Wypłata z PPE a podatek – co musisz wiedzieć?

2024-02-23 Aktualizacja: 2025-03-04

Każdy z nas myśli o swojej przyszłości i budowaniu poduszki finansowej. Jednym z rozwiązań umożliwiających gromadzenie oszczędności na przyszłość są Pracownicze Plany Emerytalne (PPE). Warto jednak zwrócić uwagę, że ich dostępność zależy od decyzji pracodawców. Ponadto obowiązują konkretne regulacje, które decydują o zasadach i możliwości skorzystania z tego rozwiązania.

Co trzeba wiedzieć o tym programie? Jak wygląda kwestia wypłata z PPE a podatek? Odpowiadają eksperci Podatnik.info!

Spis treści:

• PPE a podatek – sprawdź, co musisz wiedzieć!
• Czy możliwa jest wcześniejsza wypłata środków z PPE?
• Czy można przenieść środki z PPE do PPK?
• Jak dokonać wypłaty transferowej środków do IKE lub PPE?
• Przeniesienie środków do nowego PPE
• Przeniesienie środków do IKE
• Zwrot środków z PPE
• Czy PPE można odliczyć od podatku?
• Wypłata z PPE a podatek – jak wpływa na rozliczenie?
• Podsumowanie: PPE a podatek – najważniejsze informacje
• Najczęściej zadawane pytania

PPE a podatek – sprawdź, co musisz wiedzieć!

Obecnie podatnicy mogą skorzystać z kilku programów umożliwiających inwestowanie i lokowanie środków oszczędnościowych na emeryturę. Wśród dostępnych rozwiązań pojawiają się: IKE (Indywidualne Konto Emerytalne), IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego), PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) oraz wspomniane PPE (Pracownicze Plany Emerytalne). Zanim przejdziemy do omówienia kwestii: wypłata z PPE a podatek, warto przypomnieć, na czym polega.

Pracowniczy Program Emerytalny PPE to dobrowolny program dla pracowników, którego uruchomienie zależy od indywidualnej decyzji pracodawcy. Wchodzi on w skład tak zwanego III filara polskiego systemu emerytalnego. Najważniejsze informacje na temat obowiązujących zasad znajdują się w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. 2004 nr 116 poz. 1207).

Co ważne, pracownicy nie muszą przystępować do programu. Jest to również indywidualna decyzja każdego podatnika. Rejestr firm, które wprowadzają PPE, znajduje się na stronie KNF (Komisji Nadzoru Finansowego).

Jedną z form oszczędności kierowanych w ramach PPE jest składka podstawowa, na którą składają się środki przeznaczone przez pracodawcę. Kwota ta nie może być wyższa niż 7% wynagrodzenia brutto pracownika. Pracodawca określa ją procentowo lub kwotowo.

Jako wynagrodzenie brutto rozumie się wynagrodzenie, które służy jako podstawa do obliczania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika, zgodnie z ustawą z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Jest to kwota przed potrąceniem obowiązkowych podatków oraz składek na ZUS przez pracodawcę.

Drugą formą jest składka dodatkowa, którą opłaca pracownik za pośrednictwem zakładu pracy i która potrącana jest z wynagrodzenia netto. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek o potrącanie konkretnej kwoty z wynagrodzenia i przekazywanie jej na PPE. Wysokość składki dodatkowej określa sam pracownik. Maksymalna wpłat w 2025 roku nie powinna przekraczać 4,5-krotności przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. W 2025 limit ten wynosi 39 028,50 PLN.

Warto zaznaczyć, że nie każdy podatnik może skorzystać z rozwiązania, jakim jest PPE. Należy spełniać kilka podstawowych warunków:

• posiadać zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, wykonywać pracę na podstawie umowy zlecenie lub innej umowy o świadczenie usług,
• wiek poniżej 70 lat,
• staż pracy wynoszący minimum 3 miesiące u danego pracodawcy, choć indywidualne zasady mogą się różnić, ale maksymalne kryterium stażowe nie powinno przekraczać 3 lat.

Do programu PPE mogą dołączyć jednak nie tylko pracownicy, ale również osoby posiadające:

• status właściciela firmy wprowadzającej program dla swoich pracowników – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółek,
• członka rady nadzorczej.

Wśród warunków uruchomienia PPE pojawia się obowiązek dołączenia do programu przez co najmniej połowę pracowników. W przypadku firm, które zatrudniają ponad 500 osób, limit spada do 1/3.

Jeżeli chodzi o kwestię wypłata PPE a podatek, warto zwrócić uwagę na kryteria dotyczące możliwości wypłaty z indywidualnego konta. Pracownik musi spełniać następujące warunki:

• ukończenie 60. roku życia,
• ukończenie 55. roku życia oraz uzyskanie wcześniejszych uprawnień emerytalnych,
• ukończenie 70. roku życia – wypłata odbywa się automatycznie, jeżeli środki nie zostaną wypłacone wcześniej,
• na wniosek osoby uposażonej – w przypadku śmierci pracownika.

