Polski Ład - Progi podatkowe
Gdyby podsumować Polski Ład – największe zmiany dotyczą etatowców, emerytów i przedsiębiorców. Zmienione zostały zasady naliczania podatku dochodowego, podwyższone kwota wolna od podatku i pierwszy próg podatkowy PIT. Do tego wprowadzono kilka ulg podatkowych, które mają na celu rekompensować osobom nieco lepiej zarabiającym zmiany podatkowe.
Nie wszystko jest jasne ani przemyślane. Niemniej część podatników zyskuje a inna część nie zyskuje nic. Wszystko to powoduje, że Polski Ład zostanie zdecydowanie zapamiętany. Jak Polski Ład wpływa na podatek dochodowy (PIT), czy zmieniają się progi podatkowe, jak teraz obliczyć podatek i o ile wzrasta kwota wolna od podatku? Wszystko wyjaśniamy.
Czym są progi podatkowe?
Progi podatkowe to nic innego jak stawki procentowe lub kwotowe należnych do zapłacenia podatków od konkretnego rodzaju majątku czy dóbr. W przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, gdzie progi podatkowe są stosowane - oznaczają limity dochodów rocznych, po przekroczeniu których podatnik musi zapłacić podatek w wysokości konkretnego odsetka. W polskim systemie podatkowym głównie dotyczy to osób rozliczających się na zasadach ogólnych, czyli wedle tzw. skali podatkowej.
Skala podatkowa - kto może się rozliczać?
Skala podatkowa może dotyczyć:
- pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę,
- pracowników zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie,
- przedsiębiorców, którzy wybiorą ten typ opodatkowania,
- osoby fizyczne zarabiające z tytułu umowy o dzieło, otrzymujące zyski z giełdy lub sprzedaży itp., które wybiorą ten typ opodatkowania.
Progresywność skali podatkowej
Polska skala podatkowa ma charakter progresywny. Oznacza to, że wraz ze wzrostem rocznego dochodu wzrasta też procentowa wysokość podatku do zapłacenia. Nie działa to w sposób linearny, lecz progowy. Istnieją pułapy wysokości dochodów, w ramach których podatek płacony jest wedle tej samej stawki. Przekroczenie progu podatkowego sprawia, że odsetek ten wzrasta. W Polsce mamy dwa progi podatkowe i daninę solidarnościową, która stanowi nieformalny trzeci próg podatkowy. Polski Ład nieco w tej kwestii zmienił.
Dotychczasowa wysokość progów podatkowych
Do 2021 r. obowiązywały w Polsce dwa progi podatkowe wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych. Wynosiły one odpowiednio:
- 17 % dla I progu podatkowego, od dochodów rocznych wynoszących do 85 528 zł brutto,
- 32 % dla II progu podatkowego, od dochodów rocznych wynoszących powyżej 85 528 zł brutto,
- danina solidarnościowa, która wynosi 4 % od wszystkich uzyskanych dochodów powyżej 1 000 000 zł rocznie. De facto traktowana jako III próg podatkowy.
Jeszcze przy składaniu zeznania podatkowego w roku kalendarzowym 2022 właśnie te progi podatkowe należy uwzględnić przy obliczaniu wysokości podatku dochodowego.
Nowe progi podatkowe 2022 w ramach Polskiego Ładu
Polski Ład dokonał w tym zględzie sporo znaczących zmian. Nie tylko podwyższył I próg podatkowy, ale też wyraźnie podniósł kwotę wolną od podatku. W ten sposób spora część podatników zyskała otrzymując wyższą wypłatę netto. Jak teraz wyglądają progi podatkowe przy podatku dochodowym PIT?
- 30 000 zł rocznie - to nowa kwota wolna od podatku, która wpływa bezpośrednio na wysokość kwoty obniżającej podatek,
- I próg podatkowy 2022 - wynosi 17 % od dochodów rocznych w wysokości do 120 000 zł brutto,
- II próg podatkowy 2022 - wynosi 32 % od dochodów rocznych w wysokości powyżej 120 000 zł brutto,
- danina solidarnościowa, stanowiąca nieformalny acz istniejący III próg podatkowy od nadwyżki dochodów powyżej 1 000 000 zł.
Zyskali głównie pracownicy etatowi, zwłaszcza ci, którzy zarabiali najniższą krajową i poniżej 5700 zł brutto. Dla średnio zarabiających Polski Ład okazał się jak dotąd względnie neutralny, zaś najlepiej zarabiający etatowcy nieco stracili. Wynika to z nowej metodologii wyliczania podatku.
Kwota wolna od podatku a wpływ na progi podatkowe i kwotę zmniejszającą podatek
Wysokość kwoty wolnej od podatku ma wymierny wpływ na kwotę zmniejszającą podatek - jednego z istotnych elementów wyliczania wysokości podatku. Od 2022 r. kwota wolna wzrosła z 8000 zł brutto na 30 000 zł brutto w skali roku. Tym samym kwota zmniejszająca podatek wzrosła z 43,76 zł miesięcznie na 525 zł miesięcznie. To, plus podwyższenie płacy minimalnej sprawia, że osoby najmniej zarabiające nie płacą lub prawie nie płacą podatku dochodowego od osób fizycznych.
