Podatek od plastiku 2025 - co warto wiedzieć?

2023-09-20

Polska opowiedziała się za wdrożeniem dyrektywy UE Single Use Plastic. W efekcie zobowiązała się do wprowadzenia zmian w przepisach prawnych między innymi podatek od plastiku. Jakie są założenia nowych regulacji? Na jakie cele zostaną przeznaczone środki? Od kiedy zacznie obowiązywać? Na te pytania odpowiadają eksperci Podatnik.info.

Spis treści:

• Podatek od plastiku
• Podatek od plastiku 2024/2025
• Podatek od plastiku – kogo obowiązuje?
• Podsumowanie: opłaty od plastiku – najważniejsze informacje

Podatek od plastiku

Już od 1 stycznia 2024 roku obowiązują zmiany w przepisach prawnych, które wprowadziły nowy podatek od plastiku. Wyniknęło to z uchwalenia nowelizacji dotyczącej gospodarowania wybranymi odpadami. W Dzienniku Ustaw została opublikowana ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 877).

Jej celem było wdrożenie przez Polskę postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. Dokument ten jest nazywany Single Use Plastic. Wśród najistotniejszych zmian, które zostały wdrożone przez polski rząd, pojawia się nowa danina.

Podatek od plastiku 2024/2025 uwzględnia znowelizowana ustawa z dnia 11 maja 2001 roku o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 639). Celem regulacji jest ograniczenie produktów jednorazowego użytku wykonanych z tworzyw sztucznych. Zmiany odczują zarówno przedsiębiorcy, jak i konsumenci. Zacznijmy od pierwszej z wymienionych grup.

Wśród nowych obowiązków należących do przedsiębiorców pojawia się konieczność osiągnięcia minimalnego rocznego poziomu zbierania do recyklingu narzędzi połowowych, które stanowią odpady zawierające tworzywa sztuczne. Na rok 2024 obowiązuje próg wagowy wynoszący 5%. W kolejnych latach będzie on stopniowo wzrastał:

• 10% wagowo – w 2025 roku,
• 15% wagowo – w 2026 roku,
• 20% wagowo – w 2027 roku,
• 25% wagowo – w 2028 roku,
• 27% wagowo – w 2029 roku,
• 30% wagowo – w 2030 roku i za każdy kolejny rok.

Jeżeli przedsiębiorca nie spełni tych wymagań, wówczas pojawia się tzw. opłata produktowa. Jej wysokość oblicza się poprzez pomnożenie stawki wskazanej przez Ministerstwo Klimatu przez różnicę między wymaganym a osiągniętym poziomem odzysku, recyklingu lub zbierania – przeliczonym na wartość masy produktów. Co ważne, opłata obowiązuje osobno dla każdego z postawionych przez rząd celów. Ponadto obliczenia należy wykonać odrębnie w odniesieniu do pojedynczych produktów.

Powyżej omówiliśmy jedną z opłat, którą można traktować jako podatek od plastiku. Warto jednak zwrócić uwagę także na drugą z nowych danin. Dotyczy ona produktów jednorazowego użytku, które zostały wykonane z tworzyw sztucznych. Wśród nich można wymienić między innymi: pojemniki na żywność, pojemniki na napoje, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego.

Firmy mają obowiązek pokrycia kosztów związanych ze zbieraniem odpadów, ich uprzątania oraz transportu i przetwarzania. Wysokość opłaty oblicza się jako iloczyn stawki oraz masy lub liczby „jednorazówek” wprowadzonych do obrotu w danym roku kalendarzowym.

Podatek od plastiku 2024/2025

Jak wspomnieliśmy, Polska opowiedziała się za wdrożeniem dyrektywy UE nazywanej Single Use Plastic. Jej celem jest zredukowanie konsekwencji wprowadzania do obrotu zbyt dużej liczby tworzyw sztucznych. Mają one ogromny wpływ na środowisko. Nierzadko zalegają w oceanach, zbiornikach wody pitnej czy lasach. Zmiany w przepisach prawnych mają zmniejszyć negatywne konsekwencje produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.

Dodatkowe opłaty nakładane na przedsiębiorców pozwolą na większą kontrolę gospodarowania odpadami. Ponadto staną się motywacją do ograniczenia stosowania jednorazowych produktów wykonanych z plastiku. Uchwalona nowelizacja wprowadza nie tylko dodatkowe opłaty, ale również zobowiązuje przedsiębiorców do zapewnienia konsumentom alternatywy dla jednorazowych produktów. Mają one być wykonane z materiałów wielokrotnego użytku lub podlegających biodegradacji.

