Ulga na pomoc domową – czym jest i kto może z niej skorzystać?
Coraz więcej osób zatrudnia dodatkowe wsparcie do swoich gospodarstw, które umożliwia pogodzenie obowiązków domowych z zawodowymi. Choć ulga na pomoc domową nie występuje wprost jako osobna preferencja podatkowa, w określonych sytuacjach masz prawo do odliczeń. Eksperci Podatnik.info odpowiadają, czym jest ulga aktywizacyjna i kiedy można ją zastosować!
Spis treści:
- Czy istnieje ulga na pomoc domową?
- Ulga aktywizacyjna – czym jest?
- Ulga na pomoc domową a PIT
- Podsumowanie: ulga na pomoc domową
Czy istnieje ulga na pomoc domową?
Zatrudnienie pomocy domowej – niani, gosposi, opiekunki do dziecka czy osoby starszej – to dla wielu rodzin codzienność i realne wsparcie w organizacji życia domowego. Wraz z rosnącą liczbą legalnych umów zawieranych z osobami pracującymi w prywatnych gospodarstwach domowych, pojawia się pytanie, czy można skorzystać z jakiejś preferencji podatkowej. Czy istnieje ulga na pomoc domową, która pozwala odliczyć koszty zatrudnienia w rocznym zeznaniu PIT?
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że nie – nie znajdziemy w ustawie o PIT przepisu zatytułowanego wprost „ulga na pomoc domową”. Jednak w praktyce istnieją możliwości, które pozwalają na odliczenie części kosztów, o ile zostaną spełnione konkretne warunki. Kluczowe jest legalne zatrudnienie, a więc zawarcie umowy cywilnoprawnej lub umowy o pracę oraz zgłoszenie pracownika do ubezpieczeń społecznych w ZUS.
Nie istnieje osobna, szeroko dostępna ulga podatkowa pod nazwą „ulga na pomoc domową”, która dawałaby każdemu podatnikowi możliwość odliczenia wynagrodzenia opłacanego za pomoc w gospodarstwie domowym. Jednak w określonych przypadkach można skorzystać z odliczenia, jeśli zatrudnienie spełnia kryteria przewidziane dla tak zwanej ulgi aktywizacyjnej lub – w sytuacjach wyjątkowych – dla ulgi rehabilitacyjnej.
W praktyce oznacza to, że wydatki związane z pomocą domową mogą zostać odliczone od dochodu lub podatku, ale tylko wtedy, gdy zatrudnienie następuje na podstawie legalnej umowy i spełnia konkretne warunki formalne. Ulga na pomoc domową jest zatem możliwa, ale pod warunkiem formalnego potwierdzenia zatrudnienia oraz opłacania składek ZUS.
Najważniejsze informacje na temat obowiązujących przepisów znajdują się w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 Nr 137 poz. 887).
Ulga aktywizacyjna – czym jest?
Ulga aktywizacyjna została wprowadzona w ramach Polskiego Ładu i funkcjonuje od 2022 roku. Celem tej preferencji podatkowej jest zachęcanie osób fizycznych do legalnego zatrudniania pracowników w prywatnych gospodarstwach domowych – przede wszystkim poprzez częściowe odliczenie kosztów składek ZUS.
Z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy:
- zatrudnili osobę fizyczną w swoim gospodarstwie domowym,
- zawarli z nią umowę o pracę lub umowę zlecenie,
- zatrudnili osobę wcześniej zarejestrowaną jako bezrobotna,
- zgłosili ją do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz regularnie opłacają składki.
Odliczeniu podlegają składki ZUS opłacane przez podatnika – nie przysługuje odliczenie od wynagrodzenia brutto, zaliczek na podatek czy składek finansowanych przez pracownika. Maksymalny okres korzystania z ulgi to 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy. Warto podkreślić, że ulga przysługuje tylko na jedną osobę zatrudnioną w gospodarstwie – nawet jeśli podatnik zatrudnia kilka osób.
To właśnie w ramach tej preferencji możliwa jest pośrednia ulga na pomoc domową – obejmująca na przykład nianię, gosposię czy opiekunkę, jeśli tylko spełnia ona wymagania ustawowe. Co ważne, ulga aktywizacyjna jest dostępna wyłącznie dla osób fizycznych, a nie przedsiębiorców zatrudniających pracowników do działalności gospodarczej.
