Komu nie przysługuje ulga na dziecko?
Jednym z odliczeń, z którego korzysta wielu podatników, jest ulga prorodzinna. Mogą z niej skorzystać osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem. Warto jednak zwrócić uwagę, że kryteriów, jakie należy spełnić, by obniżyć podatek dochodowy w ten sposób, jest więcej.
Kto może uwzględnić preferencję w deklaracji PIT? Komu nie przysługuje ulga na dziecko? Jaka jest kara za odliczenie bez spełniania wymaganych warunków? Odpowiadają eksperci Podatnik.info!
Spis treści:
- Ulga na dziecko – komu przysługuje zwrot z tytułu ulgi na dzieci?
- Wysokość ulgi prorodzinnej
- Dochody rodziców, rodziców zastępczych i opiekunów prawnych
- Kto nie może skorzystać z ulgi prorodzinnej?
- Jaka jest kara za odliczenie ulgi na dziecko?
- Jak udokumentować prawo do ulgi prorodzinnej?
- Podsumowanie: kiedy nie należy się ulga na dziecko – najważniejsze informacje
Ulga na dziecko – komu przysługuje zwrot z tytułu ulgi na dzieci?
Gdy nadchodzi okres rozliczenia rocznych deklaracji podatkowych, wiele osób poszukuje rozwiązań, które pozwolą na obniżenie zobowiązania wobec urzędu skarbowego. Wśród dostępnych metod pojawia się cały katalog odliczeń i preferencyjnych form opodatkowania. Szczegółowe informacje o tym, jakie możliwości mają podatnicy, pojawiają się w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350).
Wśród najpopularniejszych odliczeń pojawia się ulga prorodzinna. Aby z niej skorzystać, należy spełniać kilka kluczowych warunków. Ulga prorodzinna przysługuje podatnikowi, który jest rodzicem, opiekunem prawnym dziecka lub pełni funkcję rodziny zastępczej. Drugim z podstawowych kryteriów określających czy ulga przysługuje, jest uzyskiwanie dochodów opodatkowanych według skali podatkowej. Zalicza się do nich między innymi wynagrodzenie z wykonywanej pracy czy też zasiłek chorobowy. Co ważne, dotyczy to zarówno osób posiadających status rezydenta, jak i nierezydenta podatkowego w Polsce.
Ponadto warto zwrócić uwagę na warunki dotyczące dzieci pozostających na wychowywaniu. Aby odliczenie było możliwe, podatnikowi przysługuje prawo do ulgi, jeżeli w stosunku do małoletniego dziecka:
- wykonywał władzę rodzicielską (dzieci własne i przysposobione),
- pełnił funkcję opiekuna prawnego dziecka w przypadku wspólnego zamieszkiwania,
- sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Ważna z perspektywy podatnika będzie również możliwość skorzystania z preferencji prorodzinnej, jeżeli utrzymywał pełnoletnie dziecko. Należy zwrócić uwagę na wymagania dotyczące dwóch przypadków. Po pierwsze odliczenie przysługuje osobom wychowującym dziecko otrzymujące zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.
Po drugie ulga obejmuje również osobę pełnoletnią, która kontynuuje edukację w szkołach uwzględnionych w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe. W tym przypadku należy spełniać także wymagania dotyczące zarobków. Dziecko nie może uzyskiwać:
- dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej) opodatkowanych według skali podatkowej lub kapitałów pieniężnych,
- przychodów objętych ulgą dla młodych i ulgą na powrót w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. W grudniu 2023 roku wynosiła ona 1588,44 zł, a tym samym dwunastokrotność to 19 061,28 zł.
Ponadto dziecko nie może otrzymywać dochodów objętych podatkiem liniowym 19% lub ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową, a także ryczałtem od przychodów osób duchownych.
Należy również pamiętać o limitach dochodów, które uzyskuje rodzic, opiekun prawny lub rodzina zastępcza. Wynoszą one:
- 112 000 zł w przypadku pozostawania przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (suma dochodów obu małżonków),
- 112 000 zł w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko,
- 56 000 zł w przypadku osoby niepozostającej w związku małżeńskim przez część lub cały rok podatkowy.
