Zmiany w składce zdrowotnej - od kiedy i na jakich zasadach?

2024-04-02

Wiemy już jakie zmiany będą wprowadzone w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Nowe zasady będą obowiązywać podatników, którzy rozliczają się według skali podatkowej, 19-procentowym podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub przez kartę podatkową.

21 marca 2024 roku minister zdrowia Izabela Leszczyna oraz minister finansów Andrzej Domański podczas konferencji prasowej przedstawili plan zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Wbrew oczekiwaniom wielu właścicieli firm, nie będzie powrotu do zasad sprzed 2022 roku, ale zapowiadają się pewne konkretne odciążenia od 1 stycznia 2025 r.

Jak powiedział minister finansów Andrzej Domański na zmianach zyska 93% wszystkich przedsiębiorców PIT.

Składka zdrowotna od 2022 roku

Obecny wygląd składki zdrowotnej ukształtował się w 2022 roku, czyli po wprowadzeniu Polskiego Ładu. Od tego czasu wysokość tej obowiązkowej daniny zróżnicowana jest w zależności od formy opodatkowania.

Przypomnijmy, jak wygląda obecnie metoda na obliczenie składki zdrowotnej.

• W przypadku opodatkowania na zasadach ogólnych:

Składka zdrowotna liczona w oparciu o wysokość firmowego dochodu. Wynosi odpowiednio 9% dochodu.

• W przypadku opodatkowania podatkiem liniowym:

W przypadku podatników rozliczających się na podstawie podatku liniowego składka zdrowotna wynosi 4,9% dochodu, jednak nie mniej niż 381,78 zł.

• W przypadku opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym:

Składka zdrowotna w przypadku przedsiębiorców, którzy opłacają zryczałtowany podatek dochodowy, liczona jest według trzech stawek w zależności od wysokości przeciętnego wynagrodzenia.

1. dla firm o rocznych przychodach do 60 tys. zł miesięczna podstawa składki zdrowotnej wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia;

2. dla przychodów do 300 tys. zł – 100% przeciętnego wynagrodzenia;

3. dla przychodów wyższych – 180% przeciętnego wynagrodzenia.

• W przypadku opodatkowania kartą podatkową:

Składka zdrowotna w przypadku osób rozliczających na karcie podatkowej wynosi 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ze względu na skokowy charakter minimalnego wynagrodzenia za pracę od początku lutego 2024 r. do końca stycznia 2025 r. przyjęto kwotę 381,78 zł.

• W przypadku wspólników spółek

W przypadku wspólników spółek osobowych, komandytowych, jednoosobowej spółki z o.o. oraz osób współpracujących składka zdrowotna wynosi 9% przeciętnego wynagrodzenia. W 2024 r. będzie ona miesięcznie stanowić kwotę 699,11 zł.

Znaczny wzrost składki zdrowotnej po 2022 roku

Obecny kształt składki zdrowotnej budzi duże wątpliwości wśród przedsiębiorców. Nie da się ukryć, że większość osób prowadzących działalność gospodarczą płaci znacznie większe składki niż miało to miejsce przed wprowadzeniem zmian. Dodatkowo obliczenia składki są skomplikowane i czasochłonne.

Wsłuchując się w postulaty małych i średnich przedsiębiorców, Ministerstwo Finansów  wprowadziło szereg zmian, które w praktyce mają nieco odciążyć firmy z płacenia wysokich składek zdrowotnych.

Będą one dotyczyć przedsiębiorców, którzy rozliczają PIT w jednej z czterech form opodatkowania:

• według skali podatkowej,

• 19-procentowym podatkiem liniowym,

• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,

• kartą podatkową.

Zgodnie z zapowiedziami, od stycznia 2025 roku przedsiębiorcy będą opłacać składkę zdrowotną na nowych zasadach, które będą mniej skomplikowane.