Jeżeli pracownik zdecyduje się na odejście z firmy, wówczas może przenieść zgromadzone środki z konta PPE do innego programu PPE lub IKE.

Podatnik decydujący się na wypłatę oszczędności w powyższych sytuacjach, nie musi opłacać podatku od zysków kapitałowych tak zwanego podatku Belki. Zasada ta obowiązuje bez względu na wypłatę środków w całości czy ratalnie. Kolejne pytanie, które pojawia się wśród pracowników, brzmi: czy PPE można odliczyć od podatku. W dalszej części artykułu przeanalizujemy najważniejsze informacje.

Czy możliwa jest wcześniejsza wypłata środków z PPE?

Tak, ale tylko w dwóch ściśle określonych przypadkach. Zanim je omówimy, warto przypomnieć podstawowy cel Pracowniczych Programów Emerytalnych (PPE).

PPE zostało stworzone z myślą o długoterminowym zabezpieczeniu finansowym na czas emerytury. Założenie ustawodawcy było jasne – uczestnik programu powinien oszczędzać do ukończenia 60. roku życia. Dopiero wtedy przewidziane są najkorzystniejsze warunki wypłaty zgromadzonych środków. Program zachęca do długoterminowego inwestowania, dlatego warto trzymać się tej zasady.

W przeciwieństwie do IKE, IKZE czy PPK, w PPE nie można w dowolnym momencie wypłacić zgromadzonych środków, nawet jeśli pochodzą one ze składek dodatkowych opłacanych z własnego wynagrodzenia. Środki te nie są dostępne „na żądanie”.

Zasady wypłaty środków są identyczne zarówno dla składek podstawowych wpłacanych przez pracodawcę, jak i dla tych, które pracownik finansuje samodzielnie.

Jednak ustawa o PPE przewiduje dwie sytuacje, w których można dysponować zgromadzonym kapitałem przed ukończeniem 60 lat:

• Zmiana pracodawcy – wówczas możliwa jest wypłata transferowa środków do IKE lub do PPE prowadzonego przez nowego pracodawcę.
• Likwidacja PPE przez pracodawcę – w takim przypadku środki można przenieść na IKE, inne PPE (jeśli istnieje taka możliwość) lub dokonać ich zwrotu.

W obu tych sytuacjach wszystkie zgromadzone środki opuszczają PPE, co oznacza zakończenie uczestnictwa w programie.

Czy można przenieść środki z PPE do PPK?

Jeśli nowy pracodawca nie oferuje Pracowniczego Programu Emerytalnego, lecz prowadzi Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), nie ma możliwości przeniesienia zgromadzonych środków z PPE do PPK. Przepisy dotyczące PPE nie przewidują takiej opcji.

W takiej sytuacji masz dwie możliwości: możesz zlecić wypłatę transferową, czyli przenieść swoje środki z dotychczasowego PPE na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) lub pozostawić je u dotychczasowego pracodawcy.

Warto pamiętać, że zmiana miejsca zatrudnienia nie oznacza utraty zgromadzonych oszczędności w PPE. Jeśli zdecydujesz się pozostawić swoje środki w PPE prowadzonym przez byłego pracodawcę, nadal będą one inwestowane przez wybraną instytucję finansową zarządzającą programem, zgodnie z określoną strategią inwestycyjną funduszu.

Jak dokonać wypłaty transferowej środków do IKE lub PPE?

Wypłata transferowa to przeniesienie środków zgromadzonych w Pracowniczym Programie Emerytalnym (PPE) na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) lub do innego PPE. Może nastąpić w dwóch przypadkach:

• Jeśli kończysz pracę u pracodawcy prowadzącego program i chcesz przenieść zgromadzone środki na IKE.
• Jeśli zmieniasz pracodawcę na takiego, który również oferuje PPE – wówczas możesz przekazać środki na nowy rachunek PPE.

Wypłata transferowa jest również możliwa w przypadku śmierci uczestnika PPE – osoby uposażone mają prawo przenieść zgromadzone środki na swoje konto IKE.

Aby przenieść środki, należy skontaktować się z byłym pracodawcą i dostarczyć jeden z poniższych dokumentów:

• potwierdzenie przystąpienia do PPE u nowego pracodawcy (które można uzyskać u nowego pracodawcy),
• dokument potwierdzający posiadanie rachunku IKE (wydany przez instytucję finansową prowadzącą IKE).

Dodatkowo, konieczne jest złożenie dyspozycji transferu środków z PPE. Szczegóły dotyczące procedury uzyskasz u pracodawcy lub w instytucji finansowej zarządzającej Twoim PPE.

