Podatek liniowy

2023-03-01 Aktualizacja: 2024-01-03

Podatek liniowy jest jedną z form opodatkowania dochodu przedsiębiorcy. Gdy ją wybierzemy, dochód będzie opodatkowany stałą stawką 19%. Należy pamiętać, że stawka opodatkowania będzie taka sama, niezależnie od wysokości dochodu. Na czym polega podatek liniowy, jak się go rozlicza i komu się opłaca?

Od 2022 roku nie ma możliwości wyboru karty podatkowej jako formy opodatkowania. Z kolei przedsiębiorcy rozliczający się wedle popularnego podatku liniowego (tyczy się to zwłaszcza jednoosobowych działalności gospodarczych) muszą mierzyć się zmianami, które nie są dla nich korzystne.

Czym jest podatek liniowy?

Podatek liniowy jest preferencyjną formą opodatkowania w polskim systemie podatkowym. Wedle jego założeń podatnik ma do zapłacenia jednolitą stawkę podatkową, niezależnie od tego, jak wysokie ma przychody.

Wybór podatku liniowego wiąże się z dokonywaniem wpłat zaliczek na poczet tego podatku . Zaliczki na podatek można płacić co miesiąc lub co kwartał. W Polsce stawka podatku liniowego wynosi 19% od całości dochodów, które pochodzą z pozarolniczej działalności gospodarczej. Oznacza to, że podatnik zawsze płaci proporcjonalnie 19%, np. z 10,000 zł to 1,900 zł, a z 20,000 zł to już 3,800 zł. W odróżnieniu od skali podatkowej czy zanikającej już karty podatkowej, nie stosuje się wobec niego progów podatkowych. Warto tutaj nadmienić, że przedsiębiorcy rozliczający się metodą liniową nie mogą również korzystać z kwoty wolnej od podatku.

Podatnicy, którzy wybrali liniową formę opodatkowania dochodów składają roczną deklarację PIT-36L.

Co to znaczy, że podatek liniowy jest preferencyjny?

Preferencja podatku liniowego polega na tym, że jest on przewidziany wyłącznie dla podatników będących osobami fizycznymi i osiągających przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie (dotyczy to również wspólników spółki cywilnej, jawnej czy partnerskiej) lub działów specjalnych produkcji rolnej (np. uprawy w szklarniach, tunelach foliowych itp.). W przypadku spółek – opodatkowaniu podlegają wspólnicy, a nie spółka, gdyż to oni pozostają podatnikami podatku dochodowego.

W związku z tym, podatnik nie może wybrać tej formy opodatkowania, jeśli wykonuje usługi wobec swojego pracodawcy lub byłego pracodawcy, dla którego jednocześnie pracuje na etacie. Podatkiem liniowym także nie mogą być opodatkowane dochody pochodzące ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w ramach spółki cywilnej.

Możliwe jest łączenie umowy o pracę, pracę nakładczą, spółdzielczego stosunku pracy, zlecenia oraz umowy o dzieło (jako działalności wykonywanej osobiście) z działalnością opodatkowaną podatkiem liniowym.

Dla kogo podatek liniowy? Czy podatek liniowy po wprowadzeniu Polskiego Ładu dalej się opłaca?

W Polsce podatek liniowy przeznaczony jest dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Dotąd była to popularna forma rozliczania się z fiskusem przez osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą lub prowadzące małe firmy. Niestety, zmiany podatkowe zawarte w Polskim Ładzie sprawiły, że niemal wszyscy przedsiębiorcy płacą więcej rozliczając się w ten sposób niż w latach ubiegłych.

Po zmianach liczba podatników rozliczających się na podstawie podatku liniowego zmalała na rzecz ryczałtu.

Jak wyliczyć podatek liniowy?

Podatek liniowy jest stosunkowo prostą formą opodatkowania. W jaki sposób ustala się jego wysokość?

1. Należy ustalić przychód, a następnie odjąć od niego koszty uzyskania przychodu.W ten sposób otrzymujemy dochód, który stanowi podstawę opodatkowania.

2. Od tego podatnik płaci składkę zdrowotną wynoszącą 4,9% osiągniętego dochodu – nie można jej odliczyć od podatku.

3. Podatnik może pomniejszyć dochód o wysokość składek społecznych na własne ubezpieczenie lub swojego współpracownika.

Nowy Ład – podatek liniowy a zmiany podatkowe

Nowy Ład wprowadził spore zmiany dla liniowców. Są one dość niekorzystne dla przedsiębiorców i w zasadzie skłaniają do wyboru innej formy opodatkowania niż podatek liniowy. Wynika to z faktu, że faktyczne obciążenia publicznoprawne zwiększyły się do 23,9%. W konsekwencji, wiele osób rozważa inną formę opodatkowania.