Nowa składka zdrowotna - skala podatkowa (zasady ogólne)

Ministerstwo Finansów zapowiedziało, że przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej mieliby składkę zdrowotną 9% z 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Taka zmiana dotyczyłaby ponad 1,3 mln przedsiębiorców rozliczających PIT według skali podatkowej.

Według informacji przedstawionej przez Ministerstwo Finansów, przedsiębiorcy opodatkowani skalą podatkową zyskają najwięcej, bo nawet 600 zł miesięcznie (dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochód na poziomie 10.000 zł).

Według wyliczeń Ministerstwa Finansów w roku 2025 r. oznacza to minimalną korzyść w wysokości ok. 100 zł miesięcznie. W 2024 r. taka składka wynosiłaby ok. 286 zł (4242*75%*9%) w stosunku do 382 zł obecnie, natomiast od 2025 r. ok. 310 zł do obecnych ok. 410 zł.

Takie rozwiązanie ma znacznie ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej. Obliczenie składki nie będzie wymagało dodatkowych rozliczeń, czy ewidencji, ani płacenia składki od zbywanych środków trwałych.

Wysokość składki będzie stała i nie będzie już zależała od osiąganego dochodu.

Nowa składka zdrowotna - podatek liniowy

O ile w przypadku opodatkowania skalą podatkową składka zdrowotna będzie stała, to już w przypadku przedsiębiorców rozliczających się na podatku liniowym lub ryczałtem składka może wzrosnąć po przekroczeniu limitów, których wysokość jest uzależniona od średniego wynagrodzenia.

Przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie liniowe mieliby płacić składkę zdrowotną obliczoną w następujący sposób:

• Przedsiębiorcy, których dochody miesięczne nie przekroczą dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia zapłacą składkę zdrowotną, taką samą jak osoby, które rozliczają się według skali podatkowej, czyli w wysokości 9% od podstawy, która stanowi 75 proc. minimalnego wynagrodzenia. Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorcy zyskają ok. 100 zł miesięcznie (w warunkach obliczonych na 2025 r.). W przypadku wzrostu dochodów (do 2-krotności przeciętnego wynagrodzenia) korzyść przedsiębiorców na niższej składce będzie rosła i wyniesie maksymalnie ok. 530 zł miesięcznie.

• Przedsiębiorcy, których dochody przekroczą 2-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9% od nadwyżki uzyskanych dochodów powyżej dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Według prognoz składka zdrowotna maksymalnie ma być niższa o ok. 530 zł miesięcznie.

Będzie też możliwość opłacania składki na podstawie 1/12 ostatniego wykazanego rocznego dochodu. Oznacza to, że przedsiębiorca będzie mógł przez cały rok płacić stałą składkę i dopiero później w rozliczeniu rocznym dokona niezbędnej korekty.

Co ważne, przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym nie będą musieli wykazywać przychodów ze zbycia środków trwałych.

Uchylona zostanie możliwość odliczania (części) składek zdrowotnych w PIT od podatku dochodowego.

Nowa składka zdrowotna - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podatnicy, którzy rozliczają się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych będą zobowiązani do uiszczenia składki zdrowotnej wynoszącej nie więcej niż czterokrotność przeciętnego wynagrodzenia. Zapłacą (w roku 2025) około 310 zł miesięcznie.

Jeśli przychody przekroczą 4-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przedsiębiorcy na ryczałcie zapłacą minimalną składkę (w kwocie 9% od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia) oraz 3,5% od nadwyżki ponad 4-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie będą musieli wykazywać przychodów ze zbycia środka trwałego.

Podobnie jak w przypadku rozliczenia liniowego również w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28) nie będzie już możliwości odliczenia składki zdrowotnej w ramach zeznania rocznego PIT.

Wysokości składki zdrowotnej - karta podatkowa

Przedsiębiorcy, którzy opłacają podatek PIT na karcie podatkowej zyskają na zmianie polegającej na obniżeniu składki zdrowotnej liczonej jako 9% od podstawy stanowiącej 75 proc. minimalnego wynagrodzenia (obecnie składka wynosi 9% od 100% minimalnego wynagrodzenia).

