Ulga IP Box 2024/2025

2024-02-26 Aktualizacja: 2025-01-22

Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową mogą nadal korzystać z preferencyjnej stawki opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej na poziomie 5% PIT lub CIT. Jakie zmiany wprowadzono w uldze IP Box i kto może skorzystać z tych preferencji? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.

Co to jest ulga IP Box?

Ulga IP Box to preferencyjna stawka podatku dochodowego w wysokości 5% dla dochodów uzyskanych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Jest to ulga podatkowa, która ma zachęcać innowacyjnych podatników do rozwoju swojej działalności. Dzięki uldze IP Box, przedsiębiorcy mogą znacząco obniżyć swoje zobowiązania podatkowe, co sprzyja inwestycjom w badania i rozwój oraz tworzeniu nowych technologii. W ramach ulgi IP Box, dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, takich jak patenty, prawa ochronne na wzory użytkowe czy autorskie prawa do programu komputerowego, są opodatkowane preferencyjną stawką, co stanowi istotne wsparcie dla firm działających w sektorze innowacji.

Ulga IP Box – kluczowe informacje

Ulga IP Box, wprowadzona 23 października 2018 r. na mocy nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych i Ordynacji podatkowej, obowiązuje od 1 stycznia 2019 r. Jej celem jest wsparcie rozwoju nowoczesnych technologii i innowacji poprzez preferencyjne opodatkowanie dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej stawką 5% . To ogromna oszczędność, gdyż standardowa stawka PIT to 12% lub 32%, a dla osób na podatku liniowym wynosi 19%. Dla osób i firm opodatkowanych CIT, stawka podstawowa wynosi 19% (lub 9% dla małych firm).

Ulga IP Box jest dostępna dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym, co oznacza, że dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej uzyskane w trakcie roku są opodatkowane zgodnie z wybraną wcześniej formą opodatkowania.

Podstawą do przyznania ulgi IP Box jest spełnienie wymaganych ustawowo warunków, do których należą:

• prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej,
• wytwarzanie kwalifikowanych praw własności intelektualnej w ramach tej działalności,
• prowadzenie szczegółowej ewidencji finansowej zgodnie z przepisami,
• uzyskanie dochodu z kwalifikowanego IP opodatkowanego w Polsce,
• poniesienie kwalifikowanych kosztów związanych z wytworzeniem, rozwinięciem lub ulepszeniem kwalifikowanego IP.

Podstawą do skorzystania z ulgi IP Box jest spełnienie określonych ustawowo wymogów, a potwierdzeniem prawidłowości jej zastosowania może być m.in. uzyskanie pozytywnej interpretacji indywidualnej od organów skarbowych.

Ulga IP Box – kto może skorzystać?

Preferencyjna stawka podatku dochodowego w wysokości 5% na dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej jest dostępna dla podatników prowadzących działalność badawczo-rozwojową, opodatkowanych podatkiem PIT lub CIT. Do uprawnionych należą:

Podatnicy PIT:

- osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą,

- wspólnicy spółki cywilnej,

- wspólnicy spółki jawnej,

- wspólnicy spółki partnerskiej,

- wspólnicy spółki komandytowej,

- przedsiębiorstwa w spadku.

Podatnicy CIT:

- osoby prawne,

- spółki kapitałowe w organizacji,

- jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (z wyłączeniem przedsiębiorstw w spadku i niektórych spółek niemających osobowości prawnej),

- spółki komandytowo-akcyjne z siedzibą lub zarządem na terenie Polski,

- podatkowe grupy kapitałowe,

- spółki niemające osobowości prawnej z siedzibą lub zarządem za granicą, traktowane przez prawo tego kraju jako osoby prawne i opodatkowane od całości dochodów, niezależnie od miejsca ich uzyskania.

Podatnicy mogą skorzystać z preferencyjnej stawki 5% także w odniesieniu do dochodów osiągniętych za granicą, pod warunkiem że są to dochody z kwalifikowanych IP w rozumieniu przepisów o IP Box i podlegają faktycznemu opodatkowaniu w Polsce. Z ulgi IP Box nie mogą korzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Zmiany w ramach ulgi IP Box w 2024/2025 roku

Rząd planuje wprowadzić zmiany w ramach ulgi IP Box w latach 2024/2025, które mogą wpłynąć na warunki korzystania z tej preferencji podatkowej. Jedną z proponowanych zmian jest wprowadzenie wymogu zatrudniania przynajmniej trzech pracowników na umowę o pracę przez co najmniej 300 dni w skali roku. Taki krok ma na celu zwiększenie zatrudnienia w sektorze badawczo-rozwojowym oraz zapewnienie, że ulga IP Box będzie wspierać firmy aktywnie inwestujące w rozwój technologii i innowacji. Dodatkowo, planowane zmiany mogą obejmować modyfikacje w zakresie dokumentacji wymaganej do skorzystania z ulgi, co ma na celu uproszczenie procedur i zwiększenie dostępności ulgi dla mniejszych przedsiębiorstw. Warto śledzić aktualizacje przepisów, aby być na bieżąco z nowymi wymaganiami i możliwościami, jakie niesie ze sobą ulga IP Box w nadchodzących latach.

