Jak rozliczać przychody z różnych źródeł?

2023-08-23

Złożenie deklaracji podatkowej jest obowiązkiem każdego podatnika. Odpowiedni formularz stosunkowo łatwo wypełnić w sytuacji, kiedy mamy jedno źródło dochodów. Sytuacja nieco komplikuje się jeśli musimy rozliczyć przychody z innych źródeł.

Do corocznego złożenia deklaracji podatkowej zobowiązane są osoby prywatne oraz przedsiębiorcy. Aby dokonać odpowiedniego rozliczenia z fiskusem należy odpowiednio zakwalifikować swoje źródła dochodu. Często zdarza się, że podatnicy mają dochody pochodzące z różnych źródeł. Jak poprawnie obliczyć takie przychody i wyliczyć odpowiednią kwotę podatku dochodowego?

Różne rodzaje przychodów

Osoby fizyczne, zamieszkujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają opodatkowaniu od całości swoich dochodów (przychodów). Bez względu na źródło skąd uzyskali oni dany przychód (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Podstawowe źródła przychodów wykazane są w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) w art. 10 ust. 1 (punkty od 1 do 8). W tym miejscu znajduje się katalog podstawowych kategorii przychodów.

Najczęstszymi źródłami przychodów są:

• stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy,, stosunek służbowy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej bądź zajmującej się produkcją rolną lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;
• praca nakładcza;
• emerytura i renta;
• działalność wykonywana osobiście (np. umowy zlecenia  oraz umowy o dzieło),
• pozarolnicza działalność gospodarcza;
• dzierżawa, poddzierżawa, najem, podnajem, a także inne umowy o podobnym charakterze;
• prawa majątkowe (np. prawa autorskie), kapitały pieniężne, odpłatnie zbyte prawa majątkowe m.in. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
• przychody z innych źródeł.

Przychody z innych źródeł

Warto dokładnie przyjrzeć się ostatniej pozycji w katalogu źródeł przychodów, czyli przychody z innych źródeł. Przychody z innych źródeł to inne rodzaje przychodów, których zakwalifikowanie do odpowiedniej grupy zazwyczaj leży po stronie podatnika. Jakie to mogą być przychody?

• przychody, które zostały osiągnięte z działalności niezarejestrowanej;
• zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego;
• zasiłki dla bezrobotnych;
• alimenty;
• stypendia;
• dopłaty i nagrody;
• kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny;
• kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego (chorobowe, macierzyńskie, świadczenie rehabilitacyjne);
• należne przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego;
• przychody, które nie znajdują pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzące ze źródeł nieujawnionych (są to przychody, które nie zostały opisane w Ustawie, a nie zostały jednocześnie zwolnione z podatku; w przypadku, kiedy podatnik nie jest w stanie przypisać danego przychodu do którejś kategorii źródeł, a nie są one ani zwolnione lub nie zaniechano do nich poboru podatku, to należy je przypisać właśnie do przychów z innych źródeł);
• przychód uzyskany z najmu, podnajmu i dzierżawy;
• różnice kursowe;
• kary umowne;
• odszkodowania za szkody, które dotyczą składników majątku firmy;
• wartości przedawnionych bądź umorzonych zobowiązań.

Przychody, które nie zostały wyszczególnione w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako odrębne źródło przychodów, na ogół należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł. Przychody z innych źródeł dotyczą zarówno osób fizycznych jak i  przedsiębiorców.

Opodatkowanie przychodów z innych źródeł

Uzyskanie przychodów z innych źródeł nie zawsze jest opodatkowane. Przykładem są alimenty. W takim przypadku należy pamiętać o zwolnieniu z podatku alimentów na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia. Zwolnione z podatku są również alimenty wypłacane bez limitu wiekowego dla dzieci, które otrzymują zasiłek pielęgnacyjny. Inne zwolnione z odprowadzenia podatku dochodowego z danego źródła dochodu to m.in.:

• renty przyznane na podstawie odrębnych przepisów o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin;
• otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, tylko wtedy, kiedy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych;
• kwoty zwracane przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych w związku z wygaśnięciem zezwolenia na utworzenie funduszu inwestycyjnego - w wysokości wpłat wniesionych do funduszu.

Jak rozliczać przychody z różnych źródeł?

Istotne jest, aby zwrócić uwagę na formularze, które mogą być odpowiednie dla danego źródła przychodów. Przychody z innych źródeł powinny zostać rozliczone w deklaracji PIT-36 lub PIT-37. W tych deklaracjach podatkowych wykazywane są dochody od których nie została pobrana zaliczka. Aby prawidłowo rozliczyć przychody należy wypełnić specjalną rubrykę „inne źródła”, gdzie możemy wpisać dochody z innych źródeł.

W rozliczeniu formularza PIT pomocny będzie Program PIT. Dzięki prostemu programowi można szybko i sprawnie rozliczyć PIT bez konieczności wychodzenia z domu.

Przychody z innych źródeł są opodatkowane na zasadzie skali podatkowej, czyli na zasadach ogólnych. Jest to 17% podatku lub 32% po przekroczeniu kwoty pierwszego progu.

W przypadku konkretnych „innych źródeł przychodów” niezbędne jest poszukanie i użycie odpowiedniego formularza, który pozwoli rozliczyć odrębne źródła przychodów z urzędem skarbowym. Czasem konieczne może się okazać złożenie dwóch osobnych zeznań podatkowych.

