Program Czyste Powietrze powraca od kwietnia 2025 - co oferuje rząd?

2025-03-26

W kwietniu 2025 r. rząd ponownie otwiera program „Czyste Powietrze”, wprowadzając szereg rozwiązań i rozszerzony zakres wsparcia dla właścicieli domów i budynków mieszkalnych. Nowa edycja programu ma na celu poprawę jakości powietrza, ograniczenie emisji szkodliwych substancji i wsparcie transformacji energetycznej w Polsce. W niniejszym artykule przybliżymy, jakie zmiany wprowadza nowa odsłona programu, jakie korzyści przyniesie uczestnikom oraz jakie warunki trzeba spełnić, aby móc skorzystać z rządowych dofinansowań.

W obliczu rosnących wyzwań związanych z zanieczyszczeniem powietrza i zmianami klimatycznymi, troska o środowisko stała się priorytetem dla władz wielu państw, w tym Polski. Program „Czyste Powietrze” został stworzony z myślą o ograniczeniu emisji szkodliwych substancji, poprawie efektywności energetycznej budynków oraz zwiększeniu komfortu życia obywateli. Dla wielu rodzin inwestycja w modernizację ogrzewania czy termomodernizację domu staje się jednocześnie działaniem proekologicznym i sposobem na obniżenie kosztów eksploatacji budynku.

W najnowszej edycji programu, ruszającej od kwietnia 2025 roku, rząd zapowiada jeszcze większe wsparcie finansowe oraz nowe możliwości, które mają na celu dotarcie do szerszego grona beneficjentów. Dzięki temu rozwiązaniu, inwestycje w odnawialne źródła energii, termomodernizację oraz wymianę starych systemów grzewczych nabierają nowego wymiaru – zarówno dla środowiska, jak i dla budżetu domowego. Nowy program został ogłoszony przez minister klimatu Paulinę Hennig-Kloskę na konferencji, gdzie omówiono zmiany i nowe finansowanie. Program uzyskał 10 miliardów złotych z funduszu modernizacyjnego zatwierdzonego przez Europejski Bank Inwestycyjny.

Nowości w edycji 2025 – co zmienia się w nowej odsłonie programu czyste?

Nowym elementem programu jest powołanie operatorów, którzy będą towarzyszyć beneficjentom na każdym etapie inwestycji – od początku aż do zakończenia. Mogą nimi być przedstawiciele gmin, którzy za rozliczony wniosek otrzymają 1,7 tys. zł, a także pracownicy wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Obecność operatorów ma zapewnić, iż inwestycja zostanie przeprowadzona zgodnie z ustalonymi standardami. Udział operatorów będzie obowiązkowy dla tych beneficjentów, którzy kwalifikują się do najwyższych poziomów dofinansowania. Operatorzy programu będą wspierać beneficjentów przez cały proces inwestycyjny.

Kolejną nowością jest wprowadzenie obowiązku wykonania audytu energetycznego budynku przed rozpoczęciem modernizacji, a po zakończeniu inwestycji – uzyskania świadectwa energetycznego. Oba dokumenty muszą być podpisane przez osoby wpisane do rejestru uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, którego wykaz dostępny jest na stronie resortu rozwoju. Dotacja na audyt wynosi do 1,6 tys. zł. Obowiązkowy audyt energetyczny jest kluczowym elementem nowej odsłony programu.

W zakresie przyznawania dotacji zasada “jeden budynek – jedna dotacja” zostaje wprowadzona, eliminując wcześniejsze przypadki składania wniosków na kilka czy kilkanaście nieruchomości. Przy składaniu wniosku konieczne będzie udowodnienie, że beneficjent jest właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości przez co najmniej trzy lata.

Program „Czyste Powietrze” 2025 kładzie nacisk również na wsparcie technologii przyjaznych środowisku. W ramach programu beneficjenci będą mogli skorzystać z dofinansowań na instalację nowoczesnych systemów grzewczych, które wykorzystują energię odnawialną. Dotyczy to m.in. pomp ciepła, kotłów kondensacyjnych oraz systemów hybrydowych, łączących tradycyjne źródła ciepła z nowoczesnymi rozwiązaniami. Nowa edycja programu ma również promować wykorzystanie inteligentnych systemów zarządzania energią, które pozwalają na optymalizację zużycia energii w domu.

Podczas gdy wcześniejsze edycje programu koncentrowały się głównie na właścicielach domów jednorodzinnych, najnowsza wersja programu rozszerza grupę odbiorców. Oprócz tradycyjnych beneficjentów, wsparcie ma objąć również mniejsze przedsiębiorstwa, wspólnoty mieszkaniowe oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą w sektorze budownictwa. Dzięki temu program ma szansę wpłynąć na poprawę efektywności energetycznej nie tylko pojedynczych domów, ale również większych jednostek mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej.

