Czy odprawa emerytalna jest opodatkowana? Odprawa emerytalna a PIT 11

2024-01-31

Odprawa emerytalna to dodatkowe wynagrodzenie wypłacane pracownikowi, który kończy zatrudnienie i nabywa prawo do emerytury. Przysługuje każdemu pracownikowi, u którego z powodu przejścia na emeryturę ustał stosunek pracy. Odprawa emerytalna, jako przychód ze stosunku pracy, nie korzysta ze zwolnienia od podatku PIT. Ile wynosi wysokość odprawy emerytalnej?

Spis treści:

• Odprawa emerytalna
• Czy odprawa emerytalna jest opodatkowana?
• Odprawa emerytalna a PIT 11. Czy trzeba ją rozliczyć?
• Podsumowanie: Odprawa emerytalna a PIT

Odprawa emerytalna

Na początku warto jednak omówić, kto ma prawo do otrzymania odprawy emerytalnej Każdemu pracownikowi, który przechodzi na emeryturę, przysługuje jednorazowa odprawa pieniężna. Wysokość odprawy emerytalnej ustala pracodawca, ale nie może być ona niższa niż miesięczne wynagrodzenie. Aby ją otrzymać, należy spełniać dwa podstawowe warunki:

• nabycie prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
• zakończenie pracy u dotychczasowego pracodawcy z powodu przejścia na emeryturę.

Najważniejsze informacje na ten temat znajdziesz w art. 92¹ . § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141). Jest to obligatoryjne świadczenie wypłacane zwykle po dniu, w którym nastąpiło rozwiązanie umowy. Pamiętaj! Odprawy emerytalnej nie otrzymasz, jeżeli masz prawo do emerytury, ale stosunek pracy ustał z powodu nienależytego wypełniania obowiązków pracowniczych. Dodatkowo musisz wykazać odpowiedni staż pracy, który uprawnia do przejścia na emeryturę w Twojej grupie zawodowej.

Odprawę emerytalną powinieneś dostać w dniu zakończenia stosunku pracy u danego pracodawcy (jeśli pracujesz na kilka etatów, otrzymasz dodatkowe pieniądze w związku z każdym z nich). Gdy pracodawca opóźnia się z wypłaceniem odprawy emerytalnej, może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1000 do 30 000 zł.

Odprawa należy się zarówno, gdy pracujesz na pół etatu albo w innym wymiarze czasu pracy. Na świadczenie nie mogą jednak liczyć osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych - zlecenia albo umowy o dzieło.

Jaka wysokość odprawy emerytalnej obowiązywała dotychczas? Tę kwestię reguluje kilka odrębnych ustaw w zależności od zajmowanego stanowiska. Jeżeli nabyłeś uprawnienia do odprawy emerytalnej wynikającej z Kodeksu pracy, przysługuje Ci odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Urzędnicy państwowi i samorządowcy mogą otrzymać po przepracowaniu:

• 10 lat równowartość dwumiesięcznego wynagrodzenia,
• 15 lat równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia,
• 20 lat równowartość sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Jeżeli jesteś pracownikiem lub urzędnikiem służby celnej, możesz nabyć prawo do odprawy pieniężnej w dwóch wariantach za przepracowanie:

• Mniej niż 20 lat równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia,
• Więcej niż 20 lat równowartość sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Nauczycielom przysługuje natomiast odprawa emerytalna w wysokości:

• Dwumiesięcznego wynagrodzenia po przepracowaniu mniej niż 20 lat,
• Trzymiesięcznego wynagrodzenia przy stażu pracy powyżej 20 lat.

Najważniejsza okazuje się jednak kwestia maksymalnej wysokości odprawy pieniężnej, jaką możesz otrzymać jako pracownik. Dotychczas obowiązywały przepisy zawarte w art. 8 ust. 4. ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. 2003 Nr 90 poz. 844). W świetle prawa odprawa pieniężna nie mogła przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Tarcza 4.0 odprawy emerytalne

Rząd wprowadził zmiany w prawie wynikające z wystąpienia COVID-19. Najważniejsze informacje dotyczące nowych przepisów znajdziesz w Tarczy 4.0 (Dz.U. 2020 poz. 1086).

