Waloryzacja emerytur 2023

2023-03-08

1 marca 2023 r. świadczenia emerytalne i rentowe zostały zwaloryzowane. Wzrosły o 14,8 % lub o gwarantowane 250 zł podwyżki. O ile dokładnie wzrosły emerytury, renty oraz inne świadczenia?

Zgodnie z oświadczeniem prezes ZUS, pierwsze świadczenia emerytalno-rentowe zostały już zwaloryzowane. Ich suma wynosi ponad 4 miliony. Waloryzacja emerytur i rent obejmie ponad 10 mln osób. Za sprawą inflacji dochody emerytów i rencistów znacznie spadły, wzrost świadczeń może więc podreperować nieco domowy budżet.

Czym jest waloryzacja emerytur?

Waloryzacja emerytur odbywa się zawsze w marcu. Każdy emeryt i rencista otrzyma z ZUS informację o nowej wysokości swojego świadczenia. Waloryzacja świadczeń wynika zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Waloryzacja ma za zadanie zrekompensować utratę realnej wartości rent i emerytur w stosunku do wzrostu cen i usług. W przypadku braku inflacji lub jej spadku, kwota emerytur i rent pozostaje niezmienna.

W tym roku waloryzacja będzie miała charakter kwotowo-procentowy z zastosowaniem gwarantowanej kwoty podwyżki - 250 zł brutto (227,50 zł netto). Część emerytur zostanie powiększona o gwarantowaną kwotę podwyżki, a część pomnożona przez wskaźnik waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2023 r. wyniósł 14,8%. Dla porównania, w ubiegłym roku waloryzacja emerytury osiągnęła poziom 7%.

Wskaźnik waloryzacji emerytur i rent

Wskaźnik waloryzacji przedstawia, o ile wzrosną emerytury i renty. Aby obliczyć wskaźnik w danym roku bierze się pod uwagę dwie wartości z roku poprzedzającego waloryzację: średnioroczny wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów oraz wzrost przeciętnego wynagrodzenia w roku poprzedzającym waloryzację – brane jest co najmniej 20% tej wielkości.

Im wyższe są te wartości, tym waloryzacja emerytur jest większa, ale wyższa inflacja oznacza także wyższe ceny towarów i usług. W tym roku jednak zasady waloryzacji są nieco zmienione, dzięki czemu świadczenia będą podwyższane o wskaźnik waloryzacji, jednak nie mniej niż o kwotę 250 zł.

Waloryzacja kwotowa i procentowa

Świadczenia od najniższej emerytury, czyli 1 588,44 zł brutto do kwoty 1689,19 zł brutto obejmie gwarantowana podwyżka w wysokości 250 zł. Dodatkowe gwarantowane 227,50 zł na rękę w tym przedziale jest rozwiązaniem korzystniejszym niż waloryzacja procentowa przewidziana dla wyższych emerytur.

Waloryzacja procentowa, polega na tym, że każda emerytura i renta zostaje podwyższona o określony procent. Im większa renta lub emerytura, tym wyższa podwyżka. w 2023 r. waloryzacja procentowa objęła emerytury powyżej 1689,19 zł i wyniosła 14,8%.

Oznacza to, że emerytury od 1388,44 zł do 1689,19 zł brutto wzrosły o 250 zł brutto. Powyżej granicy 1689,19 zł brutto emerytury wzrosły o 14,8%.

Emerytury brutto i netto od marca 2023

Emerytów mniej interesuje kwota brutto emerytury, a bardziej to, ile otrzymają do ręki czyli kwota netto. Od 1 marca 2023 r. minimalna emerytura (oraz trzynastka) w 2023 roku wyniesie:

• 1588,44 zł brutto czyli 1445 zł netto (na rękę) w przypadku najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej,

• 1191,33 zł (1020 zł zł na rękę) w przypadku najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Osoba, której emerytura wynosi obecnie najniższą gwarantowaną kwotę, po waloryzacji otrzyma 250 zł więcej. W skali roku oznacza to dodatkowe 3000 zł.

Waloryzacja emerytur 2023 – jak policzyć wysokość emerytury?

Wysokość zwaloryzowanej emerytury lub renty można bardzo łatwo obliczyć samodzielnie, mnożąc kwotę brutto świadczenia przez wskaźnik waloryzacji tj. 14,8% lub poprzez dodanie gwarantowanej kwoty podwyżki.

ZUS i inne organy rentowe naliczają podwyżkę automatycznie. Nie trzeba składać żadnych wniosków o waloryzację lub wypłatę wyższego zwaloryzowanego świadczenia.

ZUS ma obowiązek powiadomić każdego o nowej wyższej emeryturze, wysyłając pocztą decyzję waloryzacyjną. W piśmie tym będzie zawarta informacja o kwocie brutto emerytury oraz kwocie netto, która będzie wypłacana do dnia 28 lutego 2024 r.