Transfer środków jest możliwy również w przypadku śmierci uczestnika PPE – uposażeni mogą przekazać zgromadzone fundusze na swoje konto IKE.

Przeniesienie środków do nowego PPE

Decydując się na transfer środków do Pracowniczego Programu Emerytalnego (PPE) prowadzonego przez nowego pracodawcę, wszystkie zgromadzone oszczędności zostaną przekazane na Twój nowy rachunek PPE. Dzięki temu Twoja inwestycja pozostanie w jednym miejscu, co ułatwia jej monitorowanie i zarządzanie.

Przeniesienie środków do IKE

W przypadku transferu oszczędności z PPE na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) masz dwie opcje:

• Możesz kontynuować inwestowanie w IKE, budując kapitał na przyszłą emeryturę.
• Możesz wypłacić zgromadzone środki przed ukończeniem 60 lat, ale taka decyzja wiąże się z niekorzystnymi konsekwencjami podatkowymi.

Dlaczego wcześniejsza wypłata nie jest opłacalna?

Jeśli zdecydujesz się na zwrot środków z IKE, które wcześniej zostały tam przeniesione z PPE, instytucja finansowa prowadząca IKE dokona dwóch potrąceń:

• 30% wpłat pracodawcy zostanie przekazane do ZUS. Środki te trafią na Twoje subkonto i zostaną wypłacone razem z przyszłą emeryturą.
• 19% podatku od zysków kapitałowych zostanie pobrane w przypadku, gdy inwestycja przyniosła dochód. Instytucja finansowa odprowadzi ten podatek do urzędu skarbowego.

Zwrot kosztów (czyli wypłata przez 60 rokiem życia) jest bardzo niekorzystny podatkowo, dlatego jeżeli nie masz pilnej potrzeby korzystania z tych oszczędności, lepszym rozwiązaniem jest dalsze inwestowanie w IKE, co pozwoli uniknąć zbędnych opłat.

Zwrot środków z PPE

Zwrot środków z PPE następuje w sytuacji likwidacji programu przez pracodawcę, gdy:

• Nie spełniasz jeszcze warunków do standardowej wypłaty,
• Nie została dokonana wypłata transferowa, np. na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE).

W takiej sytuacji otrzymasz środki pomniejszone o:

• 30% składek podstawowych wpłaconych przez pracodawcę – ta część zostanie przekazana do ZUS i zapisane na Twoim subkoncie, skąd zostanie wypłacona wraz z emeryturą z systemu publicznego.
• 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki), jeśli inwestycja przyniosła dochód – instytucja finansowa odprowadzi tę kwotę do urzędu skarbowego.

Podobnie jak w przypadku wcześniejszej wypłaty środków z IKE, zwrot z PPE po likwidacji programu jest niekorzystny pod względem podatkowym. Ponieważ nie masz wpływu na decyzję pracodawcy o likwidacji PPE, warto w takiej sytuacji rozważyć transfer środków do IKE i kontynuowanie inwestowania w ramach tego konta.

Czy PPE można odliczyć od podatku?

Wiemy już, jak prezentują się zasady dotyczące opodatkowania od zysków kapitałowych. Wiele wątpliwości wzbudza również podatek dochodowy od osób fizycznych, który obejmuje wynagrodzenie pracownika. Co dzieje się natomiast z częścią wypłaty przekazywanej na program PPE? Wszystko zależy od rodzaju składki.

• Jeżeli chodzi o środki przekazywane na program PPE przez pracodawcę, czyli składkę podstawową, zostanie pobrany podatek dochodowy od osób fizycznych. Koszty ponoszone w związku z tym przez osobę zatrudniającą zalicza się do kosztów uzyskania przychodu. W ten sposób można obniżyć podatek dochodowy.
• Co więcej, pracodawca otrzymuje ulgę w ZUS, ponieważ składka podstawowa jest częścią wynagrodzenia, od którego nie odprowadza się składek.
• Składka dodatkowa, którą pracownik odprowadza dobrowolnie, jest potrącana z wynagrodzenia już po opodatkowania. Nie odprowadza się więc od niej kolejnej zaliczki na podatek dochodowy.

Wypłata z PPE a podatek – jak wpływa na rozliczenie?

To, jak kształtuje się kwestia wypłata z PPE a podatek, zależy od tego, w jaki sposób zostanie ona zrealizowana. Podatnik, który spełnia warunki związane z wiekiem lub osoba uposażona po zmarłym, może wypłacić środki z programu PPE bez obowiązku uregulowania podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od zysków kapitałowych.

