Jak przenieść majątek firmowy do majątku prywatnego?

2014-03-11

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej majątek prywatny i firmowy przedsiębiorcy nie są od siebie wyraźnie oddzielone. Często siedziba firmy mieści się w miejscu zamieszkania przedsiębiorcy, a własność prywatna służy potrzebom firmy (np. samochód). 

Mimo tego w świetle przepisów granica między tym co należy do firmy i tym co do niej nie należy jest wyraźna. Przedsiębiorca ma możliwość dokonywania przesunięć poszczególnych składników majątkowych pomiędzy mieniem prywatnym i firmowym. Takie działania mają określone konsekwencje podatkowe i księgowe.

Kiedy majątek staje się firmowy?

Składniki majątku firmowego to rzeczy kupione „na firmę” i wrzucone w koszty, czyli przeznaczone do celów wykorzystania ich w działalności gospodarczej. Niekiedy mogą także wcześniej stanowić własność prywatną przedsiębiorcy, która została następnie przekazana na cele firmowe.

Do majątku firmowego zaliczają się środki trwałe – m.in. nieruchomości, samochody i inne urządzenia przeznaczone do użytkowania dłużej niż 1 rok - ujęte w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Są nim także pozostałe przedmioty, o krótszym okresie użytkowania, które stanowią wyposażenie firmy. Jeżeli ich wartość przekracza 1500 zł powinny trafić do ewidencji wyposażenia. To także jest majątek firmowy.

Gdy dany sprzęt lub urządzenie firmowe przestaje być potrzebne w przedsiębiorstwie można przekazać je na cele osobiste. Tak dzieje się również w przypadku likwidacji działalności gospodarczej. Wtedy popularnym rozwiązaniem jest przekazanie pozostałych po firmie składników do użytkowania prywatnego (takie rozwiązanie może być korzystniejsze podatkowo niż sprzedaż).

Jak przekazać na cele prywatne?

O ile „wrzucanie w koszty” wydaje się oczywiste, o tyle operacja odwrotna polegająca na przeniesieniu do majątku prywatnego może już taką nie być. Jeśli chodzi o środki trwałe, aby dokonać przesunięcia z majątku firmowego do prywatnego trzeba oczywiście wykreślić dany składnik z ewidencji, a także sporządzić dowód LT (likwidacja środka trwałego) zawierający informację na temat przyczyny, okoliczności i daty tej czynności. Natomiast jeśli chodzi o każdą inną rzecz „wrzuconą w koszty” to przeniesienia do majątku prywatnego można dokonać po prostu spisując odpowiednie oświadczenie. W obu przypadkach trzeba pamiętać o rozliczeniu podatków, co opisane jest w dalszej części artykułu.

Uwaga:

Na cele prywatne można przekazać także składnik majątku, który podlega amortyzacji. Amortyzacja w takim przypadku ulega zawieszeniu. Ostatni odpis amortyzacyjny powinien zostać dokonany w miesiącu wycofania. Niezamortyzowana część nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w momencie przeniesienia do majątku prywatnego, ale może stanowić koszt w terminie późniejszym. Tak kwestia jest opisana poniżej.

Przekazanie rzeczy na cele osobiste a podatek dochodowy

Przekazanie składnika majątku na cele osobiste to czynność nie generująca ani przychodu ani kosztu uzyskania przychodu. Dotyczy to zarówno środka trwałego, elementu wyposażenia, jak i każdej innej rzeczy należącej do firmy – przeniesienie ich do majątku prywatnego nie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego.

Jeżeli jednak przedsiębiorca zdecyduje się na sprzedaż uprzednio wycofanego z firmy składnika (np. samochodu) i uczyni to przed upływem 6 lat (licząc od początku miesiąca następującego po miesiącu, w którym miało miejsce przeniesienie do majątku prywatnego) to musi zapłacić podatek dochodowy od tej czynności. Przychodu nie trzeba rozliczać, jeżeli sprzedaż nastąpi po upływie 6 lat.

Tutaj ważna uwaga. Gdy dojdzie do opisanej sytuacji w przypadku środka trwałego, który nie został do końca zamortyzowany, to niezamortyzowana wartość może stanowić koszt w momencie sprzedaży, którą trzeba rozliczyć jako przychód.