Limity nie obowiązują w przypadku sprawowania opieki nad więcej niż jednym dzieckiem. Dopiero po spełnieniu tych warunków można zastosować preferencję. Wśród podatników pojawia się również pytanie, komu nie przysługuje ulga na dziecko. Najważniejsze informacje na ten temat prezentujemy w dalszej części artykułu.
Wysokość ulgi prorodzinnej
Ulga podatkowa przysługuje w następujących wysokościach:
- Na pierwsze dziecko: 92,67 zł miesięcznie, co w skali roku wynosi 1 112,04 zł,
- Na drugie dziecko: 92,67 zł miesięcznie, co daje 1 112,04 zł rocznie,
- Na trzecie dziecko: 166,67 zł miesięcznie, co odpowiada rocznej kwocie 2 000,04 zł,
- Na czwarte dziecko i każde kolejne dziecko: 225,00 zł miesięcznie, co w skali roku wynosi 2 700,00 zł.
Odliczenie ulgi na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom, opiekunom prawnym lub rodzicom zastępczym pozostającym w związku małżeńskim. Mają oni możliwość dokonania odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w proporcjach ustalonych między sobą według własnego uznania. Co ważne, w odniesieniu do ulgi na dziecko, podatnik nie jest uznawany za osobę pozostającą w związku małżeńskim jeżeli:
- na mocy prawomocnego orzeczenia sądu ustanowiono separację, zgodnie z obowiązującymi przepisami,
- małżonek podatnika został pozbawiony praw rodzicielskich lub aktualnie odbywa karę pozbawienia wolności.
W przypadku braku porozumienia rodziców lub opiekunów prawnych w tej kwestii, a zgodnie z orzeczeniem sądu wspólnie sprawują władzę rodzicielską nad dzieckiem małoletnim (np. w ramach opieki naprzemiennej po rozwodzie lub w trakcie separacji) lub miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych bądź rodziców zastępczych pozostających w małżeństwie jest wspólne – odliczenie podatkowe jest stosowane w równych częściach przez każdego z uprawnionych podatników.
W pozostałych przypadkach prawo do pełnego (100%) odliczenia przysługuje podatnikowi, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania. Miejsce zamieszkania dziecka to w rozumieniu przepisów miejscowość, w której przebywa dziecko z zamiarem stałego pobytu.
Dochody rodziców, rodziców zastępczych i opiekunów prawnych
Na potrzeby skorzystania z ulgi prorodzinnej, dochody rodziców obejmują łączny przychód uzyskany w danym roku podatkowym, obejmujący:
- dochody opodatkowane według skali podatkowej,
- dochody z kapitałów pieniężnych, opodatkowane 19% stawką podatku (np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych),
- dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowane według stawki 19%,
Przy obliczaniu dochodu uwzględnia się jego pomniejszenie o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne (podatek liniowy).
Kto nie może skorzystać z ulgi prorodzinnej?
Wiemy już po spełnieniu, jakich warunków przysługuje prawo do ulgi prorodzinnej. Warto jednak podsumować, komu nie należy się ulga na dziecko. Wśród sytuacji, które wykluczają możliwość skorzystania z preferencji, pojawiają się przede wszystkim dochody rodzica, opiekuna prawnego lub rodziny zastępczej opodatkowane wyłącznie:
- podatkiem liniowym 19% z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej,
- zryczałtowanym podatkiem dochodowym, czyli ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową.
Co ważne, jeżeli podatnik uzyskuje oprócz wymienionych dochodów również te opodatkowane według skali podatkowej, wówczas może uwzględnić preferencję w deklaracji rocznej PIT.
Odpowiadając na pytanie, komu nie przysługuje ulga na dziecko, należy zwrócić uwagę na warunki względem wychowanków. Z odliczenia nie można skorzystać od miesiąca kalendarzowego, w którym:
- na podstawie orzeczenia sądu dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
- dziecko wstąpiło w związek małżeński.
