Umowa zlecenie a podatek – rozliczenie PIT

2024-01-22 Aktualizacja: 2024-03-11

Umowa zlecenie to coraz popularniejsza forma zatrudnienia pracowników. W tym artykule omawiamy szczegóły opodatkowania umowy zlecenia: jakie są koszty uzyskania przychodów na zleceniu, ile wynagrodzenia oddasz państwu w podatku dochodowym oraz pozostałe istotne kwestie dotyczące umowy zlecenia. Zapraszamy do czytania!

Umowa zlecenie – czym jest?

Umowa zlecenie jest jedną z umów cywilno prawnych funkcjonujących w obrocie gospodarczym. Polega na zobowiązaniu się zleceniobiorcy na wykonywaniu określonych w umowie czynności na rzecz zleceniodawcy. Umowa powinna określać dokładny zakres tych czynności, ich czas oraz miejsce wykonywania. 

Zleceniobiorca deklaruje chęć dopełnienia należytej staranności w wykonywaniu czynności i to z niej jest rozliczany, nie zaś z finalnego efektu. To ważne rozróżnienie od umowy o dzieło, gdzie przedmiotem umowy jest efekt, a nie działanie. Zleceniobiorca bierze odpowiedzialność za starania służące osiągnięciu celu, nie zaś za sam cel.

Co musi zawierać umowa zlecenie w 2024 roku?

Prawidłowo sformułowana umowa zlecenie powinna zawierać następujące elementy:

• wskazanie stron umowy – określenie zleceniobiorcy i zleceniodawcy,
• wyraźne określenie przedmiotu umowy zlecenie – wykaz konkretnych czynności do wykonania, miejsce wykonywania i czas,
• określenie terminów rozpoczęcia i zakończenia trwania umowy zlecenie,
• wysokość wynagrodzenia – w przypadku umowy zlecenie istnieje konieczność zachowania minimalnej stawki godzinowej oraz w wielu wypadkach odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne,
• wyraźny termin wypłaty wynagrodzenia,
• podpisy obu stron.

Fakultatywnie, umowa zlecenie może też określać formę zapłaty (gotówka, przelew lub inna dopuszczalna prawnie forma przekazania pieniędzy) oraz zapis o możliwości przekazania przez zleceniobiorcę wykonywania czynności osobom trzecim.

Strony mają swobodę w ustalaniu przedmiotu umowy zlecenie - zarówno co do rodzaju czynności, sposobu ich wykonywania, czasu, jak imiejsca. Konieczne jest, aby umowa zlecenie została sporządzona na piśmie.

Czy umowa zlecenie to to samo co umowa o pracę?

Praktyka ostatnich lat pokazuje, że umowa zlecenie często zastępuje umowę o pracę. Czy rzeczywiście są one tak do siebie podobne? Obowiązki zleceniodawcy są okrojone w stosunku do tych, które pracodawca ma wobec pracownika na etacie. Zleceniobiorca nie ma prawa do urlopu, wypłaty za okres choroby, chyba że takowe postanowienie zostało zawarte w umowie zlecenie. 

Zleceniodawca może też stosunkowo łatwo wypowiedzieć umowę. To, co z kolei zleceniodawca musi zapewnić to higieniczne i bezpieczne warunki pracy. Umowa nie musi o tym wspominać – ten obowiązek wynika z przepisów prawa.

Umowa zlecenie - stawka godzinowa 2024

Od 2017 r. przy umowie zlecenie ma zastosowanie minimalna stawka godzinowa. Stawka jest ustalana odgórnie przez rząd, waloryzowana i obecnie (w 2024 r.) wynosi 27,70 zł brutto w okresie od stycznia do czerwca i 28,10 zł brutto w okresie od lipca do grudnia 2024. 

W przypadku poszczególnych umów i zleceniobiorców, stawka minimalna może nieco się różnić, w zależności od opłacanych składek i zwolnienia z opodatkowania. Co ważne – zleceniobiorca nie może zrzec się minimalnej stawki godzinowej. Umowa zwyczajnie nie może tej kwoty pomniejszać, dzielić czy przekazywać jej osobom trzecim. Jeśli przy wykonywaniu zlecenia pomaga podwykonawca – jemu także należy się minimalna stawka godzinowa.