Uwaga:

Także osoba, która nie jest już przedsiębiorcą jest zobowiązana – mimo likwidacji firmy – do wykazania przychodu z działalności gospodarczej w związku ze sprzedażą majątku, który był uprzednio firmowy. Ponadto, zgodnie z opisaną wcześniej zasadą ma także możliwość wykazania kosztu w wysokości niezamortyzowanej część wartości. Rozliczenia podatku dokonuje się w deklaracji rocznej PIT.

Przeniesienie do majątku prywatnego a VAT

Przekazanie składnika majątku firmowego na cele prywatne może mieć różne konsekwencje w zakresie VAT. Zależą one od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy oraz tego, czy składnik majątku pozwalał wcześniej na odliczenie VAT. W praktyce mogą mieć miejsce następujące przypadki:

• Przedsiębiorca nie jest podatnikiem VAT. Firmy zwolnione z VAT przy przenoszeniu składnika majątku firmowego na cele prywatne muszą jedynie sporządzić oświadczenie o przeniesieniu zawierające oznaczenie przedmiotu, opis zdarzenia oraz datę. Czynność nie wiąże się z żadnymi innymi obowiązkami związanymi z VAT-em.
• Przedsiębiorca jest VAT-owcem, ale przy zakupie danego środka trwałego lub elementu wyposażenia nie przysługiwało mu prawo do odliczenia VAT (np. przy zakupie samochodu w procedurze VAT marża) lub dana rzecz była wniesiona przez przedsiębiorcę do firmy z majątku prywatnego (np. samochód kupiony na osobę fizyczną), a więc bez możliwości odliczenia VAT. W takiej sytuacji przesunięcie do majątku prywatnego składnika majątku jest neutralne na gruncie VAT. Innymi słowy, VAT-u doliczać nie trzeba. Także późniejsza, ewentualna sprzedaż przekazanej rzeczy nie skutkuje koniecznością odprowadzenia VAT-u.
• Przedsiębiorca jest podatnikiem VAT i przy nabyciu składnika majątku miał prawo do odliczenia VAT (nieważne, czy z niego skorzystał).

Wówczas przekazanie rzeczy na cele osobiste jest opodatkowane na takich samych zasadach, jak jej sprzedaż. Podstawą opodatkowania VAT-em jest cena rynkowa netto, zaś stawkę VAT stosuje się taką samą, jaka wystąpiłaby w związku ze sprzedażą. Na przykład jeżeli wycofywany z firmy jest samochód, przedsiębiorca powinien sprawdzić ile jest obecnie warty pojazd o analogicznych parametrach (model, rocznik, stan techniczny, przebieg), np. za ile można go sprzedać w komisie, czy na aukcji internetowej. Ustaloną kwotę należy wziąć pod uwagę przy obliczaniu VAT-u do zapłaty. Czynność przekazania składnika majątku należy ująć w ewidencji VAT, a podatek wykazać w miesięcznej lub kwartalnej deklaracji. Nie trzeba w związku z tym wystawiać żadnego dokumentu, np. faktury wewnętrznej.

Uwaga:

Istotny wyjątek w zakresie opodatkowania nieodpłatnego przekazania składnika majątku na cele prywatne dotyczy nieruchomości. Przepisy o VAT co prawda uznają nieodpłatne przekazanie nieruchomości za czynność podlegającą VAT, ale przedsiębiorca może uniknąć konieczności zapłaty tego podatku. Dzieje się tak, jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem nieruchomości, a datą przekazania jej na cele prywatne upłynęło ponad 2 lata, przedsiębiorca nie musi doliczać VAT do wartości nieruchomości.

Późniejsza sprzedaż samochodu przekazanego na cele prywatne

Od 1 stycznia 2014 r. obowiązują nowe przepisy zgodnie z którymi przedsiębiorca, który wprowadził do firmy samochód bez opcji odliczenia VAT (np. przenosząc go z majątku prywatnego) musi doliczyć VAT w momencie sprzedaży takiego samochodu. Jest to niekorzystne rozwiązanie. Można go jednak uniknąć przenosząc samochód najpierw do majątku prywatnego (co nie wymaga doliczenia VAT zgodnie z powyższymi zasadami), a sprzedając go dopiero później. Wtedy doliczanie VAT nie jest konieczne.


Sebastian Bobrowski
Dyrektor Finansowy inFakt