Skala podatkowa do 2021 roku
Jak do tej pory obliczana była wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT-37)? Stosowano dotychczasowe progi podatkowe, co w praktyce wyglądało:
- I próg podatkowy - 17 % do 85 528 zł brutto - obliczenie to 17 % x podstawa opodatkowania minus kwota zmniejszająca podatek (43,76 zł miesięcznie),
- II próg podatkowy - 32 % od 85 528 zł brutto - obliczenie to 32 % x podstawa opodatkowania minus 85 528 zł pus 14 539, 76 zł minus kwota zmniejszająca podatek (43,76 zł miesięcznie).
Do tego dochodziła danina solidarnościowa, której sposób obliczania został opisany w dalszej części tego artykułu. Stawki podatku uległy jednak zmianie.
Jak wyliczyć podatek dochodowy wedle nowych progów podatkowych 2022?
Od 2022 roku, z racji podwyższenia pierwszego progu podatkowego, podstawowy sposób obliczania wysokości podatku dochodowego znacząco się zmienił. Jeśli chodzi o same progi podatkowego to:
- I próg podatkowy - do 120 000 zł brutto - 17 % x podstawa opodatkowania minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł,
- II podatkowy - powyżej 120 000 zł brutto - 32 % x nadwyżka ponad 120 000 zł plus 15 300 zł.
Oprócz tego oczywiście doliczana jest danina solidarnościowa.
Niepisany III próg podatkowy - danina solidarnościowa - ile wynosi?
Danina solidarnościowa w założeniu ma skłonić podatników najlepiej zarabiających do podzielenia się częścią swoich wysokich dochodów z resztą społeczeństwa. Na ile to rozwiązanie jest efektywne i sprawiedliwe toczą się debaty od momentu wprowadzenia tego podatku. W praktyce, danina solidarnościowa funkcjonuje jako tzw. trzeci próg podatkowy. O co chodzi?
Podatnik, który w ciągu roku osiąga zsumowane dochody zarówno z:
w wysokości powyżej 1 000 000 zł, zobowiązany jest dodatkowo do zapłaty 4 % od wszystkich dochodów powyżej wspomnianego miliona złotych. Do tej kwoty trzeba dodać wszystkie podatki liczone według tradycyjnych zasad, w zależności od rodzaju i źródła dochodu.
Rozliczenie daniny solidarnościowej 2022 - deklaracja DSF-1
Te osoby fizyczne, które mają obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej składają dodatkowo deklarację DSF-1. Deklaracja mówi o wysokości daniny solidarnościowej dla danego podatnika i złożyć ją należy najdalej do 30 kwietnia roku kalendarzowego. Jeśli 30 kwietnia w danym roku kalendarzowym wypada w dzień wolny od pracy, podatnik może złożyć zeznanie najdalej w pierwszy dzień roboczy przypadający po 30 kwietnia.
Jak wyliczyć podatek przy zastosowaniu daniny solidarnościowej 2022? Podstawa obliczenia podatku.
By wyliczyć prawidłowo podatek przy dochodzie przekraczającym 1 000 000 zł, należy:
- prawidłowo rozliczyć podatek wedle PIT-37,
- prawidłowo rozliczyć podatek wobec innych rodzajów dochodu - np. PIT-36, PIT-38,
- prawidłowo obliczyć kwotę daniny solidarnościowej i podać ją w załączniku DSF-1.
Przykładowo, gdy podatnik w ciągu roku zarobił w swojej pracy etatowej 60 000 zł a do tego okazał się być niezłym inwestorem i zarobił blisko 950 000 zł na giełdzie, jego rozliczenie wygląda następująco:
1. Wyliczenie podatku dochodowego od zarobków w pracy - 60 000 zł i skala podatkowa.
2. Wyliczenie podatku wynikającego z dochodów z giełdy - 19 % x 950 000 zł.
3. Wyliczenie daniny solidarnościowej. 950 000 zł + 60 000 zł = 1 010 000, z czego 4% wynosi około 400 zł.
Jak można obniżyć swoje zobowiązanie podatkowe w 2022?
Sposobów jest kilka, w tym niejedna nowa ulga podatkowa. Do metod na obniżenie zobowiązania podatkowego należą m.in.:
- podwyższona kwota wolna od podatku,
- rozliczanie się wspólne z małżonkiem,
- zerowy podatek dla rodzin i seniorów,
- zastosowanie ulgi dla klasy średniej,
- zastosowanie innych ulg i odliczeń opisanych w dalszej części tego artykułu.
Podatnik może też zmniejszyć swoje zobowiązania, jeśli skorzysta z innej formy opodatkowania. Dla przedsiębiorców zarabiających sporo, pomysłem do rozważenia jest podatek liniowy.
