie,
• wykonujących umowy o dzieło,
• emerytów,
• przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych.

Ministerstwo Finansów szacuje, że zmiany dotkną około 13 milionów podatników. Płacowo zmiana ma być neutralna lub korzystna, choć znacząco uproszczająca procedury naliczania i płacenia podatków.

PIT-2 u trzech pracodawców

Wejście w życie Polskiego Ładu przypomniało wielu podatnikom o istnieniu formularza PIT-2. Służy on zadeklarowaniu przez podatnika, aby płatnik (pracodawca) uwzględniał kwotę wolną od podatku podczas obliczania zaliczek na podatek dochodowy przy comiesięcznych wypłatach. Dzięki temu pracownik (podatnik) otrzymuje zwolnioną z opodatkowania część pensji w kwocie netto, nie musząc czekać do momentu rocznego zeznania podatkowego. Jak dotąd jednak PIT-2 podatnik mógł złożyć tylko u jednego pracodawcy. Zmiany w Polskim Ładzie pozwalają na złożenie tego formularza u nawet trzech płatników. Oznacza to, że wieloetatowcy zyskują wyższe wynagrodzenie netto. Przy kilku umowach o pracę kwota zmniejszająca podatek zostaje rozbija o ilość umów:

• 300 zł – przy 1 umowie,
• po 150 zł – przy 2 umowach,
• po 100 zł – przy 3 umowach.

Tym samym pracownicy na kilku etatach lub podatnicy równolegle pobierający emeryturę zyskują korzystniejsze zasady stosowania kwoty wolnej od podatku, w sposób równomierny.

Koniec ulgi dla klasy średniej

Obniżka podatku PIT wiąże się z likwidacją ulgi dla klasy średniej. Wprowadzona 1 stycznia 2022 r. pozwalała odliczyć od podatku wyliczoną wedle ustawowego wzoru kwotę dla podatników uzyskujących przychody w przedziale 68 412 zł do 133 692 zł rocznie. Ulga dotyczyła wyłącznie określonych przychodów, z pracy etatowej lub pochodzących z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jej stosowanie było jednak dość problematyczne, wzór wyliczenia ulgi skomplikowany, a w pewnych okolicznościach (np. utrata pracy w ciągu roku lub podwyżka zarobków) mogła powodować dopłaty do podatku. Rząd uznał, że lepiej obniżyć PIT wszystkim podatnikom z I progu niż pozostawiać to kontrowersyjne rozwiązanie.

Z ulgi dla klasy średniej nadal można wyjątkowo skorzystać

W sytuacji, gdy w ogólnym rozrachunku dla podatnika zastosowanie ulgi dla klasy średniej w 2022 roku będzie korzystniejsze, zostanie ona uwzględniona. Stanie się to jednak dopiero przy rozliczeniu rocznym za rok podatkowy 2022. Jeśli okaże się, że podatek płacony wedle nowych zasad jest wyższy niż ten, gdyby stosowana była ulga dla klasy średniej, naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi różnicę podatku. Chodzi oczywiście o te przychody, które brane były pod uwagę przy rozliczeniu ulgi dla klasy średniej – ze stosunku służbowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy czy z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Likwidacja ulgi dla klasy średniej a zarobki pracowników z nową stawką PIT

Ulga dla klasy średniej mogła mieć zastosowanie dla pracowników etatowych zarabiających od 5701 zł miesięcznie. Wedle wyliczeń ekspertów, na stosowaniu ulgi dla klasy średniej najwięcej zyskiwali pracownicy etatowi zarabiający 8549 zł brutto miesięcznie. Jej likwidacja i obniżenie stawki PIT-12 sprawiają, że ze wszystkich pracowników zyskują najmniej, gdyż poniżej 500 zł rocznie.

Obniżka PIT a pracownicy z pensją minimalna – 3010 zł miesięcznie

W 2022 roku płaca minimalna wynosi 3010 zł brutto. Została zwiększona z 2800 zł brutto w 2021 r., co także jest elementem zmian wprowadzonych w styczniu przez Polski Ład. Obniżenie stawki PIT do 12% w ich wypadku nie zmienia nic lub bardzo niewiele. Pensja takich podatników niemal w całości nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Po odliczeniu składki zdrowotnej i składek na ubezpieczenia społeczne, netto zarobią nadal 2363,56 zł. To zysk w stosunku do 2021 r. w wysokości około 154 zł.

Niższa stawka PIT a średnio zarabiający pracownicy – 5000 zł miesięcznie

Dla pracowników zarabiających nieco więcej, obniżenie stawki PIT będzie miało zauważalne znaczenie. Przykładowo, dla pracowników zarabiających 5000 zł brutto, po odliczeniu składki zdrowotnej i składek na ubezpieczenia społeczne, pensja netto wyniesie 3738,46 zł, nie zaś jak dotychczas 3660,23 zł. Tym samym w skali roku taki podatnik zyska około 1500 zł w stosunku do wypłaty z 2021 r.

Obniżka PIT a zarabiający 10000 zł miesięcznie

Pracownicy zarabiający z kolei 10000 zł brutto, po obniżce stawki PIT zarobią netto 7147 zł. To około 210 zł więcej niż przy dotychczasowej stawce PIT.

