Ulga prorodzinna: co to jest i kto może z niej skorzystać?

2023-03-24

Sprawujesz opiekę nad dzieckiem? Dzięki uldze możesz zapłacić mniejszy podatek. Przeczytaj i sprawdź, czy ulga prorodzinna jest dla ciebie.

Ulga prorodzinna, inaczej nazywana ulgą na dziecko, jest jednym z odliczeń podatkowych, z którego mają prawo skorzystać osoby, spełniające odpowiednie warunki określone w art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT; pod uwagę brany jest wiek potomka, w niektórych przypadkach również kryterium dochodowe. 

Ulga prorodzinna — kto może z niej skorzystać ? 

W oparciu o informacje, które znajdują się na stronie Ministerstwa Finansów, zastosowanie ulgi wiążę się z koniecznością sprawowania faktycznej władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem; w założeniu są to rodzice małoletniego, opiekunowie lub rodzice zastępczy. Oznacza to, że uczestniczy się w jego wychowaniu oraz sprawuje się nad nim piecze (zarządza jego majątkiem). Nie należy jednak rozumieć tego przez utrzymywanie sporadycznych kontaktów z dzieckiem tj. płacenie alimentów czy nieregularne widzenia. W takim wypadku korzystanie z ulgi jest bezpodstawne i nie spełnia założonych kryteriów. 

Ulga prorodzinna przysługuje:

• na każde małoletnie dziecko, które nie ukończyło 18 roku życia;
• na każde niepełnosprawne dziecko, na które otrzymywany jest zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub renta socjalna;
• na każde dziecko do 25. roku życia, które w dalszym ciągu się kształci, a jego roczny dochód nie przekracza dwunastokrotności renty socjalnej (w grudniu 2022 r. wysokość renty socjalnej wynosiła 1 338,44 zł, co oznacza że limit dochodów dziecka nie może przekroczyć 16 061,28 zł rocznie).

Ulga prorodzinna przysługuje podatnikom, którzy są opodatkowani na zasadach ogólnych według skali podatkowej (12% i 32%) i chcą od podatku odliczyć kwotę na dzieci. Natomiast nie można odliczyć ulgi w stosunku do dochodów opodatkowanych 19% podatkiem liniowym (PIT-36L) lub dochodów objętych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28). W przypadku jednak, gdy oprócz dochodów nieobjętych ulgą, uzyskali oni dodatkowo dochody opodatkowane według ogólnej skali podatkowej, mają prawo wykazać kwotę przysługującej do odliczenia ulgi na dzieci w zeznaniu PIT. Mogą to być dochody np. z tytułu wynagrodzenia za pracę, zasiłku chorobowego, dochody z najmu prywatnego opodatkowane skalą podatkową.

Podział ulgi na dziecko

Jest możliwe skorzystanie z ulgi na dziecko łącznie przez obojga rodziców, rodziców zastępczych lub opiekunów prawnych dziecka pozostających w związku małżeńskim. Mają oni prawo do odliczenia od podatku kwoty ulgi prorodzinnej w dowolnej proporcji ustalonej między innymi (można nawet zastosować całą kwotę ulgi na jednego rodzica/opiekuna). W przypadku braku porozumienia między podatnikami, ulgę tę odliczają w częściach równych. Dotyczy to sytuacji, gdy rodzice zgodnie z orzeczeniem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub podczas separacji, lub gdy miejsce zamieszkania obojga rodziców lub opiekunów jest takie samo jak dziecka, na które przysługuje zwolnienie podatkowe.

W innych sytuacjach prawo odliczenia ulgi w wysokości 100% stosuje rodzic lub opiekun, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania.

Jakie są limity dochodu?

Rozliczając ulgę na dziecko w aktualnym roku podatkowym, należy pamiętać, że z ulgi może skorzystać podatnik, który:

• Sprawował opiekę nad jednym dzieckiem, oraz: 
  • jego dochód w roku podatkowym nie przekroczył 112 tys. zł — w przypadku osób, które pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy  (należy zsumować dochody zarówno podatnika jak i małżonka), 
  • jego dochód w roku podatkowym nie przekroczył 112 tys. zł — w przypadku osoby, która samotnie sprawuje opiekę nad dzieckiem,
  • jego dochód w roku podatkowym nie przekroczył 56 tys. zł — w przypadku osoby, która nie pozostaje w związku małżeńskim (w tym również przez część roku).
• Sprawował opiekę nad dwojgiem lub więcej dzieci (limit dochodów nie obowiązuje).

Ulga na dziecko - ile przysługuje na każde dziecko?

