Rozliczenie ze zmarłym małżonkiem – sprawdź zasady!

2024-09-28

Wspólne rozliczenie z małżonkiem to jedna z preferencji, z jakich mogą skorzystać podatnicy. Śmierć jednego z nich nie wyklucza takiej możliwości. Kto zatem może skorzystać z takiego rozliczenia PIT? W jakich przypadkach wdowa lub wdowiec zachowuje prawo do tej preferencji? Jakie zasady obejmują rozliczenie ze zmarłym małżonkiem? Odpowiadają eksperci Podatnik.info!

Spis treści:

• Rozliczenie ze zmarłym małżonkiem – czy jest możliwe?
• Wspólne rozliczenie małżonków w trakcie roku
• Wniosek o zwrot podatku po osobie zmarłej
• Podsumowanie: rozliczenie ze zmarłym małżonkiem – najważniejsze informacje

Rozliczenie ze zmarłym małżonkiem – czy jest możliwe?

Jedną z wątpliwości, które pojawiają się wśród podatników, jest obowiązek złożenia deklaracji podatkowej za osobę zmarłą. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350) nie zakłada takiego obowiązku. Urząd skarbowy właściwy dla miejsca zamieszkania sporządza taką deklarację samodzielnie.

Warto jednak zwrócić uwagę, że śmierć jednego z małżonków nie pozbawia prawa do korzystania z preferencyjnych zasad. Aby podatnik mógł rozliczyć swój PIT wspólnie z mężem lub żoną, wystarczy złożyć odpowiedni wniosek uwzględniony w zeznaniu podatkowym. Jak te zasady zmieniają się, jeżeli chodzi o rozliczenie ze zmarłym małżonkiem? Osobą upoważnioną do dopełnienia formalności w takim przypadku jest współmałżonek.

Podatnik pozostający w związku małżeńskim przez cały rok, a którego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego (art. 6a ust. 1 ustawy o PIT). Zabronione jest jednak składanie podpisu w imieniu zmarłego. Poniżej analizujemy, jakie zasady obejmują rozliczenie ze zmarłym małżonkiem.

Jednym z kluczowych warunków, które muszą zostać spełnione, jest pozostawanie w związku małżeńskim w danym roku podatkowym. Oznacza to, że jeśli małżeństwo zostało zawarte przed rozpoczęciem roku podatkowego, za który ma zostać przygotowane rozliczenie, a małżonek zmarł w jego trakcie, osoba owdowiała może skorzystać ze wspólnego rozliczenia.

Co ważne, jeżeli jeden z małżonków zmarł po zakończeniu roku podatkowego, ale przed złożeniem zeznania podatkowego, żyjący małżonek nadal ma prawo do skorzystania z preferencji. Należy jednak spełniać jeden z poniższych warunków:

• małżonkowie muszą podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu lub
• małżonkowie mogą mieć miejsce zamieszkania w innym państwie niż Polska (na terenie Unii Europejskiej, w kraju należącym do EOG albo Szwajcarii) – w takim przypadku 75% całkowitego przychodu musi pochodzić z Polski lub
• jeden z małżonków powinien być rezydentem podatkowym w Polsce, a drugi może mieć ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce – musi jednak mieszkać w państwie UE lub EOG, a 75% całkowitego przychodu obojga małżonków pochodzić z Polski.

Wspólne rozliczenie małżonków w trakcie roku

Warto zwrócić uwagę na ważne zmiany w prawie podatkowym, które obejmują zależność wspólne rozliczenie małżonków a śmierć w trakcie roku. Wraz z wejściem w życie Polskiego Ładu od 2022 roku, zasady składania wspólnej deklaracji PIT uległy zmianie. Osoba owdowiała ma możliwość skorzystania z preferencyjnych zasad, jeśli małżeństwo zostało zawarte w trakcie roku podatkowego, a małżonek zmarł również w tym roku.

Oznacza to, że podatnik składający deklarację PIT nie musi spełniać warunku pozostawania w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Ponadto żyjący małżonek ma prawo do wykazania ulg i odliczeń. Aby skorzystać z preferencji, należy wypełnić formularz PIT-36 lub PIT-37 oraz wybrać wspólne rozliczenie ze zmarłym małżonkiem. Następnie należy wypełnić sekcję „Dochody i straty małżonka” – na takich samych zasadach jak odbywa się to zwyczajowo.