Ewidencja czasu pracy przy umowie zlecenie

Zleceniodawca ma obowiązek ewidencjonować czas pracy zleceniobiorcy. Ewidencja taka musi być prowadzona w formule wygodnej do skontrolowania przez ZUS, organy skarbowe czy inspekcję pracy. Na ogół sprowadza się to do wykazania ilości przepracowanych godzin w rachunku.

Terminy wypłaty wynagrodzenia na umowie zlecenie

Zleceniodawca maobowiązek wypłacenia wynagrodzenia za wykonanie zlecenia wykonanego na podstawie zawartej umowy zlecenia. Może zrobić to w transzach, których częstotliwość musi być przynajmniej miesięczna. Regulacja ta miała służyć uniemożliwianiu pracodawcom unikania kosztów pracy, które przewiduje umowa o pracę poprzez ucieczkę w umowę zlecenie.

Umowa zlecenie a składki na ubezpieczenia społeczne

Zleceniodawca ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do obligatoryjnych ubezpieczeń społecznych – ma na to 7 dni od momentu rozpoczęcia obowiązywania umowy. Zleceniodawca jest zobowiązany do płacenia na rzecz zleceniobiorcy składek na:

• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie rentowe,
• fakultatywnie na ubezpieczenie chorobowe.

Zleceniodawca może być zwolniony z płacenia składek, jeśli zleceniobiorca jest ubezpieczony z innego tytułu. Musi jednak opłacać jego składkę zdrowotną. Jeśli umowa zlecenie jest zawierana z własnym pracownikiem, zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę, zleceniodawca musi opłacać mu wszystkie wymagane prawem składki.

Jeśli zleceniobiorca nie ma ukończonych 26 lat, jest uczniem lub studentem, zleceniodawca nie musi zgłaszać takiego pracownika do ZUS.

Wypowiedzenie umowy zlecenie

Wypowiedzenie umowy zlecenie jest proste, a stosunek pracy luźny. Umowa zlecenie może być wypowiedziana w każdym momencie jej trwania, zarówno przez zleceniodawcę, jak i zleceniobiorcę. Nie ma zastosowania właściwy dla umowy o pracę okres wypowiedzenia, chyba że strony określiły takowy w treści umowy zlecenie.

Umowa zlecenie rozliczana przez płatnika

Na ogół umowa zlecenie rozliczana jest przez płatnika – pracodawcę, zwykle przedsiębiorcę. Formalnie, może być to osoba fizyczna, ale także i prawna – firma, stowarzyszenie, fundacja czy spółka nieposiadająca osobowości prawnej. Umowa zlecenie może być również przyjęta chociażby od właściciela nieruchomości, której lokale są wynajmowane, zarządcy czy administratora. W każdej z takich sytuacji to zatrudniający staje się płatnikiem i to on oblicza wysokość podatków, pobiera je z wynagrodzenia brutto oraz wpłaca do urzędu skarbowego.

Wynagrodzenie za umowę zlecenie – wypłaty miesięczne, wypłaty za okresy przekraczające miesiące kalendarzowe

Zaliczki na podatek dochodowy są pobierane przez płatnika w dniu wypłaty i wpłacane do urzędu skarbowego do 20. dnia następnego miesiąca. W przypadku rozliczania umowy zlecenie nie ma zasady uprzedniego wyrównywania zaliczek w związku z wypłatami, które dopiero nastąpią. Tym samym płatnik pobiera zaliczki tylko w takim zakresie, w jakim wykonuje wypłaty. Przykładowo – wypłata premii za 3 miesiące efektywnej pracy spowodowałaby, że płatnik pobrałby zaliczkę za 3 miesiące. W zależności od tego, jakie są ustalenia umowy zlecenie, wynagrodzenie może być wypłacane:

• w miesiącu, w którym wykonano zlecenie (choćby ostatniego dnia miesiąca) – płatnik wypłaca zaliczkę do 20. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu wykonania zlecenia,
• w następnym lub dowolnym miesiącu po wykonaniu zlecenia (data musi być wykazana w umowie, np. ostatni dzień roku) – wtedy zaliczka na podatek jest wypłacana do urzędu do 20. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu dokonania wypłaty wynagrodzenia.