Co konkretnie się zmieniło? Przekształceniu uległy następujące kwestie:

• przedsiębiorca nie może już rozliczać się w oparciu o kartę podatkową,

• zmieniła się wysokość i sposób odliczania składki zdrowotnej,

• odliczenie składki zdrowotnej - Nowy Ład 2.0, obowiązujący od lipca 2022 roku, umożliwia jej częściowe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu lub odliczenie od dochodu. W 2023 roku limit wynosił 10 200 zł, w 2024 roku - 11 600 zł.

• wzrosła kwota wolna od podatku, ale nie dotyczy ona osób rozliczających się podatkiem liniowym.

Koniec z kartą podatkową

Od 2022 r. liniowcy mają spore ograniczenie w doborze formy opodatkowania. W ramach Nowego Ładu zlikwidowana została możliwość wyboru karty podatkowej. Odtąd korzystać mogą z niej tylko ci podatnicy, którzy robili to do tej pory. Dla nowych podatników rozliczających się liniowo jest to negatywna zmiana.

Podatek liniowy a składka zdrowotna 2023-2024

Nowy Ład to także zmiany w kwestii naliczania i opłacania wysokości składki zdrowotnej. Podatnik rozliczający się liniowo musi zapłacić składkę zdrowotną w wysokości 4,9% z dochodu osiągniętego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Początkowo ustawodawcy planowali ustanowić tę kwotę na poziomie 9%, jednak w wyniku analiz i nacisku stowarzyszeń pracodawców i pracowników, postanowili obniżyć ten odsetek.

To jednak nie wszystko. Podatnicy rozliczający się na podatku liniowym, muszą zapłacić składkę w normalnej wysokości, ale nie niższą niż:

• 314,10 zł - 9% z 3490 zł minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2023 roku;

• 381,78 zł -9% z 4242 zł minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 roku.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne nie mogą być poniżej tych pułapów. Dla przedsiębiorców lepiej zarabiających to zawsze odpowiednik ich 4,9% dochodu.

Oznacza to, że realne obciążenie z tytułu składki zdrowotnej dla przedsiębiorcy wzrosło, co zwiększyło realny poziom opodatkowania.

To bardzo duże uderzenie w przedsiębiorców, zwłaszcza tych, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą. Wcześniej przedsiębiorca płacił 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Jednakże, mógł wtedy odliczyć od podatku kwotę w wysokości 7,75 % podstawy wymiaru zapłaconej składki od podatku. To też wpływało na zmniejszenie podatku dochodowego – tym samym realnie koszt przedsiębiorcy z racji składki zdrowotnej sięgał 1,25% podstawy wymiaru.

Zwiększona kwota wolna od podatku a podatek liniowy

Nowy Ład bardzo duży nacisk położył na pracowników etatowych. Dotyczy to nie tylko zmian w kwestii wyliczania wysokości składki zdrowotnej, ale także możliwości skorzystania z nowej kwoty wolnej od podatku.

Podwyższona kwota wolna od podatku z 8000 zł brutto na 30 000 zł brutto sprawiła, że większość osób zarabiających najniższą krajową, lub zbliżoną ilość pieniędzy, sporo zyskała na zmianach. Z kwoty wolnej korzystają emeryci czy przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem od dochodów ewidencjonowanych, a także niektóre osoby odprowadzające podatek na zasadach ogólnych.

Niestety, nie jest tak w przypadku osób rozliczających się na podatku liniowym. W ich w przypadku, wysokość kwoty wolnej jest bez większego znaczenia, gdyż nie mają możliwości skorzystania ze zmian wprowadzonych w tym zakresie. Tym samym liniowcy muszą zapłacić podatek proporcjonalnie do przychodu, który zarobili, niezależnie od jego wysokości i nie skorzystają oni ze zwiększonej kwoty wolnej od podatku.

Zmiany w 2024 roku w podatku liniowym

Zmiany w podatku liniowym dotyczą głównie składki zdrowotnej:

• składka miesięczna wynosi 4,9% dochodu, ale nie mniej niż 381,78 zł;

• składka roczna wynosi 4,9% dochodu, ale nie mniej niż 4581,36 zł (rok składkowy to okres od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego);

• limit odliczenia składek zdrowotnych w rozliczeniu rocznym za 2024 rok nie może przekroczyć 11 600 zł (w 2023 roku limit ten wynosi 10 200 zł).