Zastosowanie ulgi IP Box w działalności badawczo-rozwojowej

Skorzystanie z ulgi IP Box jest możliwe jedynie dla podatników, którzy prowadzą prace badawczo-rozwojowe. Kluczowym elementem działalności badawczo-rozwojowej jest jej innowacyjny charakter. Aby skorzystać z ulgi IP Box, konieczne jest nie tylko prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, ale także wytworzenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Twórczy charakter tej działalności prowadzi do poszerzenia wiedzy w danej dziedzinie, co może skutkować powstaniem nowych procesów, produktów lub usług. W ramach działalności badawczo-rozwojowej realizowane są badania naukowe (podstawowe, stosowane, przemysłowe) oraz prace rozwojowe. Badania naukowe obejmują działania eksperymentalne lub teoretyczne mające na celu zdobycie nowej wiedzy i umiejętności, podczas gdy prace rozwojowe polegają na wykorzystaniu istniejącej wiedzy do tworzenia nowych zastosowań lub udoskonalonych produktów, usług czy procesów, bez charakteru rutynowego. Działalność ta ma na celu nie tylko wzbogacenie wiedzy w danej dziedzinie, ale także jej zastosowanie w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań oraz produktów, co jest kluczowe dla wykorzystania zasobów wiedzy.

Warto wiedzieć, że od 1 stycznia 2022 roku przedsiębiorcy mogą korzystać z ulgi IP Box i ulgi badawczo-rozwojowej jednocześnie. Na czym to polega? Podatnik może odliczyć od dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, koszty kwalifikowane określone w przepisach o uldze B+R, które doprowadziły do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia przez podatnika tego kwalifikowanego prawa. Wcześniej podatnik nie miał możliwości korzystania z obu ulg jednocześnie. Wprowadzone zmiany spowodują większe korzyści podatkowe dla innowacyjnych przedsiębiorców. Od 2022 roku możliwe jest także skorzystanie z ulgi na prototypy, co może pomóc w dalszym obniżeniu obciążeń podatkowych.

Co obejmuje kwalifikowany IP?

Katalog kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które mogą korzystać z preferencyjnej stawki podatku dochodowego, jest określony w art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 24d ust. 2 ustawy o CIT i ma charakter zamknięty. Zgodnie z przepisami, do kwalifikowanych IP zaliczają się:

• patent,
• prawo ochronne na wzór użytkowy,
• prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
• dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
• prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonego do obrotu oraz wyłączne prawo wynikające z ustawy o ochronie prawnej odmian roślin,
• prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
• autorskie prawo do programu komputerowego.

Do kwalifikowanych IP zaliczamy różnorodne formy ochrony, takie jak patenty, prawa ochronne na wzory użytkowe, oraz inne prawa z rejestracji, które pozwalają na preferencyjne opodatkowanie dochodów z tych praw w ramach działalności badawczo-rozwojowej.

Wszystkie te prawa muszą być objęte ochroną prawną na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, w których stroną jest Polska lub Unia Europejska. Ponadto, muszą być wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Szczegółowe informacje dotyczące kwalifikacji tych praw własności intelektualnej znajdują się w ustawie Prawo własności przemysłowej oraz ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Uzyskanie ochrony patentowej potwierdza oryginalność stworzonego IP.

Preferencyjne opodatkowanie obejmuje wyłącznie dochody z kwalifikowanych IP. Po wygaśnięciu ochrony patentowej preferencja podatkowa przestaje obowiązywać, a dochody uzyskane z tych praw podlegają opodatkowaniu zgodnie z ogólnie przyjętą formą, bez preferencyjnych stawek.

Podatnik, który w ramach swojej działalności badawczo-rozwojowej wytworzy kwalifikowane IP i udzieli wyłącznego prawa do jego wykorzystania innemu podmiotowi, może, po spełnieniu określonych warunków, skorzystać z preferencyjnej stawki podatku w wysokości 5%. Preferencja ta przysługuje również podatnikom, którzy nabywają kwalifikowane IP z zamiarem jego dalszej komercjalizacji i rozwoju w ramach swojej działalności badawczo-rozwojowej. Kwalifikowane prawo własności intelektualnej dotyczy tylko tych praw, które są wytwarzane lub rozwijane w ramach działalności badawczo-rozwojowej.

Wskaźnik nexus: jak obliczyć dochód z IP?