Rząd obniżył maksymalną wysokość odprawy aż o 1/3. Pracownik ma prawo do otrzymania kwoty nie wyższej niż 10-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Mówi o tym szczegółowo art. 15 gd Tarczy 4.0. Wskazuje również warunki, jakie muszą być spełnione, aby pracodawca mógł zastosować obniżoną kwotę odprawy. Kiedy obowiązuje obniżona odprawa emerytalna? Są to następujące sytuacje:

• Stan zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
• Spadek obrotów gospodarczych o co najmniej 15% lub 25%. Minimalny próg zależy od okresu referencyjnego.
• Wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń nie mniej niż o 5%.

Pamiętaj! Zmiany maksymalnej wysokości odpraw pieniężnych dotyczą również wypowiedzenia lub rozwiązania umowy zlecenie i umowy o dzieło.

Czy odprawa emerytalna jest opodatkowana?

Opodatkowaniu podlega każdy przychód pracownika. Dlatego też należy dowiedzieć się, czy odprawa emerytalna wlicza się do dochodu. Odpowiedź na to pytanie przyniesie ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350). W art. 12 ust. 1 tej ustawy przeczytasz, co kryje się pod pojęciem „przychód ze stosunku pracy”.

Według obowiązujących przepisów są to wypłaty pieniężne i wartości pieniężne świadczeń w naturze lub ekwiwalenty, bez względu na źródła finansowania. Wśród nich wymienia się w szczególności:

• Wynagrodzenie zasadnicze i za godziny nadliczbowe,
• Dodatki, nagrody,
• Ekwiwalenty za niewykorzystany urlop,
• Wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość jest z góry ustalona,
• Świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika,
• Inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia.

Należy zwrócić uwagę, że odprawa emerytalna jest wypłacana przez pracodawcę na podstawie obowiązującej uprzednio umowy o pracę. Dlatego też należy je zaliczyć do grupy świadczeń pieniężnych ponoszonych za pracownika, które uznaje się za przychód ze stosunku pracy.

Czy odprawa emerytalna jest opodatkowana? Tak, ponieważ stanowi przychód ze stosunku pracy. Jeżeli pracodawca spóźni się z wypłatą świadczenia, jest zobowiązany do uregulowania odsetek z tytułu zwłoki. Art. 21. pkt 95 ustawy o PIT zwalnia je z obowiązku zapłaty podatku. Odprawa emerytalna a podatek w jakiej wysokości? Pracodawca ma obowiązek obliczyć i pobrać zaliczkę na PIT w wysokości 12% lub 32% w zależności od progu podatkowego.

Warto wiedzieć, że odprawa emerytalna wypłacona przed pierwszą emeryturą pracownika stanowi przychód ze stosunku pracy, korzystający ze zwolnienia podatkowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

W przypadku, gdy senior, który osiągnął już wiek emerytalny, ale nie pobiera jeszcze emerytury i przed rozwiązaniem stosunku pracy wypłacane jest mu wynagrodzenie i odprawa emerytalna oraz złożył oświadczenie, że korzysta ze zwolnienia podatkowego (mieści się w limicie 85 528 zł dochodu) wówczas pracodawca nie pobiera podatku. W przypadku, gdy nie złożył oświadczenia do pracodawcy to ze zwolnienia skorzysta dopiero w zeznaniu rocznym. Bardzo ważne, aby warunek „nieotrzymywania emerytury” do zastosowania ww. zwolnienia podatkowego, był spełniony na moment otrzymania przychodu.

Odprawa emerytalna a PIT 11. Czy trzeba ją rozliczyć?