Jeżeli wypłata następuje w innej dacie niż ustalona w umowie zlecenie, np. z powodu zwłoki, płatnik nie pobiera zaliczki i nie rozlicza umowy aż do momentu wypłaty. Do tego też czasu nie wystawia i nie przekazuje PIT-11 oraz PIT-4R.

By móc rozliczyć umowę zlecenie oraz wpłacić zaliczkę na podatek do US, musi nastąpić wypłata wynagrodzenia za wykonanie zlecenia.

Umowa zlecenie – ustalenie przychodu

Jak ustalić przychody przy rozliczaniu umów zlecenie? To wszystkie przychody, które są uzyskiwane z tytułu wykonywania usług na podstawie umów zlecenia. Mogą one pochodzić od:

• osoby fizycznej, która prowadzi działalność gospodarczą,
• osoby prawnej, jej jednostki administracyjnej,
• jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
• właściciela lub posiadacza nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, a także występującego w jego imieniu administratora lub zarządcy,
• firmy w spadku.

Z kolei do przychodów z umów zlecenie nie zalicza się przychodów uzyskiwanych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej podatnika, a także przychodów uzyskiwanych z racji umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich czy innych podobnych.

Umowa zlecenie a zaliczka na podatek

Rozliczając wynagrodzenie z umowy zlecenie, płatnik domyślnie pobiera zaliczkę przy uwzględnieniu 12% stawki PIT i bez uwzględnienia kwoty zmniejszającej podatek. Robi tak niezależnie od wysokości wynagrodzenia. Podatnik może złożyć wniosek do płatnika o uwzględnienie stawki 32% PIT, jeśli uzna, że jego dochody są na tyle wysokie, że „wpadają” w II próg podatkowy. Podatnik nie musi tego robić, lecz wtedy płatnik, przy naliczaniu zaliczek, uwzględnia I próg podatkowy. Przy rozliczeniu rocznym, podatnik będzie musiał wtedy zwrócić ewentualny należny podatek.

Wyliczanie i pobieranie zaliczek przy umowie zlecenie

Zaliczki na podatek dochodowy w przypadku umowy zlecenie wylicza się w następujący sposób:

1. Ustalenie przychodu z umowy.
2. Odjęcie kosztów – 20% przychodu po odliczeniu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.
3. Odjęcie składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.
4. Z otrzymanej kwoty wyliczenie 12% oznacza wysokość podatku PIT do zapłacenia.

Kiedy nie pobiera się zaliczek?

Zaliczki nie są pobierane przez płatnika, jeśli:

• zlecenie jest wykonywane w ramach działalności gospodarczej,
• zlecający nie jest przedsiębiorcą i zatrudnia osobę fizyczną.

W tych wypadkach to podatnik (wykonujący zlecenie) samodzielnie rozlicza swoją umowę – więcej przeczytasz w akapicie Umowa zlecenie rozliczana inaczej niż przez płatnika.

Zaliczki na podatek, umowa zlecenie a nierezydenci podatkowi

W przypadku podatników, którzy nie są polskim rezydentem podatkowym (nierezydenci) podatek pobierany jest ryczałtem w stawce 20% od czystej wartości przychodu bez uwzględnienia kosztów uzyskania przychodu. Wypłatę taką płatnik ujmuje w PIT-8AR i IFT-1R. Podatnik nierezydent nie otrzymuje informacji o podatku ryczałtowym. 

Wyjątkiem jest sytuacja, w której podatnik nierezydent przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku. Wtedy nie pobiera się podatku zryczałtowanego, lecz wystawia PIT-11 oraz ujmuje zaliczki w PIT-4R. Jeszcze inaczej jest, jeśli podatnik nierezydent posiada certyfikat rezydencji podatkowej. Wtedy stosuje się zapisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Umowa zlecenie do 200 zł – jaka zaliczka na podatek?

Jeśli umowa zlecenie opiewa na wynagrodzenie w wysokości do 200 zł (nie przekracza kwoty 200 zł), pobierany jest podatek zryczałtowany w wysokości 12% przychodu. Nie uwzględnia się kosztów, a wypłatę ujmuje w PIT-8AR. Podatnik nie otrzymuje informacji o podatku ryczałtowym.