Nowa kwota wolna od podatku 2022
Zwiększenie kwoty wolnej od podatku od 2022 roku z 8000 zł brutto rocznie do 30 000 zł brutto rocznie sprawia, że dla wielu podatników realnie płacony podatek albo całkowicie znika albo zostaje realnie obniżony. Głównie dotyczy to osób zarabiających najmniej - pracowników etatowych na pensji minimalnej lub do 5700 zł brutto miesięcznie.
Rozliczanie się małżonków a nowe progi podatkowe 2022
Obniżyć zobowiązanie podatkowe można też poprzez wspólne rozliczenie małżonków. Ma to sens jedynie, gdy jeden z małżonków:
- osiąga dochody nieprzekraczające I progu podatkowego,
- nie osiąga żadnych dochodów w ciągu roku.
W ten sposób dochód sumarycznie osiąganych przez obojga małżonków można podzielić na dwa. W wielu przypadkach powoduje to, że małżonek lepiej zarabiający wpada w niższy próg podatkowy lub unika składki solidarnościowej. Rozliczenie PIT przez małżonków nadal jest fakultatywne.
Ulga dla klasy średniej 2022
Kolejnym ze sposobów na obniżenie swojego podatku jest przewidziana i wprowadzona przez Polski Ład ulga dla klasy średniej. W swoich założeniach polega na rekompensacie niemożności odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Można ją odliczyć, jeśli dochody miesięczne podatnika wynoszą między 5701 zł brutto a 11 141 zł brutto. Nie dotyczy jednak każdego. Przysługuje ona:
- pracownikom etatowym, osobom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy nakładczej czy spółdzielczego stosunku pracy,
- przedsiębiorcom, którzy rozliczają się na skali podatkowej.
By zrezygnować z ulgi dla klasy średniej, należy złożyć stosowne oświadczenie.
Zerowy podatek dla rodzin z dziećmi i seniorów
W 2022 roku nadal będzie można korzystać z ulgi na dzieci. Wypełnienie PIT-0 dla rodzin, które mają czworo lub więcej dzieci oznacza w zasadzie zerowe płacenie podatku. Korzystne zmiany czekają także seniorów, którzy mimo:
- osiągnięcia wieku emerytalnego (kobiety 60 lat, mężczyźni 65 lat),
- uzyskania praw do otrzymywania emerytury,
nadal nie uzyskują emerytury lecz pozostają aktywni zawodowo, są uprawnieni do zwolnienia z płacenia podatku dochodowego do kwoty 85 825 zł brutto. Niezależnie od tego, czy senior zarabia na etacie czy w ramach własnej działalności gospodarczej. To tzw. ulga dla seniora.
Pozostałe ulgi podatkowe i odliczenia od dochodu 2022
Oprócz tego istnieje szereg możliwości obniżenia swojego zobowiązania podatkowego. Dzieje się tak poprzez stosowanie ulg podatkowych i odliczeń od dochodu. Odliczenie składki zdrowotnej zniknęło, ale nadal można stosować:
- ulgę prorodzinną,
- ulgę dla młodych do 26 roku życia,
- ulgę abolicyjną,
- ulgę rehabilitacyjną,
- ulgę termomodernizacyjną,
- ulgę badawczo - rozwojową,
- ulgę na leki,
- ulgę na sprzęt służący do rehabilitacji,
- ulgę na samochody,
- ulgę na krwiodawców i osocze,
- ulgę na internet,
- ulgę na złe długi,
- ulgę na prototyp wynalazku,
- ulgę IP BOX,
- ulgę na IPO,
- ulgę na robotyzację,
- ulgę na CSR - dla przedsiębiorców, którzy działają w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu,
- odliczenie na IKZE,
- odliczenie składek ZUS - w niektórych wypadkach,
- odliczenie zwrotu świadczeń nienależnych,
- odliczenie darowizn na cele pożytku publicznego, na cele charytatywne, na cele kultu religijnego i inne,
- odliczenia edukacyjne, zwłaszcza darowizn na cele edukacji zawodowej,
- odliczenia na walkę z rozprzestrzenianiem się COVID-19 - w tym odliczenie darowizn na tablety, laptopy dla placówek oświatowych i ośrodki służby zdrowia,
- odliczenia wszelkich strat podatkowych.
Opisywanie każdej z tych ulg to materiał na kolejne artykuły.
Czy można zmienić sposób opodatkowania - ryczałt, podatek linowy, karta podatkowa - jak to zrobić?
Opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli na skali podatkowej jest domyślna formą opodatkowania dochodów podatnika. Jeśli podatnik nie złożył deklaracji chęci opodatkowania na innych zasadach, fiskus domyślnie będzie stosował zasady skali podatkowej. Okazuje się jednak, że formę opodatkowania można zmieniać. Ważne, aby zrobić to w formie przewidzianego prawnie formularza i nie dalej niż do 20. dnia miesiąca, który następuje po miesiącu, w którym powstał pierwszy przychód w roku podatkowym. Jeśli chodzi o kartę podatkową - po 2021 roku została ona zniesiona. W 2022 roku mogą ją stosować wyłącznie ci podatnicy, którzy stosowali ją w 2021.
