Ryczałt energetyczny - kto może go otrzymać i jak ubiegać się o świadczenie?

2024-10-24

Ryczałt energetyczny to dodatek finansowy, który przysługuje niektórym emerytom i rencistom, mający na celu zrekompensowanie kosztów związanych z wydatkami na energię elektryczną. Świadczenie to jest przyznawane na podstawie określonych przepisów i obejmuje wybrane grupy osób, w tym kombatantów czy inwalidów wojennych. Dowiedz się, kto może skorzystać z ryczałtu energetycznego, jakie są warunki jego przyznania oraz w jaki sposób można go uzyskać.

Czym jest ryczałt energetyczny?

Ryczałt energetyczny to specjalny dodatek do emerytur i rent, który ma na celu wspomaganie osób, które z różnych powodów potrzebują wsparcia w pokrywaniu kosztów zużycia energii elektrycznej. Świadczenie to nie jest przyznawane automatycznie dla wszystkich emerytów i rencistów, lecz przysługuje jedynie wybranym grupom osób, spełniającym określone przez prawo kryteria. Co ważne, możliwe jest także dziedziczenie środków.

Dodatek ten został wprowadzony w celu pomocy osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej lub zdrowotnej, mając na uwadze wzrastające koszty życia, w tym rosnące ceny energii elektrycznej. Warto zauważyć, że ryczałt energetyczny nie stanowi głównej części emerytury lub renty, lecz jest dodatkowym świadczeniem, które ma na celu odciążenie budżetu domowego beneficjentów.

Kto może otrzymać ryczałt energetyczny?

Ryczałt energetyczny nie jest dostępny dla wszystkich emerytów i rencistów. Przysługuje on jedynie określonym grupom osób, które są uprawnione do jego otrzymania na mocy przepisów prawa. Wśród głównych grup, które mogą ubiegać się o ten dodatek, znajdują się:

• Kombatanci – osoby, które brały udział w walkach o niepodległość Polski w czasie wojny, mają prawo do dodatkowego wsparcia w formie ryczałtu energetycznego.

• Inwalidzi wojenni i wojskowi – osoby, które na skutek działań wojennych doznały trwałego uszczerbku na zdrowiu, także kwalifikują się do tego dodatku.

• Osoby represjonowane politycznie – to osoby, które w przeszłości były represjonowane przez systemy totalitarne, np. były więźniami politycznymi lub zesłańcami na Syberię.

• Witryniści, Sybiracy oraz osoby deportowane – osoby, które w okresie II wojny światowej były deportowane lub przebywały w obozach koncentracyjnych czy na zesłaniu, również mogą skorzystać z tego świadczenia.

Ryczałt energetyczny przysługuje również wdowom i wdowcom będącym emerytami lub rencistami, którzy pozostali po kombatantach lub innych osobach uprawnionych do tego świadczenia. Ponadto, mogą z niego korzystać osoby określone w ustawie dotyczącej świadczeń pieniężnych i uprawnień przyznanych żołnierzom przymusowo zatrudnianym w kopalniach, kamieniołomach, zakładach wydobycia rud uranu i batalionach budowlanych, a także wdowy po tych żołnierzach, które otrzymują emeryturę lub rentę. W przypadku jednoczesnego uprawnienia do więcej niż jednego świadczenia emerytalno-rentowego, przysługuje tylko jeden ryczałt energetyczny.

Ponadto prawo do otrzymywania wsparcia finansowego przysługuje również otrzymującym emeryturę lub rentę wdowom i wdowcom po osobach uprawnionych. W sytuacji, gdy osoba uprawniona do świadczenia zmarła, istnieje możliwość kontynuacji otrzymywania ryczałtu, który należał do zmarłego małżonka.

Wdowy i wdowcy po osobach uprawnionych mają możliwość dziedziczenia ryczałtu energetycznego.

Zgodnie z przepisami, prawo do tego świadczenia przysługuje emerytom i rencistom, którzy byli małżonkami zmarłych osób, uprawnionych do otrzymywania ryczałtu energetycznego. Oznacza to, że po śmierci osoby uprawnionej, małżonek może kontynuować pobieranie tego dodatku, jeśli spełnia określone warunki. Dziedziczenie ryczałtu jest możliwe m.in. w przypadku, gdy zmarły małżonek był kombatantem, ofiarą represji wojennych lub okresu powojennego, bądź żołnierzem przymusowo zatrudnianym w kopalniach, kamieniołomach, czy zakładach wydobycia rud uranu.