Umowa zlecenie a zasiłek chorobowy, macierzyński, rehabilitacyjny, koszty materiałów i diety

Wszystkie zasiłki są przez fiskus traktowane jako dochody z innych źródeł. Nie należy zatem tego rodzaju świadczeń łączyć z dochodami z umowy zlecenie i wypisywać ich do dochodów z działalności wykonywanej osobiście – jak ma to miejsce w przypadku większości przychodów z tego rodzaj umowy.

Umowa zlecenie a zasiłki

Zasiłki mogą być wypłacane zarówno przez płatnika (na ogół pracodawca, który zatrudnia powyżej 20 pracowników) jak i organ publiczny typu ZUS. Jeśli ten drugi – on zajmuje się wypłatą i naliczaniem zaliczek oraz przekazuje PIT-11A lub obliczenie podatkowe PIT-40A. 

Jeśli zasiłki są wypłacane przez zakład pracy (zleceniodawcę), nie są pobierane zaliczki, lecz świadczenie jest wypłacane w kwocie brutto. Zleceniodawca uwzględnia ją w kwocie brutto w PIT-11, w części F. Podatnik nie musi wpłacać zaliczek na podatek w ciągu roku, lecz musi zapłacić podatek łączny przy rozliczeniu podatkowym za cały rok.

Umowa zlecenie a diety zleceniobiorcy

Jeśli wykonanie zlecenia wymaga odbycia podróży służbowej przez zleceniobiorcę, wypłacana jest mu dieta oraz zwrot kosztów podróży – maksymalnie do wysokości limitów ustawowych służących do rozliczeń delegacji w podmiotach z sektora budżetowego. Takie świadczenia są traktowane przez fiskus jako zwolnione z podatku i tym samym nie należy ich uwzględniać zarówno w PIT-11, PIT-36 i PIT-37.

Umowa zlecenie a wydatki na materiały

Jeśli zleceniodawca ponosi koszty, które są niezbędne do wykonania zlecenia (np. kupuje materiały), nie są to wydatki traktowane jako przychód zleceniobiorcy. Wyjątkiem jest sytuacja, w której zleceniobiorca przejmuje na własność materiały lub narzędzia zakupione przez zleceniodawcę po zakończeniu zlecenia. Wtedy należy potraktować to jako przychód w naturze. Wyceniany jest on wedle stawek rynkowych takich samych produktów, z uwzględnieniem podobnego stanu lub stopnia zużycia.

Koszty uzyskania przychodu w umowie zlecenie

Osoba, która wykonuje zlecenie w ramach umowy zlecenie może obniżyć swoje zobowiązanie podatkowe o koszt, który poniosła w celu wykonania zlecenia. Chodzi o odliczenie od podatku takich wydatków, które były niezbędne dla zleceniobiorcy aby wykonać zlecenie. Koszty te można rozliczać na zasadach opisanych w prawie i w granicach przez prawo wyznaczonych. Przekroczenie ich może spowodować nieuwzględnienie ich w razie kontroli. Na ogół kwoty koszty uzyskania przychodów ujęte są w PIT-11 przez płatnika. 

W większości sytuacji podatnik zwyczajnie przepisuje je do swojej deklaracji podatkowej, gdyż są adekwatne. Nie ma jednak obowiązku tego robić. Podatnik może samodzielnie określić własne koszty uzyskania przychodu, jedynie bazując na PIT-11, jeśli uzna, że są one wyższe niż w PIT-11 płatnika.

Jak ustala się koszty uzyskania przychodu w przypadku umowy zlecenie?

Podstawowy koszt uzyskania przychodu przy umowie zlecenie wynosi 20% przychodu, po odjęciu składek na ubezpieczenia emerytalne, chorobowe i wypadkowe. Informacje o takowych kwotach można uzyskać bezpośrednio od ZUS, jeśli podatnik rozlicza się samodzielnie. Pod uwagę brane są składki należne za rozliczany okres, a niekoniecznie rzeczywiście w danym okresie wypłacone. 