Niższa stawka PIT a zysk w wypłacie netto dla pracowników z różnych przedziałów

Niższa stawka PIT a zysk w wypłacie netto dla pracowników z różnych przedziałów

Powyższe zestawienie ma zastosowanie wobec pracowników na jednym etacie, którzy:

• złożyli u pracodawcy PIT-2,
• korzystaliby z ulgi dla klasy średniej,
• nie uczestniczą w PPK,
• nie korzystają z 50% kosztów uzyskania przychodów dla twórców.

Zyski netto maleją począwszy od zarobków 5700 zł brutto, gdyż wpływ na to ma likwidacja ulgi dla klasy średniej. Dla części pracowników (tych zarabiających powyżej 15000 zł miesięcznie), którzy dotąd stosowali ulgę dla klasy średniej, nowe zasady będą oznaczały straty. Te mają być zniwelowane wspomnianą możliwością wyjątkowego stosowania ulgi dla klasy średniej przez naczelnika urzędu skarbowego.

Niższa stawka PIT a zmiana formy opodatkowania

Termin na deklarację formy opodatkowania przez przedsiębiorców minął 20 lutego 2022 r. Nowelizacja Polskiego Ładu z kolei wejdzie w życie dopiero 1 lipca 2022. Założenia nowelizacji Polskiego Ładu nie zawierają zmiany formy opodatkowania działalności w trakcie roku podatkowego. W ten sposób z niższej stawki PIT nie mogliby skorzystać np. przedsiębiorcy, dla których 12% ze skali podatkowej byłoby bardziej opłacalne niż 19% podatek liniowy. Rząd zapowiada jednak, że taką możliwość stworzy w niedalekiej przyszłości.

Nowa stawka PIT a obowiązek podwójnego obliczania zaliczek

Uzasadnienie ustawy nowelizującej Polski Ład wspomina o likwidacji obowiązku podwójnego naliczania zaliczek na podatek dochodowy (zarówno wedle zasad podatkowych z 2021 i 2022 roku). Można zatem się spodziewać, że rząd planuje taką zmianę. Sama ustawa tego elementu jednak nie zawiera.

Nowa stawka PIT a cały rok podatkowy 2022

Nowa stawka PIT stosowana będzie począwszy od 1 lipca. Tym samym dotychczasowe dochody opodatkowane pozostaną na poziomie 17%. Według obliczeń ekspertów oznacza to realne opodatkowanie w ujęciu rocznym na poziomie 14,5% za rok podatkowy 2022.

Wspólne rozliczenie z dzieckiem dla samotnych rodziców

Wraz z nową stawką PIT, rząd też przywrócił możliwość rozliczenia się samotnych rodziców wraz z dziećmi na preferencyjnych warunkach podatkowych. Oznacza to powrót korzystania z podwójnej kwoty wolnej od podatku. W ten sposób II próg podatkowy dotyka takiego podatnika dopiero przy kwocie 240000 zł rocznie. W ciągu roku zysk ma wynieść nawet 3600 zł. Ponadto wzrasta kwota zarobków, jakie dziecko może rocznie osiągać bez utraty preferencji podatkowych przez rodziców z 3089 zł rocznie na 16061,28 zł rocznie – czyli 12-krotność wysokości renty socjalnej. Oprócz tego ulgi rodzinne, tj. ulga dla młodych, ulga na powrót czy ulga dla rodzin 4+, będą miały zastosowanie także wobec zasiłków macierzyńskich zarówno przyznawanym rodzicom jak i opiekunom, którzy przyjęli dzieci na wychowanie. Tym samym od zasiłków nie będzie pobierany podatek do limitu określonego przez ulgi.

Składka zdrowotna dla liniowców, ryczałtowców i korzystających z karty podatkowej

W przypadku przedsiębiorców, obniżona stawka PIT ucieszy głównie tych rozliczających się na zasadach ogólnych. Rząd przewidział jednak zmiany w kwestii rozliczenia składki zdrowotnej dla liniowców, ryczałtowców i korzystających nadal z karty podatkowej. Jakie to zmiany?

1. Na podatku liniowym – możliwość rozliczenia składki zdrowotnej w kosztach prowadzenia działalności. Przedsiębiorca może obniżyć podstawę opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne, lecz tylko do limitu 8700 zł rocznie. Tym samym podatnicy rozliczających się podatkiem liniowym, zarabiający 14795 zł miesięcznie, mogą zaliczyć do kosztów zarówno składkę zdrowotną jak i składki społeczne. To daje im korzyść w wysokości 1653 zł rocznie.

2. Na ryczałcie – możliwe jest pomniejszenie przychodu, który stanowi podstawę opodatkowania, o 50 % wysokości zapłaconych składek zdrowotnych. W przypadku ryczałtu najwyższa możliwa wysokość składki zdrowotnej wynosi obecnie 1007,81 zł, a zatem pomniejszenie przychodu może wynieść maksymalnie 503,91 zł na miesiąc. W skali roku zysk ryczałtowców wyniesie zatem 60 – 1028 zł.

3. Na karcie podatkowej – możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania o 19% wysokości zapłaconych składek zdrowotnych.