Jakie są warunki przyznania ryczałtu energetycznego?

Aby otrzymać ryczałt energetyczny, konieczne jest spełnienie określonych kryteriów formalnych i prawnych. Przede wszystkim osoba ubiegająca się o świadczenie musi posiadać jeden z tytułów uprawniających do jego przyznania, np. być kombatantem lub inwalidą wojennym. W przypadku osób represjonowanych, niezbędne jest posiadanie odpowiednich dokumentów potwierdzających ten status.

Kolejnym warunkiem przyznania ryczałtu energetycznego jest złożenie wniosku w odpowiednim terminie oraz przedstawienie wymaganych zaświadczeń i dokumentów. Warto podkreślić, że świadczenie to nie jest automatyczne – konieczne jest podjęcie formalnych kroków w celu jego uzyskania.

Jak ubiegać się o przyznanie ryczałtu energetycznego?

Aby ubiegać się o ryczałt energetyczny, należy złożyć następujące dokumenty:

• wniosek ZUS-ERK do właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub organu wypłacającego świadczenia emerytalno-rentowe;

• decyzję szefa Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych:

  •  stwierdzającą okresy działalności kombatanckiej lub represji w przypadku kombatantów i osób represjonowanych,

  •  potwierdzającą uprawnienia jako członka rodziny po kombatancie w przypadku wdów lub wdowców;

• zaświadczenie Wojskowej Komendy Uzupełnień, potwierdzające okres i rodzaj przymusowego zatrudnienia w ramach zastępczej służby wojskowej – w przypadku żołnierzy przymusowo zatrudnionych;

• zaświadczenie właściwego organu wojskowego – w przypadku wdów po żołnierzach przymusowo zatrudnionych.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących wniosku, warto skonsultować się z pracownikami ZUS lub innych odpowiednich instytucji, aby upewnić się, że wszystkie wymagane dokumenty zostały złożone prawidłowo.

Wysokość ryczałtu energetycznego

Ryczałt energetyczny nie jest stałą kwotą, ale ustalaną na podstawie przepisów prawa. Wartość tego dodatku może się zmieniać w zależności od bieżących regulacji oraz decyzji administracyjnych. W 2024 roku wysokość ryczałtu energetycznego wynosi 299,82 zł miesięcznie. Świadczenie to przeznaczone jest na wsparcie w opłacaniu rachunków za energię elektryczną, gazową oraz cieplną. Kwota ta jest waloryzowana corocznie i ogłaszana przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych​ w formie komunikatu do 7. dnia roboczego lutego każdego roku. Informacja ta publikowana jest w "Monitorze Polskim", czyli Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej. Nowo ustalona kwota ryczałtu zaczyna obowiązywać od 1 marca danego roku.

Kwota ta jest doliczana do miesięcznych świadczeń emerytalnych lub rentowych, co sprawia, że beneficjenci otrzymują ją w ramach jednego przelewu. Warto jednak podkreślić, że wysokość ryczałtu energetycznego może ulegać zmianom w zależności od decyzji organów administracyjnych.

Dlaczego ryczałt energetyczny jest ważny?

Ryczałt energetyczny jest niezwykle istotnym wsparciem finansowym dla osób starszych i niepełnosprawnych, które często borykają się z wysokimi kosztami utrzymania. Rosnące ceny energii elektrycznej mogą znacząco obciążać budżet domowy, zwłaszcza w przypadku osób, które mają ograniczone dochody z emerytury czy renty. Dodatek ten pozwala na częściowe pokrycie tych wydatków, co może poprawić jakość życia beneficjentów.

Dla wielu osób ryczałt energetyczny jest symbolicznym wyrazem wdzięczności za ich poświęcenie w przeszłości, np. podczas walk o niepodległość kraju. Jest to także forma wsparcia dla tych, którzy doświadczyli represji politycznych, a ich obecna sytuacja materialna nie jest łatwa.

Podstaw prawna:

Ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
Ustawa z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach.
Rozporządzenie z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie przyznania kombatantom i innym osobom uprawnionym świadczenia w wysokości dodatku kombatanckiego, dodatku kompensacyjnego oraz ryczałtu energetycznego.