Jeśli wypłacana kwota ma obejmować kilka miesięcy, składki podejmowane w celu obliczenia kosztów są sumowane za ten okres. Jeśli przy danym zleceniu składki nie występują, gdyż np. zleceniobiorca nie podlega obowiązkowi ich opłacania, składki nie są odliczane.

Podwyższone koszty uzyskania przychodu (powyżej 20%) przy umowie zlecenie

Część podatników (zleceniobiorców) może zwiększyć swoje koszty uzyskania przychodu powyżej pułapu 20%. Jest tak w sytuacji, gdy podatnik ponosi wydatki, które są niezbędne do wykonania zlecenia, dokumentują je i wydatki te przekraczają 20%. 

Płatnik (zleceniodawca) nie uwzględnia tych kosztów, lecz nalicza koszty standardowe. Dopiero na koniec roku podatnik samodzielnie sumuje koszty, które faktycznie poniósł w danym roku podatkowym i wpisuje je w rubrykę „kosztów uzyskania przychodów z tytułu działalności wykonywanej osobiście”. 

Ważne, aby podatnik pamiętał, że koszty te muszą być w sposób bezpośredni związane z realizacją zlecenia, a zwłaszcza z zapisami umowy. Najlepiej, jeśli umowa zlecenie zawiera zapisy dotyczące konkretnych zakupów, które musi wykonać zleceniobiorca by wykonać zlecenie. Wtedy podatnik ma solidniejszą podstawę do wykazywania swoich wydatków jako koszty uzyskania przychodu powyżej 20% przy umowie zlecenie.

Podatnik musi dokumentować wydatki

Tego typu wydatki poniesione przez zleceniobiorcę, które są niezbędne do wykonania zlecenia, powinny być odpowiednio dokumentowane. Dokument potwierdzający poniesienie wydatku musi zawierać:

• dane sprzedającego i kupującego,
• data wydatku,
• kwota rzeczywiście poniesionego wydatku,
• cel wydatku.

Jeśli faktura nie została zapłacona w momencie rozliczenia kosztów uzyskania przychodów, nie może być podstawą do rozliczenia kosztów. Liczy się data faktycznej zapłaty w celu realizacji zlecenia.

Umowa zlecenie a wykonywanie utworu – umowa zlecenie 50% kosztów uzyskania przychodu

Jeśli w ramach wykonywania umowy zlecenie powstaje utwór, a zleceniobiorca oddaje prawa autorskie do utworu na rzecz zleceniodawcy, taki podatnik ma prawo do uwzględnienia w rozliczeniu 50% kosztów uzyskania przychodu. 

By jednak było to możliwe, w umowie zlecenie musi być określone, jaka część wynagrodzenia obejmuje czynności autorskie, a jaka jest związana z pozostałym działaniem, które nie wykorzystuje praw autorskich. 

Oprócz tego wykonawca zlecenia, poza wynagrodzeniem za zlecenie, może też otrzymywać inne kwoty, wobec których także zastosowanie będzie miał pułap 50% kosztów uzyskania przychodów.

Utwór w umowie zlecenie a 50% kosztów uzyskania przychodu w umowie zlecenie

Jeśli przedmiotem umowy zlecenie jest wykonanie utworu, powinno być to wyraźnie zaznaczone w treści umowy. Chodzi o dobro niematerialne, podlegające ochronie praw autorskich i prawach pokrewnych oraz – co istotne – tuż po wykonaniu zlecenia następuje przeniesienie praw na zleceniodawcę. 

Co ważne w przypadku umowy zlecenie – nie tyle w umowie chodzić musi o stworzenie utworu (co jest tożsame dla umowy o dzieło), lecz o podjęcie działań mających na celu powstanie utworu i działania te chronione są prawem autorskim i prawami pokrewnymi. Po wykonaniu zlecenia zachodzi przeniesienie praw na zleceniodawcę do wykorzystywania efektów tych działań. 

W przeciwieństwie do umowy o pracę, w umowie zlecenie musi być zawarta klauzula, która zawiera tego typu postanowienia. W tym też wypadku zleceniobiorca ma prawo do rozliczenia 50% kosztów uzyskania przychodu.

Jak ustalić 50% koszty uzyskania przychodu przy umowie zlecenie?