W zeznaniu rocznym za rok 2022 r. rodzic lub opiekun może odliczyć:

• 92,67 zł miesięcznie, czyli do 1112,04 zł rocznie z tytułu ulgi rodzinnej na wychowywanie jednego dziecka spełniającego warunki ulgi, jeżeli podatnik nie przekracza górnego limitu wysokości dochodu (112 00 zł łącznie dla rodziców lub opiekunów pozostających w związku małżeńskim, 56 000 zł niepozostających w związku małżeńskim),
• 92,67 zł miesięcznie, czyli do 1112,04 zł rocznie na drugie dziecko
• 166,67 zł miesięcznie, czyli do 2000,04 zł rocznie na trzecie dziecko
• 225,00 zł miesięcznie, czyli do 2700,00 zł rocznie z tytułu wychowania czwartego i kolejnego dziecka

Ile możemy otrzymać i jak to zrobić?

Podatnik może otrzymać: 

• na pierwsze dziecko - 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1 112,04 zł)
• na drugie dziecko - 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko czyli razem 185,34 zł (r0cznie 2224,08 zł),

• na trzecie dziecko - 92,67 zł miesięcznie na dwójkę dzieci, a na trzecie dziecko 166,67 zł, czyli razem 352,01 zł (rocznie 4 224,12 zł)
• na czwarte i każde kolejne dziecko - 92,67 zł miesięcznie na dwójkę dzieci, na trzecie dziecko 166,67 zł, a na czwarte i kolejne po 225 zł, czyli łącznie na czworo dzieci 577,01 zł miesięcznie (rocznie 6 924,12 zł).

Uwaga! Do liczby dzieci wliczane są tylko te dzieci, na które przysługuje prawo do ulgi prorodzinnej.

Ulgę należy odliczyć w całorocznym zeznaniu podatkowym, a żeby to zrobić, należy wypełnić wniosek PIT/O oraz złożyć odpowiednią deklarację podatkową (PIT-36, PIT-37). Ulgi podatkowe pozwalają skorzystać z jednego z dwóch rodzajów odliczeń, a mianowicie: 

• odliczenie od dochodu (korzystniejsze, ponieważ możesz przejść do przedziału podatkowego o niższej stawce podatkowej),
• odliczenie od podatku, które to zmniejsza wysokość samej kwoty podatku.

Składając zeznanie, podatnik podaje liczbę dzieci oraz numery PESEL, w przypadku ich braku, imiona, nazwiska i daty urodzenia dzieci. 

Jak udokumentować prawo do ulgi na dziecko?

Ulga prorodzinna jest wykazywana w zeznaniu rocznym. Należy w nim podać liczbę dzieci, ich numeru PESEL, a jeśli dziecko nie ma numeru PESEL wpisuje się imię, nazwisko i datę urodzenia dziecka.

Podatnik może być zobowiązania do udokumentowania prawa do ulgi rodzinnej na żądanie organu podatkowego. W tym celu przedstawia zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dokumenty stanowiące dowód do ustalenia uprawnienia do zastosowania odliczenia. Może to być m.in.:

• Odpis aktu urodzenia dziecka
• Zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka
• Zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły
• Odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą.

Podatnik nie dołącza tych dokumentów do zeznania rocznego. Jednakże ma obowiązek przechowywać je przez okres 5 lat od końca roku, w którym zakończył odliczać ulgę prorodzinną.

Zwrot niewykorzystanej kwoty ulgi na dziecko

Podatnicy, którzy ze względu na zbyt niską wartość podatku nie mogą odliczyć przysługującego im odliczenia, mają możliwość otrzymać kwotę ulgi prorodzinnej. W tym wypadku jest warunek, aby ta kwota nie przekroczyła wartości:

• podlegających odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne, pomniejszonych o składki odliczone na zeznaniu PIT-28 lub PIT-36L (jeżeli takie odliczenie jest stosowane),
• składek na ubezpieczenie zdrowotne, zmniejszonych o składki odliczone na PIT-28 lub PIT-36L,
• składek na ubezpieczenie społeczne, wpłaconych przez podatnika od przychodów zwolnionych z opodatkowania ze względu na stosowanie ulgi dla młodych, rodziny 4+, ulgi na powrót, czy ulgi dla pracujących seniorów, z wyjątkiem przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, które podlegają opodatkowaniu według podatku liniowego, ryczałtu lub IP BOX.

Korekta deklaracji PIT

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podatnik ma prawo do złożenia korekty swojego zeznania podatkowego jeśli z jakichś przyczyn pominął ulgę lub rozliczył ją w zbyt niskiej wartości. Aby poprawnie skorygować zeznanie, należy raz jeszcze wypełnić swój PIT roczny, który został już złożony do urzędu i zaznaczyć jako cel złożenia deklaracji (poz. 10 deklaracji) — korekta.

W kolejnym kroku przygotowany druk wypełnia się poprawnymi kwotami (wszystkie pola, nawet te, które w pierwotnej wersji zeznania nie zawierały błędu). Podatnik może dokonywać korekt swojego zeznania podatkowego bez ograniczeń. Należy jednak pamiętać, że podatnik ma prawo do korekty w okresie, gdy organ podatkowy nie rozpoczął postępowania lub kontroli podatkowej.