Wysokość składki zdrowotnej będzie stała, aktualnie przy karcie podatkowej wynosi ona ok. 381,78 zł przy średnich dochodach, od podstawy 4242,00 zł. Od 2025 roku przedsiębiorcy zapłacą miesięcznie około 310 zł.

Podatnicy, którzy są opodatkowani na karcie podatkowej również utracą możliwość odliczenia składki zdrowotnej w PIT.

Korzyści z nowej składki zdrowotnej

Podczas konferencji prasowej Ministerstwo Finansów podkreślało, że wprowadzone zmiany zasad obliczania składki poprawią sytuację przedsiębiorców.

• Wszyscy mniejsi przedsiębiorcy – w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne – będą mieli równe warunki prowadzenia działalności gospodarczej.

• Zasady obliczania składki zdrowotnej będą prostsze.

• Dzięki zmniejszeniu obowiązków rozliczeniowych system obliczania składek będzie bardziej przejrzysty.

• Zlikwidowany ma zostać obowiązek płacenia składki zdrowotnej od zbycia środków trwałych.

Leczenie nie straci na jakości

Jak zapewnia Ministerstwo Zdrowia, przedsiębiorcy, którzy będą płacić mniejsze składki zdrowotne nie muszą się obawiać, że spadnie jakość świadczeń oraz leczenia oferowanego przez NFZ.

Według minister zdrowia Izabeli Leszczyny nakłady na ochronę zdrowia w 2025 r. wyniosą ok. 224 mld zł, z czego 168 mld zł to wpływy ze składek do NFZ (bez transferów z budżetów), pozwolą one na sfinansowanie wydatków systemu ochrony zdrowia. Tegoroczne nakłady na ochronę zdrowia to 197,3 mld zł.

Minister zdrowia podkreśla, że jest ustawa gwarantująca określony poziom nakładów na zdrowie. - W przyszłym roku nakłady na ochronę zdrowia, szacunkowo oczywiście, to 224 mld zł, a więc spory wzrost w stosunku do roku obecnego. Pacjenci mogą być spokojni. Jeśli chodzi o świadczenia, dostępność do świadczeń, o ich jakość, dostępność do leków, także tych refundowanych, to będzie jakość i dostępność coraz większa – powiedziała minister.

Kto musi płacić składkę zdrowotną?

Składki na ubezpieczenie zdrowotne zasadniczo musi płacić każdy przedsiębiorca. Nawet jeśli przedsiębiorca nie ma obowiązku opłacania składek społecznych, to składka zdrowotna jest dla niego obowiązkowa. Wśród wyjątków można wymienić:

• emerytów i rencistów, którzy pobierają świadczenia w kwocie niższej niż minimalne wynagrodzenie, a którzy opłacają podatek w formie karty podatkowej lub uzyskują miesięczny przychód z działalności w kwocie nieprzekraczającej połowy minimalnej emerytury;

• osoby, które posiadają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, a które opłacają podatek w formie karty podatkowej lub uzyskują miesięczny przychód z działalności w kwocie nieprzekraczającej połowy minimalnej emerytury;

• osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę z zarobkiem niższym od minimalnego wynagrodzenia, jeśli wybrali jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, a ich miesięczny przychód z działalności nie przekracza połowy minimalnego wynagrodzenia;

• osoby otrzymujące zasiłek macierzyński i pobierające go w wysokości podwyższonej do kwoty świadczenia rodzicielskiego.

Nowa składka zdrowotna – od kiedy wejdzie w życie?

Minister finansów Andrzej Domański zapowiedział, że nowe zmiany w składce zdrowotnej wejdą w życie od 1 stycznia 2025 roku. Według szacunków, po zmianach w kieszeni przedsiębiorców zostanie o 4–5 mld zł rocznie więcej. O taką kwotę budżet państwa będzie musiał zwiększyć dotacje do NFZ.