Należy pamiętać, że:

• do korzystania z kosztów autorskich uprawnione są określone grupy zawodów,
• maksymalnie można wrzucić w koszty 120 000 zł rocznie ze wszelkich umów, które są objęte 50% kosztami uzyskania przychodów. Każda nadwyżka ponad tę kwotę nie jest objęta żadnymi kosztami, nawet jeśli nadwyżka była związana z przychodami autorskimi.

Koszty uzyskania przychodu a zryczałtowane opodatkowanie umów zlecenie

Inną sprawą jest zryczałtowane opodatkowanie umów zlecenie. Jeśli umowa zlecenie jest zawierana z nierezydentem podatkowym lub wartość wynagrodzenia za zlecenie nie przekracza 200 zł, stosuje się zryczałtowany podatek dochodowy. W tych wypadkach nie stosuje się kosztów uzyskania przychodu. Ryczałt jest płacony od całej wartości przychodu w umowie i nie jest obniżany o składki na ubezpieczenia społeczne.

Jak dokumentować koszty uzyskania przychodów w umowie zlecenie?

Dokumentami, które świadczą o poniesionych wydatkach mogących stanowić koszty uzyskania przychodu są:

• rachunki,
• faktury,
• umowy,
• dowody zabezpieczenia źródła przychodów.

Wszystkie tego typu dokumenty należy przetrzymywać do chwili przedawnienia się zobowiązania podatkowego. Mogą być one potrzebne w razie każdorazowej kontroli skarbowej.

Umowa zlecenie a rozliczenie roczne PIT – jak wygląda deklaracja PIT?

Jeżeli przychody z tytułu umowy zlecenie są jedynymi, jakie podatnik uzyskuje w ciągu roku, powinien wypełnić PIT-37 i ująć te przychody w wierszu „działalność wykonywana osobiście”. Niezależnie od tego, czy podatnik oblicza swoje podatki samodzielnie, czy też robi to na podstawie PIT-11 otrzymanego od płatnika. Co ważne – płatnik nie może w trakcie poboru zaliczek uwzględniać kwoty zmniejszającej podatek, dlatego podatnik przy rozliczeniu rocznym powinien ująć ją w całości.

Zasiłki społeczne a deklaracja PIT przy umowie zlecenie

Jeśli podatnik otrzymuje zasiłki społeczne (chorobowe lub rehabilitacyjne), do których uzyskuje prawo na mocy umowy zlecenie, otrzyma dodatkowo PIT-11A z ZUS lub PIT-11 od pracodawcy, w zależności od tego, który podmioty wypłaca te zasiłki. Ich kwoty należy wykazać w deklaracji PIT w wierszu „inne źródła przychodów”. 

ZUS obniża wypłacane zasiłki o kwotę zaliczki na podatek. Do zasiłków z umowy zlecenie nie mają zastosowania koszty uzyskania przychodu. Nie stanowią też podstawy do naliczania składek społecznych i zdrowotnych. Zasiłki, które są zwolnione z podatku (np. wypłaty 500+) nie muszą być wykazywane w PIT-37, a także organ je wypłacający nie wystawia informacji podatkowej. Z kolei, jeśli podatnik (wykonujący zlecenie) nie został objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, w deklaracji również nie rozlicza zasiłków chorobowego i rehabilitacyjnego.

Zasiłki społeczne od pracodawcy na umowie zlecenie a deklaracja PIT

Zasiłki, które podatnik otrzymuje od pracodawcy, nie są obniżane o koszty uzyskania przychodów ani zaliczkę na podatek dochodowy. Podatnik musi sam je rozliczyć w deklaracji, na podstawie informacji z PIT-11. Podatnik powinien rozliczyć je w formularzu PIT-37, chyba że otrzymuje innego rodzaju świadczenia bez pośrednictwa płatnika. Wtedy kwoty tych świadczeń, łącznie z kwotami z umowy zlecenie, rozlicza na formularzu PIT-36.

Umowa zlecenie a ulgi podatkowe

Uzyskiwanie przychodu z tytułu umowy zlecenie nie koliduje z prawem do korzystania z ulg podatkowych, które odliczane są od dochodu podatku. Wyjątkiem mogą być ulgi przeznaczone stricte dla przedsiębiorców – np. ulga na badania i rozwój. Podatnik nadal może korzystać z szerokiego zestawu ulg, takich jak ulga termomodernizacyjna, na dzieci, na powrót itp.