Wzrasło realne opodatkowanie

Brak możliwości skorzystania z kwoty wolnej to tylko jeden z problemów. Nowy sposób obliczania składki zdrowotnej wpływa wymiernie na opodatkowanie przedsiębiorcy rozliczającego się w oparciu o podatek liniowy. Musi zapłacić on 19% podstawy podatku. Do tego dochodzi wpłata 4,9% z tytułu składki zdrowotnej, której nie można odliczyć od podatku.

To wszystko sprawia, że realna stopa opodatkowania wynosi 23,9%. Nie da się tego odliczyć ani uniknąć, choć nie wszyscy na podatku liniowym płacą aż tyle. W każdym razie, wysokość obciążeń podatkowych jest znacząco wyższa.

Jak można zmienić formę opodatkowania?

Powyższe dane pokazują, że podatek liniowy przestał być opłacalny dla większości przedsiębiorców. W zasadzie jest on dobry wyłącznie dla tych osób prowadzących działalność gospodarczą, którzy osiągają przychody stosunkowo niskie lub nie przekraczają drugiego progu podatkowego.

Podatek liniowy, choć prosty, nie jest jednak już do końca opłacalny. Być może warto rozważyć inne formy opodatkowania:

• opodatkowanie na skali podatkowej – czyli na zasadach ogólnych,

• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Obie te formy są przewidziane dla przedsiębiorców i mają swoje wady i zalety. Każdy przedsiębiorca musi samodzielnie ocenić, która forma opodatkowania jest dla niego korzystna. W sytuacji rozliczania się na skali podatkowej, przysługują pewne ulgi, np. ulga na powrót czy ulga dla klasy średniej.

Zmiana formy opodatkowania nie musi obowiązywać ciągle

Formy rozliczenia się z fiskusem nie są wybierane raz na zawsze. Jeśli firma lub osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą i rozliczająca się w formie podatku liniowego jest chętna zmienić formę opodatkowania, winna jest to zrobić to do najpóźniej 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnie pierwszy w danym roku podatkowym przychód. Jeśli jednak pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu, informację o wyborze formy opodatkowania można złożyć do końca roku. Decyzja o zmianie formy opodatkowania wymaga złożenia informacji u naczelnika właściwego urzędu skarbowego.

Zmiany dokonuje się poprzez odpowiedni formularz, np. PIT-28. W ten sposób oficjalnie następuje zmiana formy rozliczenia.

Niemożliwe jest przejście na podatek liniowy w trakcie roku podatkowego po 20 lutego. Wniosek o opodatkowanie liniowe złożone po tym terminie nie zostanie rozpatrzony.

Od jakiej kwoty opłacalną formą opodatkowania jest podatek liniowy?

Bywa, że z podatku liniowego można odnieść niewątpliwe korzyści. Nowe przepisy wprowadziły 12% podatku dla pierwszego progu podatkowego do kwoty nieprzekraczającej 120 000 zł. W przypadku przekroczenia tej kwoty, podatnik musi zapłacić aż 32% stawki podatku. Przed zmianami progi podatkowe wynosiły odpowiednio 19% i 32%, a podstawowy próg podatkowy wynosił 85 528 zł.

Dla przedsiębiorców stosujących podatek liniowy przejście na opodatkowanie na zasadach ogólnych może być korzystniejsze do momentu przekroczenia przychodów dla drugiego progu podatkowego.

Dla przychodów powyżej 120 000 zł brutto rocznie, skala podatkowa przewiduje już 32% podatku. To znacząco wyższa stawka niż 19%. Stąd wniosek, że dla przedsiębiorców zarabiających rocznie powyżej 120 000 zł brutto, warto rozliczać się na podatku liniowym.

Czy opłaca się spółka zamiast podatku liniowego?

Dobrym pomysłem może okazać się przejście na działalność gospodarczą w formie spółki z.o.o. (z ograniczoną odpowiedzialnością). W takim wypadku, wspólnik nie odpowiada za zobowiązania spółki. Do tego, jeśli spółka jest małym podatnikiem, może płacić podatek dochodowy nawet w wysokości 9%.

Co innego, jeśli spółka zechce wypłacić dywidendę. Wtedy dochodzi do ponownego opodatkowania wedle tradycyjnej stawki 19%.

Wielu ekspertów twierdzi, że przejście w spółkę lub ryczałt będzie korzystniejsze dla przedsiębiorców niż dotychczasowy podatek liniowy.

Jak wielu podatników nadal jest na liniówce?

19% stawkę podatku liniowego nadal wybiera wielu podatników. Mimo niekorzystnych zmian w ten sposób rozlicza się z fiskusem w Polsce około 702 000 osób. Fiskus twierdzi, że do tej liczby są wliczane osoby, które prowadzą