Wiele wątpliwości może wzbudzać również kwestia: odprawa emerytalna a PIT. Jest to jeden ze składników przychodu ze stosunku pracy. Dlatego też pracodawca musi pobrać z tego tytułu zaliczkę na podatek. Konsekwencją tych działań jest również obowiązek uwzględnienia odprawy emerytalnej w informacji PIT-11. Jako pracownik otrzymasz ją do końca lutego kolejnego roku kalendarzowego.

Gdzie szukać informacji na temat wysokości odprawy emerytalnej? Wszystkie informacje na temat dochodów podatnika, pobranych zaliczek i składek znajdziesz w części E informacji PIT-11. Należy jednak pamiętać, że odprawa emerytalna nie jest uznawana za „Inne źródła” wymianie w wierszu 8. Pracodawca zsumuje ją razem z wynagrodzeniem zasadniczym. Dlatego informacje na temat odprawy i pobranych zaliczek znajdziesz w wierszu 1 „Należności ze stosunku pracy (…)”.

Do Twoich obowiązków należy rozliczenie deklaracji PIT-37 z Urzędem Skarbowym. Wszystkie informacje, których potrzebujesz, są uwzględnione w otrzymanym od pracodawcy druku PIT-11. Musisz wiedzieć, że odprawa emerytalna nie podlega oskładkowaniu ZUS! Od należnej kwoty odlicza się wyłącznie koszty uzyskania przychodów.

Jak rozliczyć odprawę emerytalną? Spójrz na przykład.

Pracownik nabył prawo do emerytury i otrzymał należne mu świadczenie dzień po zakończeniu współpracy. Przed rozwiązaniem umowy złożył oświadczenie o rozliczeniu dochodów z małżonkiem. W takiej sytuacji należy zsumować dochód uzyskany w danym roku podatkowym przez małżonków. Kolejnym krokiem będzie podzielenie na pół wyniku poprzedniego działania. Od kwoty otrzymanej w ten sposób wylicza się wysokość podatku według odpowiedniego progu podatkowego.

W części C.1. należy uwzględnić dochody otrzymane przez małżonka, który jest „podatnikiem”. Część C2. to rubryka przeznaczona dla osoby, która ma status „małżonka”. Należy zwrócić szczególną uwagę na część E, czyli obliczenie podatku. W tym przypadku należy zastosować wyżej wspomniane działania. Rubryka 103 zawiera dochód po odliczeniach. W polu 104 wpisuje się kwotę podatku wyliczoną od dochodu z rubryki 103 podzielonej na połowę. Rubryka 105 zawiera kwotę podatku pomnożoną przez dwa, czyli za podatnika i małżonka. Tę kwotę należy również uwzględnić w rubryce 107.

Jeżeli martwisz się, że popełnisz błąd podczas obliczeń lub po prostu nie masz czasu, aby samodzielnie wypełnić PIT, możesz skorzystać z programu Podatnik.info. Dzięki niemu rozliczysz się z Urzędem Skarbowym nawet w kilka minut! Jedyne, czego potrzebujesz, to PIT-11. Do wyboru masz trzy rozwiązania:

• Na podstawie PIT-11 – to rozwiązanie sprawdzi się, jeżeli rozliczasz się samodzielnie. Cały proces polega na przepisaniu informacji zawartych w druku od pracodawcy do formularza udostępnionego w programie. Następnie Podatnik.info wypełni odpowiednią deklarację za Ciebie!
• Odpowiedz na kilka pytań – ten sposób sprawdzi się doskonale w przypadku osób rozliczających swój PIT z małżonkiem. Podatnik.info wybierze i wypełni automatycznie odpowiednią deklarację rozliczeniową.
• Dla zaawansowanych – trzecie rozwiązanie polega na samodzielnym wypełnieniu deklaracji. Następnie Podatnik.info zweryfikuje jej poprawność.

Pamiętaj! Podatnik.info umożliwia złożenie deklaracji bezpośrednio do Urzędu Skarbowego.