Ulga na pomoc domową a PIT
Wielu podatników zastanawia się, jak wygląda ulga na pomoc domową a PIT w praktyce. Aby z niej skorzystać, należy przede wszystkim mieć dowody potwierdzające legalne zatrudnienie – umowę, zgłoszenie do ZUS oraz potwierdzenia opłacania składek. Wówczas możliwe jest ujęcie wydatków w rocznym zeznaniu podatkowym.
Rozliczenia dokonuje się w formularzu PIT-36 (gdy prowadzona jest działalność gospodarcza) lub PIT-37 (gdy dochody pochodzą np. z pracy, zleceń, emerytur). Niezbędne jest także dołączenie załącznika PIT/O, w którym wykazuje się kwotę składek opłaconych przez podatnika za zatrudnioną osobę. Ulga na pomoc domową a PIT wymaga zatem precyzyjnego udokumentowania wszystkich poniesionych kosztów.
Dodatkowo, zatrudnienie pomocy domowej może być podstawą do odliczeń także w ramach ulgi rehabilitacyjnej – w sytuacji, gdy opiekunka zajmuje się osobą z orzeczoną niepełnosprawnością. Wówczas warunkiem skorzystania z odliczenia jest:
- posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności,
- dokumentowanie wydatków (np. faktury lub rachunki),
- brak dofinansowania z innych źródeł (np. PFRON).
W tym kontekście ulga na pomoc domową może funkcjonować jako część większego pakietu wsparcia dla rodzin, które zatrudniają pomoc domową w celach opiekuńczych. Wymaga to jednak starannego przygotowania i zachowania dokumentacji.
Warto również pamiętać, że skorzystanie z ulgi jest możliwe tylko przy zachowaniu pełnej terminowości – zeznanie PIT wraz z załącznikami należy złożyć do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Spóźnione deklaracje lub brak załącznika PIT/O mogą skutkować utratą prawa do odliczenia.
Przykład:
Załóżmy, że pani Anna zatrudniła w lutym 2024 roku nianię do opieki nad dzieckiem. Niania wcześniej była zarejestrowana w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Zawarto umowę zlecenie, zgłoszono ją do ZUS. Pani Anna opłacała jednak regularnie składki społeczne i zdrowotne.
W takiej sytuacji pani Anna ma prawo do skorzystania z ulgi, odliczając składki ZUS w zeznaniu PIT za 2024 rok, składanym w 2025 roku. Dokumentacja będzie obejmować umowę, potwierdzenia przelewów do ZUS oraz PIT/O jako załącznik do PIT-37.
Podsumowanie: ulga na pomoc domową
Poniżej analizujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.
- Choć nie istnieje osobna ulga zatytułowana wprost „ulga na pomoc domową”, podatnik może skorzystać z tego rozwiązania w ramach ulgi aktywizacyjnej, jeśli zatrudnił wcześniej bezrobotną osobę na podstawie umowy i opłaca składki ZUS.
- Ulga na pomoc domową a PIT oznacza możliwość odliczenia części kosztów od dochodu w zeznaniu rocznym – pod warunkiem legalnego zatrudnienia i spełnienia warunków formalnych.
- Składki można odliczyć w PIT-36 lub PIT-37 z załącznikiem PIT/O – ważne jest zachowanie dokumentacji i złożenie deklaracji w terminie.
- Osoby zatrudniające pomoc domową do opieki nad osobą z niepełnosprawnością mogą dodatkowo skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej.
- W każdym przypadku kluczowe są: legalność zatrudnienia, dokumentacja składek i precyzyjne wypełnienie formularzy podatkowych.
- Ulga na pomoc domową to rozwiązanie, które może przynieść realne korzyści finansowe – warto z niego skorzystać, jeśli spełniasz odpowiednie kryteria.
Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, nasi specjaliści służą pomocą. Każdy użytkownik programu Podatnik.info zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania ekspertom z obszaru księgowości, finansów czy prawa podatkowego. Ponadto zapewniamy trzy rozwiązania, które pomogą Ci rozliczyć roczny PIT nawet w 5 minut.
