Emigracja podatkowa

2017-10-05

W ciągu ostatnich kilku lat Polacy coraz częściej decydują się na emigrację podatkową. Obecnie przenoszą się więc do innych państw nie tylko za pracą, wyższą pensją oraz perspektywami na lepsze życie, ale również w celu optymalizacji obciążeń podatkowych nakładanych na nich w Polsce. 

Standardy CFC oraz CRS „straszakiem” na polskich podatników

Przepisy CFC zostały wprowadzone na początku 2015 r. przede wszystkim w celu zwalczania nadużyć podatkowych, które polegają na wykazywaniu dochodu generowanego z działalności prowadzonej w danym kraju jako dochodu podmiotów podlegających jurysdykcji podatkowej państw stosujących preferencyjne zasady opodatkowania. Za takie podmioty uznaje się te działające nie tylko w tzw. rajach podatkowych, ale również w państwach, które stosują korzystniejsze reguły opodatkowania niż Polska.

Polski rezydent podatkowy spełniający przesłanki wynikające z definicji zagranicznej spółki kontrolowanej będzie zobowiązany wykazać w odrębnym zeznaniu podatkowym (deklaracji PIT-CFC lub CIT-CFC) dochody pochodzące z zagranicznej spółki kontrolowanej i zapłacić polskiemu fiskusowi podatek w wysokości 19% od dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej. Podobne regulacje istnieją już w wielu innych państwach europejskich, takich jak Francja, Szwecja, Dania, Finlandia, Portugalia, Hiszpania, Węgry, Włochy i Estonia. Niedawno wprowadziła je także Wielka Brytania. Poza Europą funkcjonują w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Japonii, Nowej Zelandii, Argentynie, Brazylii, Izraelu, Turcji i Chinach.

Aktem prawnym uprawniającym do wymiany informacji podatkowych z innymi krajami jest Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (Dz.U. z 2017 r. poz. 648; dalej jako „Ustawa CRS”, „Regulacja CRS”). Postanowienia Ustawy CRS dotyczące zasad poszukiwania rachunków podlegających raportowaniu oraz przekazywania informacji o nich do organów podatkowych weszły w życie 1 maja 2017 r. Zgodnie z Regulacjami CRS posiadacz rachunku, a – w przypadku niektórych podmiotów – także osoba kontrolująca (beneficjent rzeczywisty dla podmiotów) są obowiązani składać oświadczenie o rezydencji podatkowej oraz przedstawiać dokumenty wskazane w Ustawie CRS na każde żądanie instytucji finansowej.

Poufność danych a inwigilacja

Dla osób, które cenią sobie poufność danych finansowych i nie chciałyby uczestniczyć w nowym standardzie inwigilacji, jednym z rozwiązań będzie uzyskanie rezydencji podatkowej w kraju, w którym nie obowiązują przepisy CFC. W takim miejscu użyteczność ewentualnie przekazanych informacji o rachunkach zgodnie z Regulacjami CRS jest jeszcze bardziej ograniczona niż w Polsce. W Europie takimi krajami są Cypr i Malta.

Zalety uzyskania rezydencji podatkowej na Malcie oraz na Cyprze

Zgodnie z Regulacjami CRS raportowaniu podlegać będą informacje o posiadaczu rachunku dotyczące jego rezydencji podatkowej w kraju stosującym standard wymiany informacji. Zarówno Malta, jak i Cypr należą do krajów, które zobowiązały się do priorytetowego wdrożenia nowych standardów wymiany informacji w stosunku do kont istniejących od stycznia 2016 r. Jednakże ani na Cyprze, ani na Malcie nie istnieją przepisy podatkowe nakładające opisywany obowiązek podatkowy na podmioty posiadające majątek w postaci udziałów w spółkach zagranicznych (zagranicznych spółkach kontrolowanych). Wymiana informacji nie znajdzie więc realnego odzwierciedlenia w zobowiązaniach podatkowych takich posiadaczy rachunków. Ponadto, zgodnie z wewnętrznymi regulacjami tych państw, informacje raportowane na Maltę i Cypr są przez nie gromadzone, ale nie przetwarzane.