Umowa zlecenie a przekazanie części podatku na cele OPP

Podatnik, który uzyskuje dochody na podstawie umowy zlecenie także ma możliwość przekazania części swojego podatku na cele organizacji pożytku publicznego. Wystarczy, że ta wola zostanie wyrażona w deklaracji PIT, wpisana odpowiednia organizacja pożytku publicznego (OPP) wraz z jej KRS. 

Wtedy 1,5% (od 2022) podatku podatnika zostanie przeznaczone na cele danej OPP. Ważne, aby podatnik daną informację zawarł w swojej deklaracji do końca kwietnia, a jeśli składa PIT-28 to do końca lutego roku następnego po roku, za który składane jest rozliczenie.

Umowa zlecenie a wspólne rozliczanie się małżonków i samotni rodzice

Dochody uzyskiwane z tytułu umowy zlecenie mogą być rozliczanie z fiskusem w ramach wspólnego rozliczania się małżonków, a także w ramach wspólnego rozliczania się z dzieckiem przez samotnych rodziców.

Umowa zlecenie a kary i odszkodowania

Jeśli podatnik z tytułu umowy zlecenie otrzymuje:

• kary umowne,
• odszkodowania,
• odsetki za zwłokę w zapłacie,

a wypłaty tego typu są objęte opodatkowaniem, podatnik powinien je uwzględnićw pozycji „inne źródła przychodów”. Nie należy ich doliczać do przychodów pochodzących z samego zlecenia.

Umowa zlecenie, PIT a jednoosobowa działalność gospodarcza

Przyjmowanie zleceń w ramach umowy zlecenie nie ogranicza podatnika w przejściu na samozatrudnienie (jednoosobowa działalność gospodarcza). Nie ma też przeszkód, aby takowy podatnik wybierał spośród dostępnych form opodatkowania dla przedsiębiorców. Może wykonywać zlecenie zarówno dla swoich klientów, obecnego, jak i byłego pracodawcy. 

W tym samym roku podatkowym może rozliczać dochody z umowy zlecenie (w deklaracji PIT jako działalność wykonywaną osobiście), jak i z działalności gospodarczej czy spółki osobowej z tytułu umów zleceń zawartych w ich ramach.

Umowa zlecenie z zagranicy a PIT

A co, jeśli zleceniodawca jest z zagranicy? Jak wtedy wygląda rozliczenie umowy zlecenie? Okazuje się, że zobowiązania podatkowe i ich wysokość nie zależą wyłącznie od prawa polskiego, lecz od postanowień zawartych w umowach między Polską a poszczególnymi państwami.

Zagraniczna umowa zlecenie a umowy międzynarodowe

Istotne jest zawsze ustalenie, z którego kraju pochodzi zleceniodawca. Jest tak dlatego, że Polska z wieloma państwami (lub grupami państw) podpisała stosowne umowy.

Konwencja OECD jest wzorem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Wynika z niej, że osoba wykonująca wolny zawód generalnie powinna płacić podatki w swoim kraju, o ile nie posiada siedziby lub oddziału w innym kraju. Wtedy to właśnie tam powinna płacić podatki, w zakresie, który może być przypisany do krajowej placówki. 

Wolny zawód, to znaczy taki, który – poza działalnością handlową, przemysłową i rolną – osoba fizyczna wykonuje samodzielnie, na własny rachunek, świadoma i odpowiedzialna za ewentualne straty. Ustalenia umów oraz orzecznictwo sądów mówią, że przychód opodatkowany powinien być w miejscu zamieszkania podatnika.

Jak rozliczyć zagraniczne umowy zlecenie?

W przypadku polskiego podatnika, przychody pozyskiwane z zagranicznych umów zlecenie są uznawane jako przychody pochodzące z działalności wykonywanej osobiście. Są one domyślnie rozliczanie z fiskusem wedle skali podatkowej i z zastosowaniem 20% kosztów uzyskania przychodu. Takie przychody podatnik powinien rozliczyć w ramach formularza PIT-36. Jeśli podatnik stosuje metodę proporcjonalnego odliczenia, powinien także złożyć formularz PIT/ZG wraz z wykazaną kwotą podatku, który został zapłacony za granicą. 