Rząd zadeklarował, że proces składania wniosków o dofinansowanie będzie bardziej przejrzysty i mniej czasochłonny. Dzięki wdrożeniu nowoczesnych narzędzi cyfrowych, beneficjenci będą mogli składać wnioski online, monitorować postęp swojej aplikacji oraz szybciej uzyskać decyzję o przyznaniu środków. Uproszczenie procedur ma na celu zachęcenie większej liczby osób do korzystania z programu, a tym samym zwiększenie jego skuteczności w walce z zanieczyszczeniem powietrza.

Trudności związane z komponentem programu obejmującym najwyższe dotacje oraz prefinansowanie wskazują na poważne problemy z wykonawcami i finansowaniem.

Progi dochodowe

W programie podniesiono progi dochodowe, które decydują o wysokości przyznawanego wsparcia. Program przewiduje trzy poziomy dofinansowania:

• Poziom podstawowy umożliwia uzyskanie dotacji do 40% kosztów kwalifikowanych inwestycji dla osób, których roczny dochód nie przekracza 135 tys. zł.

• Druga grupa obejmuje beneficjentów, których miesięczny dochód przypadający na osobę wynosi 2 250 zł w gospodarstwach wieloosobowych lub 3 150 zł w jednoosobowych – dla nich wsparcie wynosi 70% kosztów kwalifikowanych.

• Najwyższy poziom dofinansowania, obejmujący 100% kosztów, będzie dostępny przy miesięcznym dochodzie do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub 1 800 zł w jednoosobowych.

Dodatkowo, najwyższy próg wsparcia jest przewidziany także dla osób mających ustalone prawo do różnych form zasiłków – stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. “Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziano wyłącznie dla tych, którzy są ubodzy energetycznie, czyli dla budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania przekracza 140 kWh/m² rocznie” – podano na stronie MKiŚ. Osoby zarabiające powyżej 135 tys. zł rocznie mogą natomiast korzystać z ulgi termomodernizacyjnej.

Zasady programu

Program “Czyste Powietrze” jest inicjatywą rządową, która ma na celu poprawę jakości powietrza w Polsce. Nowa odsłona programu rusza z początkiem kwietnia 2025 r. i jest współfinansowana przez Fundusz Modernizacyjny w wysokości 10 mld zł. Główną przesłanką nowego programu są korzyści dla beneficjentów, a jego celem jest walka z ubóstwem energetycznym, wyeliminowanie rachunków grozy i racjonalizacja wydatków.

Korzyści dla uczestników programu i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska

• Redukcja kosztów ogrzewania

Dla wielu gospodarstw domowych jednym z głównych argumentów przemawiających za przystąpieniem do programu jest możliwość znacznego obniżenia kosztów ogrzewania. Inwestycje w nowoczesne systemy grzewcze oraz termomodernizację budynków pozwalają na zmniejszenie zużycia energii, co przekłada się na niższe rachunki za ogrzewanie. Dzięki wsparciu finansowemu rządu, inwestycja w ekologiczne rozwiązania staje się bardziej opłacalna, a zwrot z inwestycji można zauważyć już w pierwszych latach użytkowania. Nadużycia w największym zakresie dotyczą inwestycji, które miały miejsce 2-3 lata temu i są obecnie rozliczane.

• Poprawa jakości powietrza

Jednym z głównych celów programu „Czyste Powietrze” jest poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji szkodliwych substancji. Modernizacja systemów grzewczych oraz termomodernizacja budynków przyczyniają się do zmniejszenia emisji pyłów, tlenków azotu i innych substancji zanieczyszczających atmosferę. Lepsza jakość powietrza ma bezpośredni wpływ na zdrowie mieszkańców – zmniejszenie występowania chorób układu oddechowego, alergii oraz innych schorzeń związanych z zanieczyszczeniem środowiska. Przed przeprowadzeniem inwestycji konieczne jest uzyskanie audytu energetycznego oraz świadectwa charakterystyki energetycznej.

• Wzrost wartości nieruchomości

Modernizacja budynku, w tym poprawa efektywności energetycznej, przyczynia się również do wzrostu jego wartości rynkowej. Domy i mieszkania, które przeszły termomodernizację i zostały wyposażone w nowoczesne systemy grzewcze, są bardziej atrakcyjne dla potencjalnych nabywców. W dłuższej perspektywie, inwestycje w programie „Czyste Powietrze” mogą więc przynieść dodatkowe korzyści finansowe, zwiększając wartość nieruchomości.

• Wsparcie dla rozwoju technologii i lokalnych przedsiębiorstw

Nowa edycja programu to także szansa na rozwój sektora odnawialnych źródeł energii i nowoczesnych technologii. Rząd oferuje wsparcie finansowe nie tylko dla beneficjentów indywidualnych, ale także dla firm, które angażują się w dostarczanie nowoczesnych rozwiązań energetycznych. Dzięki temu program może przyczynić się do powstania nowych miejsc pracy oraz rozwoju lokalnych przedsiębiorstw, co wpłynie na całościowy wzrost gospodarczy regionów.

Kto może skorzystać z programu „Czyste Powietrze 2025”?