Jeżeli podatnik chce skorzystać z ulg i odliczeń, do których miał prawo również zmarły małżonek, należy uwzględnić je w załączniku PIT/O oraz deklaracji podatkowej.

Wniosek o zwrot podatku po osobie zmarłej

Zdarza się, że w przypadku składania zeznania podatkowego wspólnie ze zmarłym małżonkiem występuje nadpłata. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o PIT, otrzymują ją spadkobiercy. Taka sama zasada dotyczy podatku do zapłaty. Spadkobiercy są zobowiązani do uregulowania należności. Można tego uniknąć, składając sądowe lub notarialne odrzucenie spadku.

Potencjalny spadkobierca, jeszcze przed przyjęciem spadku, musi złożyć do urzędu skarbowego wniosek o wydanie zaświadczenia o wysokości podatku do zapłaty lub do zwrotu po osobie zmarłej. Urzędnicy wymagają potwierdzenia uprawnień poprzez okazanie odpisu aktu zgonu zmarłego, odpisu własnego aktu urodzenia lub innych dokumentów potwierdzających pokrewieństwo.

Następnie urząd skarbowy przekazuje wezwanie do ustalenia ostatecznej treści zobowiązania podatkowego zmarłego w formie wstępnie przygotowanej deklaracji. Podatnicy mają 30 dni na udzielenie odpowiedzi, która powinna zawierać informacje o zastosowaniu ulg podatkowych oraz kosztów uzyskania przychodu. Na podstawie tych informacji urząd skarbowy wyda decyzję podatkową.

Spadkobiercy są zobowiązani do zapłaty podatku w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji. Mogą również złożyć wniosek o zwrot nadpłaty po osobie zmarłej. Zgodnie z art. 105 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. 1997 Nr 137 poz. 926), podatnicy muszą potwierdzić prawo do wypłaty środków poprzez prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia złożonego w organie podatkowym.

Podsumowanie: rozliczenie ze zmarłym małżonkiem – najważniejsze informacje

Poniżej analizujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.

• Ustawa o PIT nie wymaga składania deklaracji podatkowej za zmarłego małżonka. Obowiązek ten przejmuje urząd skarbowy właściwy dla miejsca zamieszkania zmarłego.
• Żyjący małżonek może rozliczyć się wspólnie ze zmarłym, składając odpowiedni wniosek w zeznaniu podatkowym.
• Rozliczenie ze zmarłym małżonkiem jest możliwe, ale wcześniej muszą być spełnione warunki dotyczące małżeństwa i nieograniczonego obowiązku podatkowego.
• Co ważne, możliwe jest wspólne rozliczenie, nawet jeśli małżonek zmarł po zakończeniu roku podatkowego.
• Wspólne rozliczenie małżonków a śmierć w trakcie roku – od 2022 roku można rozliczyć się wspólnie ze zmarłym małżonkiem, nawet jeśli małżeństwo zawarte było w trakcie roku podatkowego.
• Żyjący małżonek może uwzględnić ulgi i odliczenia przysługujące zmarłemu w formularzach PIT.
• Spadkobiercy mają prawo do zwrotu nadpłaty po zmarłym oraz obowiązek uregulowania niedopłaty.
• Potencjalni spadkobiercy mogą złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o wysokości podatku do zapłaty lub zwrotu przed przyjęciem spadku.
• Po otrzymaniu zaświadczenia należy złożyć wniosek o zwrot podatku po osobie zmarłej wraz z potwierdzeniem prawa do spadku.
• Spadkobiercy muszą zapłacić podatek w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji lub złożyć wniosek o zwrot nadpłaty.

Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, możesz skorzystać z pomocy ekspertów Podatnik.info. Każdy użytkownik tego bezpłatnego programu zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru finansów, księgowości czy prawa podatkowego. W okresie rozliczania deklaracji PIT zapewniamy trzy sposoby, które pozwolą dopełnić formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze zapewnia Podatnik.info!