Zgodnie z art. 30ca ust. 7 ustawy o PIT (analogicznie art. 24d ust. 7 ustawy o CIT), dochód kwalifikujący się do ulgi IP Box obejmuje:

- zyski ze sprzedaży kwalifikowanego IP,

- należności z umów licencyjnych dotyczących kwalifikowanego IP,

- zyski z kwalifikowanego IP uwzględnione w cenie sprzedaży produktów lub usług,

- odszkodowania uzyskane w postępowaniach spornych za naruszenie praw do kwalifikowanego IP.

Dochód z kwalifikowanego IP to różnica między przychodami z tego IP a kosztami bezpośrednio lub pośrednio związanymi z jego uzyskaniem. Jeśli nie wystąpi dochód, podatnik może odliczyć stratę w ciągu kolejnych 5 lat podatkowych, pod warunkiem że dochód pochodzi z tego samego kwalifikowanego IP lub podobnych produktów czy usług, w których to IP było użyte.

Podstawą opodatkowania stawką 5% jest iloczyn dochodu z kwalifikowanego IP i wskaźnika nexus, obliczanego według wzoru: n = (a + b) x 1,3 / (a + b + c + d)

gdzie:

- a – koszty działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym IP,

- b – koszty nabycia wyników prac B+R od podmiotów niepowiązanych,

- c – koszty nabycia wyników prac B+R od podmiotów powiązanych,

- d – koszty nabycia podatnika kwalifikowanego IP.

Kwota ulgi IP Box to różnica między podatkiem zapłaconym na standardowych zasadach a podatkiem wyliczonym według preferencyjnej stawki 5%. Dochód objęty ulgą wylicza się, mnożąc dochód z kwalifikowanego IP (D) przez wskaźnik nexus (n). Wynik stanowi podstawę do opodatkowania preferencyjną stawką 5%. Jeżeli podatnik uzyskuje dochód z więcej niż jednego kwalifikowanego IP, podstawę opodatkowania stanowi suma powyższych iloczynów liczonych dla każdego kwalifikowanego IP oddzielnie.

Dokumentowania w uldze IP Box

Jednym z kluczowych wymogów dla skorzystania z ulgi IP Box jest prowadzenie odpowiedniej dokumentacji. Podatnicy muszą prowadzić osobną ewidencję wszystkich zdarzeń gospodarczych, zarówno tych związanych z ulgą, jak i pozostałych, wynikających z działalności. Ewidencja ta powinna uwzględniać sumaryczne wartości przychodów, kosztów, dochodów i strat, z wyszczególnieniem dochodów, do których można zastosować 5% stawkę podatku.

Podobnie jak w przypadku ulgi B+R, zdarzenia związane z ulgą IP Box należy wyszczególnić w KPiR (przy użyciu arkusza kalkulacyjnego) lub w księgach rachunkowych (poprzez konta ksiąg pomocniczych). Podatnicy prowadzący KPiR mogą stosować uproszczoną ewidencję, dokumentując miesięczne zestawienia wydatków w formie narastającej. Pełna księgowość wymaga jednak bardziej szczegółowej ewidencji.

Podmioty realizujące więcej niż jeden projekt kwalifikowanego IP muszą prowadzić osobną ewidencję dla każdego projektu, zawierającą opis projektu, czas jego trwania, oraz listę zaangażowanych osób i ich wkład w projekt.

Jeśli koszty związane z wytworzeniem IP zostały poniesione przed 1 stycznia 2019 r., a podatnik nie prowadził wcześniej ewidencji, możliwe jest uwzględnienie kosztów poniesionych po tej dacie. W przypadku braku kosztów po 31 grudnia 2018 r., podatnik może uwzględnić wcześniejsze koszty (nie starsze niż z 2012 r.), pod warunkiem, że nie zostały one wcześniej zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Wymóg szczegółowej dokumentacji przy korzystaniu z ulgi IP Box

Organy podatkowe mają prawo sprawdzić całą dokumentację związaną z ulgą IP Box. W przypadku kontroli skarbowej, podatnicy ubiegający się o preferencyjne opodatkowanie muszą przedstawić szczegółowe dokumenty potwierdzające ich prawo do ulgi.

Dodatkowo, indywidualne interpretacje wydawane przez organy skarbowe mogą być kluczowe przy korzystaniu z ulgi. Złożenie zapytania do organów podatkowych może pomóc w upewnieniu się co do prawidłowego stosowania przepisów.

Dokumentowanie IP Box za granicą

Podatnicy, którzy korzystają z ulgi IP Box dla dochodów z kwalifikowanych IP stworzonego lub rozwiniętego za granicą, muszą również zapewnić odpowiednią dokumentację tych dochodów. Wydatki poniesione za granicą mogą być objęte ulgą, ale muszą być udokumentowane na takich samych zasadach jak te w Polsce, z uwzględnieniem odpowiednich kursów walut przy przeliczaniu wydatków na złote polskie.

Aby dochód z zagranicy mógł zostać uznany za kwalifikowany, podatnik musi udowodnić, że podlega on opodatkowaniu w Polsce.