Inne zasady obowiązują w przypadku likwidacji całego programu PPE u pracodawcy. Jeżeli pracownik nie ma jeszcze prawa do wypłaty zaoszczędzonych środków, może wykonać transfer na IKE. W przypadku innej decyzji zostanie zrealizowany zwrot środków na konto wskazane przez pracownika. Wiąże się to jednak z pewnymi obowiązkami:

• Przedwcześnie wypłacane zyski wypracowane w ramach programu PPE podlegają opodatkowaniu podatkiem Belki, który wynosi 19%.
• Ponadto odliczeniu podlega 30% sumy składek podstawowych wpłacanych do programu. Zostaną one przekazane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i zarejestrowane na koncie pracownika prowadzonym przez ZUS.

Podsumowanie: PPE a podatek – najważniejsze informacje

Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie związane z obowiązkiem podatkowym w przypadku wypłat z PPE, które zostały omówione szczegółowo w artykule.

• PPE to dobrowolny program umożliwiający oszczędzanie środków na emeryturę w ramach III filaru polskiego systemu emerytalnego. Pracownik nie ma obowiązku przystępowania do PPE.
• Jeżeli pracownik chce dołączyć do programu PPE, musi mieć mniej niż 70 lat, posiadać zatrudnienie w zakładzie pracy, być jego właścicielem lub wspólnikiem czy też członkiem rady nadzorczej.
• Środki są odprowadzane w ramach składki podstawowej wpłacanej przez pracodawcę i wynoszącej maksymalnie 7% wynagrodzenia brutto oraz składki dodatkowej, o której decyduje pracownik.
• Czy PPE można odliczyć od podatku? Pracodawca zyskuje możliwość skorzystania z ulgi podatkowej w ramach zaliczenia kosztów prowadzenia PPE do kosztów uzyskania przychodu. W ten sposób istnieje możliwość obniżenia podatku dochodowego. Dodatkowo pracodawca nie odprowadza składek do ZUS od części wynagrodzenia wpłacanej do PPE.
• PPE a podatek – jeżeli wypłata nastąpi po spełnieniu warunków wskazanych w ustawie, wówczas nie powstaje obowiązek uregulowania podatku Belki oraz podatku dochodowego.
• Wcześniejsza wypłata z PPE a podatek – w takim przypadku pracownik musi wiedzieć o obowiązku opłacenia podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19%. Nastąpi również obniżenie zwrotu środków o 30% sumy składek podstawowych finansowych przez pracodawcę, które zostaną przekazane na indywidualny rachunek pracownika w ZUS.
• Wypłata środków z PPE może nastąpić w całości lub ratalnie według preferencji pracownika.
• Osoby uprawnione, które wskażesz w dyspozycji na wypadek śmierci, lub Twoi spadkobiercy otrzymają zgromadzone środki bez potrącenia podatku od spadków i darowizn oraz bez obciążenia podatkiem od zysków kapitałowych, tzw. podatkiem Belki.

Jeżeli masz dodatkowe pytania dotyczące kwestii wypłata z PPE a podatek, możesz skorzystać z pomocy naszych specjalistów. Każdy użytkownik bezpłatnego programu Podatnik.info zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania ekspertom z obszaru księgowości, finansów i podatków. Ponadto w okresie rozliczenia deklaracji PIT możesz skorzystać z trzech dostępnych rozwiązań, które pozwolą na dopełnienie formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze możesz zyskać dzięki Podatnik.info!

Najczęściej zadawane pytania

1. Czym są Pracownicze Plany Emerytalne (PPE)?

Pracownicze Plany Emerytalne (PPE) to dobrowolna forma oszczędzania na emeryturę, organizowana przez pracodawcę dla pracowników. PPE stanowi dodatkowy element systemu emerytalnego w Polsce i jest jednym z filarów tzw. III filaru emerytalnego.

2. Kto może przystąpić do PPE?

Do PPE mogą przystąpić pracownicy zatrudnieni u pracodawcy, który oferuje ten program. Warunki uczestnictwa mogą się różnić w zależności od zasad ustalonych w danym PPE.

3. Czy uczestnictwo w PPE jest obowiązkowe?

Nie, uczestnictwo w PPE jest dobrowolne. Pracownik może zdecydować, czy chce przystąpić do programu, a także w dowolnym momencie z niego wystąpić.

4. Jak finansowane są składki na PPE?

Składki na PPE są finansowane głównie przez pracodawcę. Może on odprowadzać składki podstawowe (zwykle określony procent wynagrodzenia pracownika). Pracownik może także wpłacać dodatkowe składki dobrowolne.

5. Co się dzieje z oszczędnościami w PPE po odejściu z firmy?

Po odejściu z pracy pracownik może:

• pozostawić zgromadzone środki w PPE prowadzonym u dotychczasowego pracodawcy,
• przenieść je na inne PPE (jeśli nowy pracodawca prowadzi taki program),
• wypłacić środki zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie PPE.

Ocena artykułu:

(4.8/5), głosów: 304