Aby zakwalifikować się do programu, beneficjenci muszą spełnić szereg kryteriów określonych przez rząd. Do głównych warunków należą:

• Posiadanie nieruchomości mieszkalnej lub budynku, który kwalifikuje się do modernizacji,

• Brak wcześniejszego korzystania z pełnej wartości dofinansowania w ramach poprzednich edycji programu,

• Spełnienie wymogów dotyczących efektywności energetycznej oraz standardów ekologicznych, które mają zostać osiągnięte po przeprowadzeniu modernizacji.

• Różnice w progach wsparcia zależą od liczby osób w gospodarstwie wieloosobowym.

Program został zaprojektowany tak, aby objąć szerokie grono beneficjentów. Oprócz właścicieli domów jednorodzinnych, wsparcie ma objąć również:

• Wspólnoty mieszkaniowe,

• Osoby prowadzące działalność gospodarczą w sektorze budownictwa,

• Małe i średnie przedsiębiorstwa, które inwestują w rozwiązania proekologiczne.

• Nowa odsłona programu wprowadza kluczowe zmiany mające na celu poprawę efektywności programu.

Aby skorzystać z programu, wnioskodawcy muszą spełnić określone kryteria, takie jak posiadanie nieruchomości przez minimum trzy lata (z pewnymi wyjątkami), a także udokumentować planowane inwestycje zgodnie z wytycznymi programu. Dzięki temu wsparcie trafia do tych, którzy najbardziej potrzebują modernizacji i mogą osiągnąć realne oszczędności na kosztach ogrzewania.

Jak złożyć wniosek o dofinansowanie kosztów kwalifikowanych inwestycji?

Nowa edycja programu „Czyste Powietrze 2025” wprowadza uproszczoną procedurę aplikacyjną. Kluczowe elementy procesu to:

• Rejestracja w systemie online – potencjalni beneficjenci muszą założyć konto na dedykowanej platformie, gdzie będą mogli złożyć wniosek o dofinansowanie.

• Wypełnienie formularza – wnioskodawcy powinni dokładnie opisać planowaną modernizację, podając wszystkie niezbędne informacje dotyczące stanu technicznego nieruchomości oraz planowanych inwestycji. Maksymalne koszty, które mogą być pokryte w ramach programu dofinansowania, są określone dla poszczególnych elementów inwestycji.

• Dołączenie dokumentacji – do wniosku należy załączyć wymagane dokumenty, takie jak faktury, kosztorysy, projekt modernizacji oraz inne dowody potwierdzające zasadność inwestycji.

• Weryfikacja i ocena – po złożeniu wniosku, specjaliści odpowiednich instytucji przeprowadzą jego analizę, sprawdzając zgodność z przyjętymi kryteriami oraz ocenę efektywności planowanej modernizacji. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska mogą działać jako operatorzy programu, wspierając beneficjentów w procesie realizacji inwestycji.

Wskazówki dla wnioskodawców

Aby zwiększyć szanse na otrzymanie dofinansowania, warto pamiętać o kilku zasadach:

• Dokładność – starannie wypełnij formularz, podając precyzyjne dane i szczegółowe informacje dotyczące planowanej inwestycji.

• Rzetelna dokumentacja – dołącz komplet dokumentów, które jednoznacznie potwierdzą zasadność ponoszonych kosztów.

• Konsultacje – przed złożeniem wniosku warto skorzystać z porad specjalistów lub konsultantów, którzy pomogą w przygotowaniu pełnej i poprawnej dokumentacji.

Brak dofinansowania na kotły gazowe z narodowego funduszu ochrony środowiska

W nowej edycji programu nie będzie już możliwości uzyskania dotacji na zakup kotła gazowego. Prezes Funduszu poinformowała, że wprowadzony zostanie okres przejściowy, w którym inwestycje dokonane przed 28 listopada 2024 r. będą mogły być rozliczone – dotacja będzie dostępna przez okres do 4 miesięcy, pod warunkiem, że spełnione zostaną wszystkie wymogi programu. Ważnym krokiem w procesie modernizacji energetycznej jest uzyskanie świadectwa energetycznego budynku po przeprowadzonej inwestycji.

Pod koniec listopada 2024 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zawiesił przyjmowanie nowych wniosków, argumentując to koniecznością reformy i wzmocnienia systemu, aby zapobiec oszustwom i wyłudzeniom przez nieuczciwych wykonawców. Najwięcej kontrowersji budził komponent programu umożliwiający przyznanie najwyższych dotacji wraz z prefinansowaniem. W grudniu złożono zawiadomienie do prokuratury wobec kilku firm, wobec których istnieją uzasadnione podejrzenia popełniania przestępstw w ramach programu – podejrzane umowy opiewały na około 600 mln zł. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska odgrywa kluczową rolę w kontekście nowego programu Czyste Powietrze, który ma na celu wsparcie osób najbardziej potrzebujących finansowego wsparcia na inwestycje proekologiczne.

Ocena artykułu:

(4.7/5), głosów: 754