W Urzędzie Skarbowym wyróżnia się kilka druków zeznań rocznych, są to:

• PIT-37 lub PIT-36 – w tych formularzach należy podać informację o przychodach uzyskanych  z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o dzieło, a także osiągniętych poprzez emeryturę i rentę. Przychody  opodatkowane są na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej tj. 17% lub 32%;
• w przypadku dzierżawy, poddzierżawy, najmu, podnajmu, a także innych umów o podobnym charakterze opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych należy wybrać PIT-28;
• w przychodów ze sprzedaży papierów wartościowych np. udziałów spółek czy akcji, a także pochodnych instrumentów finansowych czy walut należy wybrać PIT-38. W takiej sytuacji przychody są opodatkowane stawką 19%;
• rozliczenie odpłatnego zbycia nieruchomości lub jego części dokonuje się w formularzu PIT-39. Stawka wynosi 19% (za wyjątkiem zbycia innych rzeczy (ruchomości), które podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych w zeznaniu podatkowym PIT-36).

Opodatkowanie najmu prywatnego  i podnajmu

Należy pamiętać o zmianach w prawie podatkowym wprowadzonym w 2023 roku w kwestii najmu, podnajmu, dzierżawy i poddzierżawy. Do końca 2022 roku możliwe było, aby podatnicy osiągający przychód w ten sposób mogli rozliczyć przychody na zasadach ogólnych. Po wprowadzonych zmianach w 2023 obowiązkowe jest rozliczenie przychodów uzyskanych w ten sposób na zasadzie przychodów ewidencjonowanych, a to wiąże się z koniecznością składania deklaracji podatkowej PIT-28.

PIT-8C – co to jest?

Należy również dodać, że podmiot, który wypłaca przychody z innych źródeł ma obowiązek sporządzenia oraz wysłania do podatnika i urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika informacji PIT-8C.

Rodzaje opodatkowania a inne źródła przychodów

W przypadku uzyskiwania innych źródeł dochodów przy działalności gospodarczej ważny jest rodzaj wybranego opodatkowania przychodów.

Zasady ogólne

Podatnicy, którzy prowadzą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych , jednocześnie osiągając inne przychody, są zobowiązani do rozliczenia podatku od dochodów na zasadach ogólnych w jednym zeznaniu podatkowym  PIT-36. Dodatkowo należy dołączyć załącznik PIT/B , w którym wykazujemy przychody, koszty uzyskania przychodów oraz dochód bądź stratę z działalności gospodarczej.

Działalność opodatkowana podatkiem liniowym

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym (19%) i jednoczesnemu osiąganiu przychodów np. z tytułu umowy o pracę lub emerytury należy odrębnie opodatkować i rozliczyć dochody z działalności gospodarczej oraz dochody osiągnięte z pozostałych źródeł.

Wówczas należy złożyć zeznanie PIT-36L, w którym wykazane zostaną przychody, koszty uzyskania przychodu  i dochód osiągnięte w ramach działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym oraz zeznanie PIT-37, w którym rozlicza się dochód osiągnięty z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia czy też umowy o dzieło.

Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

W przypadku działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych należy osobno opodatkować i rozliczyć dochody z działalności gospodarczej oraz dochody osiągnięte w ramach innych źródeł – w tym przypadku dochody z działalności gospodarczej nie łączą się z dochodami uzyskanymi w ramach innych źródeł przychodów.

Należy złożyć dwa zeznania osobne:

• zeznanie PIT-37, w którym należy rozliczyć dochód osiągnięty z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia czy też umowy o dzieło,
• zeznanie PIT-28 wraz z załącznikiem PIT-28A, należy w tym formularzu podać szczegółowe informacje o przychodach, w odniesieniu do których miała zastosowanie ryczałtowa forma opodatkowania.

Opodatkowanie kartą podatkową

W sytuacji, kiedy osoba prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadzie karty podatkowej oraz jednocześnie osiąga przychody z umowy o pracę, umowy zlecenia czy też umowy o dzieło należy złożyć zeznanie PIT-37.

Podatnik nie jest zobowiązany do złożenia zeznania, aby rozliczyć podatek dochodowy zapłacony w ramach karty podatkowej bowiem jego wartość jest określona w stałej wysokości za każdy miesiąc.

Należy jednak pamiętać o złożeniu deklaracji PIT-16A, w której zostaną wykazane składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w danym okresie rozliczeniowym oraz kwotę składek zdrowotnych, o które został pomniejszony podatek wynikający z karty podatkowej.

Dochód ze sprzedaży papierów wartościowych oraz odpłatnego zbycia nieruchomości

Przychody z tytułu sprzedaży papierów wartościowych oraz w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości należy rozliczać odrębnie, niezależnie od przychodów z działalności gospodarczej i wybranej formy opodatkowania. O jakie przychody chodzi?

• przychody z kapitałów pieniężnych oraz praw majątkowych - sprzedaż papierów wartościowych (akcji lub udziałów spółek), pochodnych instrumentów finansowych, walut wirtualnych;
• przychody z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części albo innych rzeczy – jeżeli zbycie nie następuje w ramach działalności gospodarczej.

Niezależnie od przychodów z działalności gospodarczej i z pozostałych tytułów rozliczanych w PIT-36, PIT-36L, PIT-37, przychody:

• z kapitałów pieniężnych oraz praw majątkowych podatnik musi rozliczyć w PIT-38;
• z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości przed upływem pięciu lat od końca roku, w którym nastąpiło jej nabycie, podatnik rozlicza w formularzu PIT-39.