PIT-39 – co to jest i kto go wypełnia?

2024-02-01

Deklarację PIT-39 wypełniają podatnicy, którzy w 2023 roku sprzedali nieruchomość kupioną lub maksymalnie 5 lat przed jej nabyciem lub wybudowaniem. Podatek rozliczany na podstawie deklaracji PIT-39 wynosi 19%. PIT-39 − co to jest i kto powinien go wypełnić. 

Przejdź do akapitów:

• PIT-39 − co to jest?
• PIT-39 − termin nabycia lub wybudowania nieruchomości
• PIT-39 a ulga mieszkaniowa
• PIT-39 − do kiedy należy złożyć deklarację?
• PIT-39 a e-Deklaracje

PIT-39 − co to jest?

Nie każda sprzedaż nieruchomości musi zostać zadeklarowana w PIT-39. Czego dotyczy ta deklaracja? Zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz.U. 1991 Nr 80 poz. 350, w deklaracji PIT-39 należy wykazać przychody uzyskane ze sprzedaży:

• nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

• spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

• prawa wieczystego użytkowania gruntów

wyłącznie sprzedanego przez właściciela przed upływem 5 lat od daty jego kupna lub wybudowania przez właściciela.

Dodatkowo podatnik musi zwrócić uwagę, kiedy okres, w którym musiałby zapłacić daninę od transakcji się rozpocznie, a także zakończy.

Podatek od sprzedaży określonych wyżej nieruchomości wynosi 19%. 

Do nabycia nieruchomości może dość w skutek: wybudowania budynku, kupna nieruchomości lub spadku. W posiadanie użytkowania wieczystego także można wejść na drodze dziedziczenia. Jest to bardzo istotne, ponieważ nabycie nieruchomości w ten sposób również wyznacza termin, od którego liczy się upływ 5 lat.

Bardzo ważne jest też, co oznacza „odpłatne zbycie” w kontekście deklaracji PIT-39. Czego dotyczy to sformułowanie? Jest to nie tylko sprzedaż, ale i zamiana czy odpłatne zniesienie współwłasności (przeniesienie prawa na inny podmiot). Odpłatne zbycie może dotyczyć także wydzielenia z części nieruchomości lokalu mieszkalnego i sprzedania go jako odrębnej nieruchomości.

Deklaracji PIT-39 nie wypełniają podatnicy, którzy sprzedali nieruchomość w ramach prowadzenia działalności gospodarczej.

PIT-39 − termin nabycia lub wybudowania nieruchomości

Jak obliczyć 5-letni termin od nabycia nieruchomości, udziału w nieruchomości czy użytkowania wieczystego? Sprawdź!

Przykład

Pan Andrzej kupił mieszkanie w maju 2021 roku. Aby je sprzedać i nie zapłacić 19 proc. podatku, transakcji może dokonać najwcześniej po 31 grudnia 2026 roku (a więc od 1 stycznia 2027 roku), czyli w praktyce po upływie 5 lat i 7 miesięcy. Dlatego, że zgodnie z ustawą okres 5 lat liczy się od 31 grudnia 2021 roku.

Identyczne zasady dotyczą również zbycia nieruchomości położonej za granicą. Jeżeli podatnik sprzeda ją przed upływem 5 lat od daty kupna lub wybudowania, to także musi zapłacić 19 proc. podatek polskiemu fiskusowi. W takim przypadku do deklaracji PIT39 musi dołączyć załącznik PIT/ZG.

Można więc powiedzieć, że opodatkowaniu podlega jedynie zbycie nieruchomości, udziału w nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej czy użytkowania wieczystego w 2023 r., która została wybudowana przez właściciela lub nabyta po 1 stycznia 2018.

Ważne są również zmiany podatkowego dotyczące PIT-39 i dotyczą nieruchomości lub praw do nieruchomości w drodze spadku. Od 1 stycznia 2019 r. 5-letni okres liczy się od dnia nabycia lub wybudowania nieruchomości przez spadkodawcę. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ może znacząco wpływać na skrócenie 5-letniego okresu. 

PIT-39 a ulga mieszkaniowa

Konieczności zapłaty 19-procentowego podatku można jednak uniknąć w przypadku skorzystania z ulgi mieszkaniowej. Żeby było to możliwe, podatnik w ciągu trzech lat od momentu sprzedaży nieruchomości musi przeznaczyć pieniądze uzyskane z transakcji na inne cele mieszkaniowe. 

Takie, jak np.:

• budowa domu lub kupno nowego mieszkania,

• spłata kredytu hipotecznego,

• remont innego mieszkania.

Należy pamiętać, że jeśli na inne cele mieszkaniowe przeznaczymy jedynie część pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości, to tylko one są zwolnione z opodatkowania. Z kolei pozostała część środków pozyskanych z transakcji jest obciążona 19-procentowym podatkiem (pod warunkiem, że zbycie mieszkania lub domu nastąpiło przed upływem 5 lat od momentu kupna lub wybudowania).

PIT-39 − do kiedy należy złożyć deklarację?

PIT-39 należy złożyć w urzędzie skarbowym do 30 kwietnia 2024 roku. Jeżeli termin ten przypadałby na dzień ustawowo wolny od pracy, termin ostatecznego rozliczenia podatku dochodowego od odpłatnego zbycia nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej przypadałby na kolejny dzień pracujący, najczęściej będzie to 2 maja. 

PIT-39 a e-Deklaracje

Najwygodniej PIT-39 przesłać do urzędu skarbowego drogą elektroniczną. W prosty sposób można to zrobić za pomocą całkowicie darmowego programu PIT pro 2023/2024 od Podatnik.info. Dzięki intuicyjnej aplikacji, użytkownik uniknie błędów rachunkowych w zeznaniu.

Program PIT pro 2023/2024 dostarczy PIT-39 przez portal podatkowy bezpośrednio do urzędu skarbowego za pośrednictwem systemu e-Deklaracje obsługiwanego przez Ministerstwo Finansów.

Nie zwlekaj i prześlij deklarację za 2023 rok do urzędu skarbowego pobierając program PIT lub wypełniając PIT online. Urzędnicy zidentyfikują tożsamość podatnika za pomocą 5 następujących danych:

• imienia,

• nazwiska,

• daty urodzenia,

• nr PESEL lub NIP,

• kwoty przychodu za poprzedni rok (w przypadku osób wypełniających PIT po raz pierwszy, w tym polu należy wpisać 0 – słownie „zero”).