System prawny Malty i Cypru umożliwia uzyskanie aż czterech rodzajów rezydencji podatkowych (temporary residence, ordinary residence, long-term residence i permanent residence). Wśród nich najkorzystniejszym rozwiązaniem do celów emigracji podatkowej jest ordinary residence, czyli tzw. rezydencja zwykła. Gwarantuje ona szereg przywilejów obejmujących opodatkowanie majątku.

Jednym z nich jest niewątpliwie brak opodatkowania dochodów powstałych poza krajem rezydencji, czyli Maltą lub Cyprem, pod warunkiem nieotrzymywania ich na terytorium kraju rezydencji. Podatnik rezydent płaci podatek dochodowy jedynie od dochodów uzyskanych ze źródeł położonych na terytorium kraju rezydencji oraz źródeł znajdujących się poza jej terytorium, w przypadku gdy następnie dochody te zostały przekazane na terytorium tego kraju. Warto również zwrócić uwagę na brak podatku od tych zysków kapitałowych (np. dywidendy) otrzymanych przez rezydentów opisywanych jurysdykcji, których źródło pochodzenia położone jest poza krajem rezydencji, a także brak podatku od dochodów powstałych w wyniku wyzbycia się majątku w postaci udziałów posiadanych w spółkach kapitałowych.

Warunki uzyskania rezydencji podatkowej na Malcie

W celu uzyskania statusu ordinary resident, czyli tzw. zwykłego rezydenta podatkowego Malty, należy spełnić jedynie kilka warunków formalnych:

1. złożyć we właściwym urzędzie oświadczenie dotyczące zamiaru nieprzebywania na terenie innego kraju powyżej 6 miesięcy w ciągu roku (183 dni);
2. wykupić lokalne ubezpieczenie zdrowotne (koszt ok. 300 euro rocznie);
3. posiadać adres maltański – oznacza to, że do celów rezydencji podatkowej należy posiadać na własność lub wynajmować nieruchomość (roczny koszt wynajmu powinien wynosić mniej więcej 9 600 euro).

Rezydencja podatkowa zwykła jest odnawiana co 5 lat. Jest to zwykle formalność. Pozbawienie rezydencji może nastąpić tylko w przypadku złamania zasad rezydencji. Uzyskanie rezydencji podatkowej zwykłej trwa ok. 6–8 tygodni.

Warunki uzyskania rezydencji podatkowej na Cyprze

W celu uzyskania statusu ordinary resident, czyli tzw. zwykłego rezydenta podatkowego Cypru, należy spełnić następujące warunki:

1. mieć zamiar przebywania co najmniej 60 dni w roku na Cyprze;
2. wykupić lokalne ubezpieczenie zdrowotne (koszt ok. 185–285 euro rocznie);
3. posiadać cypryjski adres zamieszkania oraz potwierdzone dokumentem własności lub umową najmu nieruchomości (roczny koszt wynajmu powinien wynosić mniej więcej 4 800 euro);
4. wykazać stałe adekwatne źródło dochodu z zatrudnienia poza granicami Cypru w kwocie nie mniejszej niż 30 000 euro rocznie lub stałe adekwatne źródło dochodu z innych źródeł prawnych – np. z działalności gospodarczej prowadzonej poza granicami Cypru;
5. posiadać odpowiednie depozyty w instytucjach finansowych na Cyprze lub za granicą w kwocie nie mniejszej niż 30 000 euro.

Podobnie jak na Malcie, rezydencja podatkowa zwykła może być odnawiana co pięć lat.

Ponadto nieodnowienie rezydencji podatkowej maltańskiej lub cypryjskiej nie powoduje żadnych negatywnych konsekwencji podatkowych na gruncie prawa polskiego.

prawnik Maja Czarzasty-Zybert, mec. Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych