Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej – czym skutkuje?
Przedsiębiorcy prowadzący własną firmę często wykorzystują mieszkanie zarówno do celów prywatnych, jak i firmowych. Zdarza się jednak, że po pewnym czasie decydują się na wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej. Ta decyzja wiąże się z określonymi konsekwencjami prawnymi.
Co należy wiedzieć? Jak prezentuje się kwestia wycofanie mieszkania z działalności a VAT? Odpowiadają eksperci Podatnik.info.
Spis treści:
- Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej – skutki prawne
- Wycofanie mieszkania z działalności a VAT
- Sprzedaż nieruchomości wycofanej z działalności gospodarczej
- Podsumowanie: wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej
Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej – skutki prawne
Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej oznacza, że nieruchomość przestaje być wykorzystywana w ramach prowadzenia firmy i zostaje przekazana do majątku prywatnego właściciela. Nie wiąże się to z koniecznością sprzedaży, jednak powoduje szereg skutków prawnych.
Najważniejsze informacje o obowiązujących przepisach znajdują się w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350) oraz ustawie z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535).
Zgodnie z art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), przychód z firmy powstaje również w przypadku nieodpłatnego przekazania składnika majątku na cele osobiste. Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej nie powoduje jednak automatycznie powstania przychodu, jeśli przedsiębiorca nie osiąga z tego tytułu żadnych korzyści finansowych. Kluczowe jest tu rzeczywiste zaprzestanie wykorzystywania nieruchomości na potrzeby firmy.
Przedsiębiorca powinien odpowiednio udokumentować ten proces, na przykład poprzez sporządzenie wewnętrznego protokołu przekazania oraz aktualizację ewidencji środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych. Z ewidencji tej wynika bowiem, że lokal przestaje być aktywem firmowym. Nie jest również wymagane żadne zgłoszenie do CEIDG.
Jeśli mieszkanie było amortyzowane, zaprzestanie jego użytkowania w działalności kończy możliwość dalszego dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W przypadku jego późniejszej sprzedaży pojawia się obowiązek rozliczenia uzyskanego dochodu zgodnie z przepisami dotyczącymi sprzedaży majątku prywatnego.
Wycofanie mieszkania z działalności a VAT
Kolejny istotny aspekt decyzji, jaką jest wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej, to kwestia podatku od towarów i usług (VAT).
Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, przekazanie towarów na cele osobiste podatnika może zostać uznane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnik miał prawo do odliczenia VAT przy ich nabyciu. Oznacza to, że gdy przedsiębiorca wcześniej odliczył podatek VAT od zakupu lub budowy lokalu, a następnie wycofuje go z działalności, może być zobowiązany do naliczenia VAT od wartości rynkowej tej nieruchomości.
W praktyce, konieczność rozliczenia przy wycofaniu mieszkania z działalności występuje najczęściej, gdy lokal był wykorzystywany wyłącznie w celach firmowych i wcześniej został w całości objęty prawem do odliczenia VAT. Jeśli lokal był wykorzystywany w sposób mieszany, a podatek był odliczany częściowo, należy odpowiednio zastosować proporcję i skorygować wcześniejsze rozliczenia.
Dodatkowo zgodnie z art. 91 ust. 1–7 ustawy o VAT, wycofanie nieruchomości z działalności może rodzić obowiązek dokonania tak zwanej korekty wieloletniej VAT. W przypadku nieruchomości stosuje się 10-letni okres korekty. Jeśli lokal był użytkowany krócej niż 10 lat od momentu jego nabycia lub zakończenia inwestycji, a przedsiębiorca dokonał odliczenia VAT, to przy zmianie przeznaczenia może być zobowiązany do zwrotu części podatku.
Przykład:
Przedsiębiorca kupił mieszkanie w 2020 roku i odliczył 20 000 zł VAT. W 2025 roku wycofuje je z działalności. Oznacza to, że przez 5 lat korzystał z prawa do odliczenia. Zgodnie z zasadami korekty, musi zwrócić 5/10, czyli 10 000 zł VAT.
Wyjątek stanowi sytuacja, gdy przedsiębiorca nie miał prawa do odliczenia VAT (na przykład mieszkanie było kupione od osoby prywatnej) – wtedy wycofanie nie skutkuje obowiązkiem rozliczenia VAT.
Sprzedaż nieruchomości wycofanej z działalności gospodarczej
Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej nie oznacza, że jego późniejsza sprzedaż będzie automatycznie traktowana jak sprzedaż majątku prywatnego zwolniona z podatku. Tu również kluczowe są przepisy ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT, przychód ze sprzedaży nieruchomości prywatnej podlega opodatkowaniu, jeśli sprzedaż następuje przed upływem 6 lat od końca roku, w którym nastąpiło wycofanie nieruchomości z działalności. Po tym czasie sprzedaż może korzystać ze zwolnienia podatkowego.
W praktyce oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca wycofał mieszkanie z działalności w maju 2024 roku, to sprzedaż bez podatku dochodowego będzie możliwa dopiero od stycznia 2031 roku.
Jeśli jednak sprzedaż nieruchomości wycofanej z działalności gospodarczej nastąpi wcześniej, należy opodatkować dochód według stawki 12% (dla osób fizycznych). Kosztem uzyskania przychodu może być niezamortyzowana wartość początkowa nieruchomości oraz ewentualne wydatki na jej modernizację lub remont, o ile nie zostały wcześniej zaliczone do kosztów firmowych.
Warto też pamiętać, że w określonych przypadkach sprzedaż nieruchomości wycofanej z działalności gospodarczej może podlegać opodatkowaniu VAT. Dotyczy to sytuacji, kiedy ma charakter zorganizowanej działalności gospodarczej lub następuje w krótkim czasie po zakończeniu użytkowania lokalu w firmie. To jednak podlega indywidualnej ocenie na podstawie faktycznych okoliczności.
Podsumowanie: wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej
Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.
- Wycofanie mieszkania z działalności gospodarczej oznacza przekazanie mieszkania z majątku firmowego do prywatnego. Nie wymaga aktu notarialnego ani zgłoszenia do CEIDG, ale powinno być udokumentowane (na przykład protokołem przekazania).
- Zakończenie użytkowania w działalności kończy możliwość dalszej amortyzacji. W przypadku sprzedaży wycofanego mieszkania obowiązują zasady dotyczące sprzedaży majątku prywatnego.
- Wycofanie mieszkania z działalności a VAT: obowiązek naliczenia VAT przy wycofaniu nieruchomości pojawia się, gdy wcześniej przysługiwało prawo do odliczenia.
- Jeżeli podatnik zdecyduje się na sprzedaż mieszkania wycofanego z działalności gospodarczej, zwolnienie z PIT obowiązuje dopiero po 6 latach od końca roku wycofania.
- Kosztem uzyskania przychodu może być niezamortyzowana wartość oraz remonty (jeśli nie były kosztem firmowym).
- Sprzedaż może generować obowiązek VAT, jeśli ma charakter działalności gospodarczej lub następuje krótko po wycofaniu.
Jeżeli masz dodatkowe pytania, możesz skorzystać ze wsparcia ekspertów Podatnik.info. Każdy użytkownik naszego programu zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru księgowości, finansów czy prawa podatkowego. W okresie rozliczenia deklaracji PIT zapewniamy trzy rozwiązania umożliwiające dopełnienie formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze zyskasz z Podatnik.info!