Emerytury poniżej minimalnej – waloryzacja procentowa

Emerytura groszowa to świadczenie niższe od minimalnego. Z gwarantowanej podwyżki 250 zł nie skorzystają emeryci, którzy nie wypracowali emerytury minimalnej czyli osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, ale nie wypracowały wymaganego przepisami stażu. Emerytom groszowym przysługuje 13. i 14. emerytura, ale nie obejmuje ich waloryzacja kwotowa. Ich emerytury obejmie mniej korzystna w ich przypadku, waloryzacja procentowa.

Najniższa emerytura po waloryzacji 2023

Tzw. najniższą emeryturę obejmie waloryzacja kwotowa czyli gwarantowana podwyżka 250 zł brutto tj. 227,50 zł netto. Aby ją otrzymać, trzeba osiągnąć wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), a także mieć odpowiedni staż pracy – 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn. W 2022 r. wynosiła ona 1388,44 zł brutto.

W 2023 r. kwoty najniższych świadczeń wyniosą:

• Najniższa emerytura 1 588,44 zł brutto, tj. 1 445 zł netto.

• Najniższa renta – całkowita niezdolność do pracy – 1 588,44 zł brutto, tj. 1 445 zł netto.

• Najniższa renta – częściowa niezdolność do pracy – 1 191,33 zł brutto, tj. 1020 zł netto.

• Renta rodzinna i renta socjalna 1 588,44 zł brutto, tj. 1 445 zł netto.

• Świadczenie przedemerytalne 1 600,70 zł brutto.

Jeśli ktoś miał emeryturę niższą, na przykład wynoszącą kilkaset złotych, zastosowanie ma wyłącznie waloryzacja procentowa. Podwyżka wynikająca z waloryzacji kwotowej dla emerytów pobierających emeryturę częściową nie będzie mogła być niższa niż połowa kwoty gwarantowanej - 125 zł podwyżki.

Inne świadczenia w 2023 r.

Podwyżką objęte będą również dodatki i świadczenia pieniężne. Najpopularniejszy z nich - dodatek pielęgnacyjny wyniesie 294,39 zł. W przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy gwarantowana kwota podwyżki wynosi 187,50 zł brutto, a w przypadku emerytury częściowej 125 zł brutto. Ponadto limit otrzymywanych świadczeń uprawniający do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji został podwyższony do kwoty 2157,80 zł miesięcznie.

13. i 14. emerytura

Seniorzy mogą liczyć także na waloryzację 13. i 14. emerytury. Trzynastka wypłacana jest ostatniego dnia marca ze świadczeniami za kwiecień. Przysługuje wszystkim emerytom i rencistom bez względu na wysokość ich świadczenia. Jest wypłacana w wysokości minimalnej emerytury. Trzynasta emerytura w 2023 r. wyniesie 1 588,44 zł brutto czyli 1 445 zł netto.

14-tka wypłacana jest również w wysokości równej minimalnej emeryturze. Aby otrzymać czternastkę w pełnej wysokości, emerytura lub renta nie może jednak przekroczyć progu dochodowego — 2900 zł brutto. Prace nad przepisami dotyczącymi 14. emerytury trwają. Jeśli 14. emerytura zostanie wypłacona w 2023 r. na zasadach obowiązujących w roku ubiegłym, to wyniesie 1 588,44 zł brutto, czyli tyle samo co 13. emerytura. 14 emeryturę ZUS wypłaci seniorom we wrześniu i październiku.

Terminy wypłat emerytur i rent

Wypłaty będą realizowane zgodnie z obowiązującymi do tej pory terminami. Seniorzy będą otrzymywać świadczenia w nowej wysokości w terminach 1, 5, 6, 10, 15, 20 i 25 dnia każdego miesiąca, aż do kolejnej podwyżki w marcu w 2024 roku.

Ubezpieczeni w KRUS

1 marca weszły też w życie ważne zmiany dla ubezpieczonych w KRUS. Obejmują niektóre przepisy nowelizacji ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU 2023 r., poz. 337). Przez emeryturę podstawową w KRUS rozumie się kwotę równą 90% najniższej emerytury określonej w przepisach emerytalnych. W rezultacie w 2023 r. wyniesie ona 1429,60 zł.

Natomiast 10 marca zacznie obowiązywać przepis, zgodnie z którym dużym rolnikom będzie naliczany dodatek do emerytury podstawowej w wysokości 0,5% za każdy rok opłacania dodatkowej składki.

Ulga dla pracujących seniorów

W obliczu niesłabnącej inflacji, coraz więcej osób w wieku emerytalnym decyduje się na kontynuowania aktywności zarobkowej. Od początku 2022 r. pracujący emeryci mają możliwość skorzystania ze zwolnienia w PIT jakim jest ulga dla pracujących seniorów. Jest to preferencja podatkowa, która polega na braku opodatkowania przychodów do wysokości 85 528 zł.