Przekroczenie ulgi dla seniorów – co musisz wiedzieć?

Część osób starszych, które uzyskały prawo do pobierania świadczenia emerytalnego, decyduje się na dalszą pracę. W związku z tym rząd przewidział dodatkowe prawo do zwolnienia z poboru podatku dochodowego dla tej grupy podatników. Jeżeli osoba aktywna zawodowa znajduje się w powszechnym wieku emerytalnym, może skorzystać z tak zwanej ulgi dla pracujących seniorów.

Najważniejsze informacje o tym, na czym polega to odliczenie, znajdziesz w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350). Zgodnie z przepisami, zwolnieniu podlegają dochody uzyskiwane z tytułu:

• pracy na etacie, czyli umowy o pracę, stosunku służbowego, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy,

• umowy zlecenia zawartej z podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, przedsiębiorstwem w spadku, a także właścicielem nieruchomości, w której lokale są wynajmowane albo zarządcy czy też administratora w przypadku wykonywania usług wyłącznie na potrzeby nieruchomości,

• działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej, podatkiem liniowym, 5% stawką (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub

• zasiłku macierzyńskiego.

Pojawiają się jednak pewne wyjątki, do których należą przychody z:

• umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej,

• umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontaktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze.

Dodatkowo ulga dla seniora obejmuje wyłącznie zarobki, na podstawie których podatnik podlega ubezpieczeniu społecznemu w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887).

Aby skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania, należy złożyć pracodawcy oświadczenie o skorzystaniu z ulgi dla seniora. W tym celu podatnik powinien wypełnić formularz PIT-2. Następnie w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać kwotę przychodów zwolnionych z podatku dochodowego.

Jak wspomnieliśmy, odliczenie jest limitowane kwotowo. Dodatkowo podatnik musi spełniać wymagania związane z wiekiem, by przysługiwała mu ulga dla seniora. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj! 

Odprawa emerytalna a ZUS

Jak wygląda kwestia odprawy emerytalnej i składek ZUS? To świadczenie nie jest oskładkowane (część pieniędzy nie jest wpłacana na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne), więc w praktyce będzie wyższe niż pensja, którą przelewa na konto pracodawca. Pracownik otrzyma więc świadczenie pomniejszone wyłącznie o zaliczkę na podatek dochodowy.

Odprawa emerytalna, zarówno jak nagroda jubileuszowa, jest w całości zwolniona ze składek na ubezpieczenie społeczne oraz ze składki zdrowotnej. Dzieje się tak również wtedy, gdy to świadczenie jest wypłacane w wysokości wyższej niż ta, która wynika z przepisów Kodeksu pracy.

Zgodnie z Kodeksem pracy, wysokość odprawy emerytalnej oraz jej wyliczenie ma obowiązek zadbać pracodawca i pracownik działu kadr albo HR-u.

Podsumowanie: Odprawa emerytalna a PIT

O czym musisz pamiętać w kwestii odprawa emerytalna a PIT?

• Odprawa emerytalna przysługuje w przypadku rozwiązania stosunku pracy wskutek nabycia prawa do emerytury lub renty.
• Tarcza 4.0 wprowadziła zmiany dotyczące wysokości odprawy emerytalnej! Nowa maksymalna wysokość odprawy jest równa 10-krotności miesięcznego wynagrodzenia.
• Odprawa emerytalna zalicza się do przychodów ze stosunku pracy. Na tej podstawie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
• Pracodawca ma obowiązek dostarczyć Ci PIT-11 do końca lutego następnego roku kalendarzowego.
• Odprawa emerytalna jest uwzględniona w części E w wierszu 1 „Należności ze stosunku pracy (..)”.
• Aby rozliczyć się deklarację podatkową, możesz skorzystać z programu Podatnik.info. Dzięki temu zaoszczędzisz czas, a formularz wyślesz bezpośrednio do Urzędu Skarbowego.