Co ważne, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego nie uprawnia do skorzystania z ulgi podatkowej. Odliczenie przysługuje wyłącznie w przypadku sprawowania rzeczywistej opieki nad dzieckiem, jego wychowania oraz utrzymywania.
Jaka jest kara za odliczenie ulgi na dziecko?
Każdy podatnik ma obowiązek wprowadzić do zeznania podatkowego informacje o liczbie dzieci oraz ich numerach PESEL. Ponadto na żądanie urzędu skarbowego należy przedstawić dokumenty potwierdzające spełnianie warunków wymienionych powyżej. Mogą być to między innymi:
- odpis aktu urodzenia dziecka,
- zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
- odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
- zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Może się jednak zdarzyć, że podatnik uwzględni preferencje w deklaracji PIT mimo niespełnienia warunków uwzględnionych w ustawie. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, jaka obowiązuje kara za odliczenie ulgi na dziecko. Nieuprawnione skorzystanie z preferencji jest uznawane za wykroczenie skarbowe.
W takim przypadku obowiązuje więc kara grzywny. Jej wysokość zależy od wysokości uszczuplenia należnego podatku. Zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930), może wynosić od jednej dziesiątej do dwudziestokrotności wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Należy pamiętać, że każdy podatnik może uniknąć kary grzywny. Aby tak się stało, musi złożyć korektę deklaracji PIT oraz uregulować zobowiązania wobec urzędu skarbowego.
Jak udokumentować prawo do ulgi prorodzinnej?
Odliczenia dokonuje się w składanym zeznaniu podatkowym, wskazując liczbę dzieci oraz ich numery PESEL. W przypadku braku numeru PESEL konieczne jest podanie imion, nazwisk oraz dat urodzenia dzieci.
Na żądanie organów podatkowych podatnik jest zobowiązany do przedstawienia dokumentów niezbędnych do ustalenia prawa do skorzystania z ulgi. Mogą to być między innymi:
- odpis aktu urodzenia dziecka,
- zaświadczenie sądu rodzinnego potwierdzające ustanowienie opiekuna prawnego,
- odpis orzeczenia sądu o ustanowieniu rodziny zastępczej lub umowa zawarta między rodziną zastępczą a starostą,
- zaświadczenie potwierdzające kontynuację nauki przez pełnoletnie dziecko.
Podsumowanie: kiedy nie należy się ulga na dziecko – najważniejsze informacje
- Ulga prorodzinna to jedna z najczęściej stosowanych preferencji w PIT, z której mogą skorzystać osoby wychowujące, utrzymujące i sprawujące opiekę na dziecko.
- Do rozliczenia ulgi prorodzinnej podatnik musi spełniać szereg warunków, które wskazują między innymi, komu nie przysługuje ulga na dziecko.
- Z odliczenia nie może skorzystać podatnik uzyskujący wyłącznie dochody opodatkowane podatkiem liniowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej bądź działów specjalnych produkcji rolnej oraz zryczałtowanym podatkiem dochodowym.
- Ulga nie przysługuje także od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie lub wstąpiło w związek małżeński.
- Odpowiadając na pytanie, komu nie należy się ulga na dziecko, należy podkreślić, że podatnik musi spełniać także limity dochodowe zależne między innymi od statusu cywilnego.
- Za nieuprawnione skorzystanie z ulgi może zostać nałożona kara za odliczenie ulgi na dziecko. Zgodnie z przepisami, jest to wykroczenie skarbowe podlegające karze grzywny.
- Aby uniknąć konsekwencji finansowych wynikających z błędnie złożonej deklaracji, należy złożyć korektę oraz uregulować wszystkie zobowiązania, zanim organ podatkowy rozpocznie procedury.
Jeżeli masz dodatkowe pytania dotyczące obowiązujących ulg, możesz skorzystać z pomocy naszych ekspertów w ramach bezpłatnego programu Podatnik.info. Ponadto w okresie składania deklaracji rocznych pomożemy Ci w dopełnieniu formalności nawet w 5 minut. W tym celu wystarczy wybrać jedno z trzech dostępnych rozwiązań i złożyć PIT za pośrednictwem darmowego programu Podatnik.info!