Dodatkowo,podatnik, który uzyskuje przychody z zagranicy bez pośrednictwa płatnika ma obowiązek wypłacać zaliczki na podatek dochodowy w trakcie trwania roku podatkowego. Termin na każdą zaliczkę mija do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik uzyskał dochód.

Umowa zlecenie a zwolnienie z PIT dla młodych

Od 1 stycznia 2019 r. funkcjonuje ulga dla młodych, to znaczy zwolnienie z podatku PIT od określonych przychodów osób, które nie ukończyły jeszcze 26. roku życia. Dotyczy do dochodów, które w roku podatkowym nie przekroczyły 85 528 zł oraz pochodzą z:

• umowy o pracę,
• stosunku służbowego,
• pracy nakładczej,
• spółdzielczego stosunku pracy,
• umowy zlecenie zawartej z przedsiębiorcą.

Innymi słowy, osoba młoda, która jest zatrudniona na podstawie umowy zlecenie, do pułapu 85 528 zł nie zapłaci podatku dochodowego za dany rok podatkowy. Każda nadwyżka ponad ten pułap 85 528 zł podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Wobec nadwyżki (i tylko niej) uwzględniana jest kwota wolna od podatku oraz standardowe koszty uzyskania przychodu.

Zwolnienie z PIT dla młodych – wyjątki

Ulga dla młodych nie obowiązuje, jeśli podatnik otrzymuje przychody z umowy zlecenie objętej zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Jest tak chociażby w przypadku umów zlecenie z wynagrodzeniem nieprzekraczającym 200 zł. Płatnik pobiera zryczałtowany podatek i wpłaca do urzędu skarbowego. Zwolnienie z PIT dla młodych nie obowiązuje także w przypadku:

• umowy o dzieło,
• prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej,
• umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem,
• kontraktu menedżerskiego,
• pozostałych przychodów objętych zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Umowa zlecenie rozliczana inaczej niż przez płatnika

Powyższe akapity opisywały rozliczenie PIT umowy zlecenie za pośrednictwem płatnika. Bywają jednak sytuacje, w których odpowiedzialność za rozliczenie umowy zlecenie spada na podatnika. Jakie to mogą być umowy? Przykłady:

• umowy zawierane z racji prowadzonej działalności gospodarczej. Cała uzyskana z umowy zlecenie kwota jest przychodem, który należy wykazać w dokumentacji rachunkowej. Przedsiębiorca przyjmujący umowy zlecenie ma za zadanie samodzielnie obliczyć zaliczki na podatek,
• umowy zawierane w ramach działalności nierejestrowanej. Płatnik nie musi wystawiać żadnych dokumentów, które świadczą o wysokości kwoty do opodatkowania oraz wykazywać ich w PIT-36. Podatnik samodzielnie ustala zaliczki i rozlicza podatki, a takie przychody należy wykazać w osobnym wierszu – działalność nierejestrowana,
• pojedyncze umowy zlecenie, które mogą nie być uznane za prowadzenie działalności gospodarczej. Tu także rozliczyć siebie musi sam wykonujący (podatnik). Jest tak np. w przypadku umowy zlecenie zawartej pomiędzy dwiema osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Generowany przychód z niej jest uznawany jako przychód z innych źródeł, o czym mówi ustawa o PIT. Ustawa mówi dalej, że taki zleceniodawca nie pełni funkcji płatnika,
• umowy zlecenie pomiędzy dwiema osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej z tytułu wynajmu lokalu lub opieki nad dziećmi. Zleceniodawca nie jest uznawany za płatnika, nie musi wystawiać PIT-11 i nie pobiera zaliczek na podatek. Podatnik (wykonujący zlecenie) robi to samodzielnie,
• umowy o pracę sezonową w rolnictwie. Płatnik nie pobiera zaliczek na podatek, ale ma obowiązek wystawić PIT-11 o wypłaconej kwocie przychodu. Podatnik samodzielnie rozlicza się, a przychody z sezonowej pracy rolnej uwzględnia w wierszu inne źródła przychodów.