Podatek od plastiku – kogo obowiązuje?

Powyżej wspomnieliśmy wyłącznie o konsekwencjach, które dotyczą przedsiębiorców. Warto jednak zwrócić uwagę także na to, jak nowe opłaty wpłyną na konsumentów. Na początku podkreśliliśmy, że zmienione przepisy dotyczą tak naprawdę każdego podatnika. Podatnik od opakowań plastikowych obowiązuje przedsiębiorców wprowadzających do obrotu jednorazowe kubki i talerze wykonane z tworzyw sztucznych czy też folie zabezpieczającą żywność.

Firmy muszą zapewnić użytkownikom końcowym możliwość wyboru alternatywy wykonanej z materiałów bezpiecznych dla środowiska. Co stanie się, jednak jeżeli konsument skorzysta z jednorazowego opakowania z tworzywa sztucznego? W takim przypadku musi liczyć się z dodatkową opłatą ustanowioną w rozporządzeniu Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Dodatkowe koszty będzie ponosił także użytkownik końcowy. Od 1 stycznia 2024 roku konsumenci płacą 20 groszy za jednorazowe kubki na napoje oraz 25 groszy za pojemniki na żywność sprzedawane w gastronomii. Wśród podatników, którzy będą musieli wdrożyć taką opłatę, znajdują się przedsiębiorcy prowadzący:

• jednostki handlu detalicznego,
• jednostki handlu hurtowego,
• jednostki gastronomiczne oraz
• sprzedaż napojów lub żywności za pośrednictwem urządzeń vendingowych.

Należy zwrócić uwagę, że w kolejnych latach pojawią się dodatkowe rozwiązania realizujące założenia dyrektywy UE Single Use Plastic. Każde z nich generuje opłaty i koszty obejmujące zarówno przedsiębiorców, jak i użytkowników końcowych.

Podsumowanie: opłaty od plastiku – najważniejsze informacje

Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie związane ze zmianami przepisów w obrębie wprowadzania do obrotu tworzyw sztucznych.

• Nowe przepisy wprowadzone przez polski rząd mają na celu eliminację tworzyw sztucznych z obrotu. Plastik zalegający w oceanach, zbiornikach wody pitnej czy lasach ma negatywny wpływ na środowisko, bezpieczeństwo ludzi, zwierząt oraz roślin.
• Pierwszym krokiem było wprowadzenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. SUP – Single Use Plastic).
• Polska opowiedziała się za wprowadzeniem dyrektywy. W związku z tym została wprowadzona ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 877).
• Nowe przepisy prawne wprowadziły dwie dodatkowe opłaty, które obowiązują od 1 stycznia 2024 roku.
• Podatek od plastiku dotyczy producentów narzędzi połowowych, którzy nie osiągną poziomu odzysku ustalonego w ustawie. Jeżeli spełnią określone wymagania, wówczas nie pojawi się obowiązek uregulowania dodatkowej opłaty.
• Podatek od opakowań plastikowych dotyczy każdego producenta i obejmuje pokrycie kosztów zbierania odpadów, uprzątania ich oraz transportu i przetwarzania odpadów.
• Ponadto przedsiębiorcy mają obowiązek zapewnienia konsumentom alternatywy dla opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych.
• Jeżeli konsumenci będą korzystali z opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych, będą musieli ponieść dodatkową opłatę. Wynosi ona 20 groszy dla kubków oraz 25 groszy dla pojemników na żywność.
• Zmiany wynikające z nowelizacji przepisów będą miały wpływ na konsumentów, a także producentów narzędzi połowowych, przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego, handlu hurtowego, gastronomiczne oraz sprzedaż napojów lub żywności za pośrednictwem urządzeń vendingowych.

Jeżeli masz dodatkowe pytania dotyczące zmieniających się przepisów, możesz skorzystać z pomocy naszych ekspertów! Każda osoba decydująca się na pobranie darmowego programu Podatnik.info może zadać dowolne pytanie specjalistom z obszaru prawa, księgowości oraz finansów. W okresie rozliczania deklaracji podatkowych możesz skorzystać z trzech rozwiązań, które pozwolą na dopełnienie formalności nawet w 5 minut!