Zniesienie podatku PCC

2023-08-02

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, która likwiduje konieczność opłacenia 2% podatku PCC przy zakupie pierwszego mieszkania z rynku wtórnego. To duża ulga, zwłaszcza dla młodych osób, którzy będą mieli możliwość zaoszczędzenia tych środków i przeznaczenia ich na inne cele związane np. z wykończeniem nieruchomości.

26 maja sejm przyjął ustawę regulującą zniesienie podatku PCC oraz wprowadzono nowy model odpłatności za grunt sprzedawany użytkownikowi wieczystemu – przedsiębiorcy. Zniesienie podatku od czynności cywilnoprawnych wprowadzono nowelizacją ustawy, która została podpisana przez prezydenta 25 lipca. Nowe regulacje zaczną obowiązywać po 30 dniach od ogłoszenia nowelizacji w Dzienniku Ustaw. Wynika to z nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o PCC oraz niektórych innych ustaw.

Rząd zniesienie podatku PCC tłumaczy chęcią pomocy w kupnie pierwszego mieszkania.

Co to jest PCC?

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) został uregulowany przez ustawę z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jest on inaczej nazywany podatkiem od wzbogacenia się, bo należy go zapłacić przy okazji zawierania niektórych umów.

Podatnicy mają obowiązek, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3. Oznacza to także konieczność obliczenia i wpłacenia podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Formularzu PCC-3 nie składa się, jeżeli podatek jest pobierany przez płatnika (np. notariusza).

Zniesienie podatku na pierwsze mieszkanie

PCC czyli podatek od czynności cywilnoprawnych, dotyczy jedynie rynku wtórnego. Kupując mieszkania z rynku pierwotnego nabywcy są zwolnieni z zapłaty tego podatku.

Zniesienie 2% PCC w przypadku kupna pierwszego mieszkania z rynku wtórnego. Nowa regulacja umożliwi podatnikowi zaoszczędzenie kwoty na poziomie nawet kilkunastu tysięcy złotych. Przykładowo: za zakup mieszkania na rynku wtórnym o wartości 600 tys. zł. należało zapłacić podatek w wysokości 2%, czyli 12 tys. zł. Decydując się na zakup nieruchomości o wartości 900 tys. zł, podatek wyniósłby 18 tys. zł. Nowe zmiany stanowią realną pomoc, zważywszy na wysokie ceny nieruchomości na rynku. Brak obowiązku płacenia podatku spowoduje, że kupujący będą mieli możliwość zaoszczędzenia tych środków i przeznaczenia ich na inne cele związane z zakupem lub wykończeniem nieruchomości.

Zniesienie podatku PCC – kogo dotyczy?

Zgodnie z nowymi przepisami zniesienie PCC dotyczy sprzedaży prawa do własności mieszkania lub domu jednorodzinnego, jeżeli nabywca nie posiadał wcześniej prawa do innej nieruchomości mieszkalnej. Jeżeli nabywca posiadał udział w prawach własnościowych, to zwolnienie nie obejmuje przypadków, w których udział ten przekracza 50% lub został nabyty drogą dziedziczenia.

Nowelizacja ustawy w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych obejmie osoby, które w przypadku zakupu pierwszego mieszkania na rynku wtórnym, bez PCC nabędą:

• prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego;

• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego;

• prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

Wyższy PCC – 6 mieszkanie i kolejne

Zniesienie PCC to nie jedyna zmiana wprowadzona przez nową ustawę. Wraz z nowymi przepisami podwyższono do 6% stawkę tego podatku w przypadku zakupu szóstego i każdego kolejnego lokalu mieszkalnego. Nowy podatek wejdzie w życie na początku 2024 r.

Nowy podatek w wysokości 6 proc. ma objąć zakup co najmniej sześciu mieszkań w ramach jednej inwestycji deweloperskiej - w jednym budynku lub kilku budynkach tworzonych na jednej nieruchomości gruntowej.

Zgodnie z art. 7a ustawy: „w przypadku, gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich, stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziału w takim lokalu, wynosi 6 proc.”.

Przykładowo: przy zakupie mieszkania o wartości 600 tys. złotych, podatek wyniósłby 36 tys. zł. Ta zmiana ma na celu ograniczenie spekulacyjnych zakupów nieruchomości oraz równomierne rozłożenie obciążeń podatkowych.

Podatek PCC – kto i w jakich sytuacjach go opłaca?

Obowiązek podatkowy ciąży m.in. na poniższych podmiotach:

• przy zawarciu umowy sprzedaży – obowiązek zapłaty podatku ma kupujący;

• przy zawarciu umowy darowizny – płaci obdarowany;

• przy zawarciu umowy dożywocia – płaci nabywca własności nieruchomości;

• przy zwarciu umowy o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – płaci osoba, która nabyła rzeczy lub prawa majątkowe;

• przy zawarciu umowy pożyczki pieniędzy i umowy depozytu nieprawidłowego – płaci osoba, która bierze pożyczkę;

• przy okazji zawarcia umowy ustanowienia hipoteki – płaci osoba, która składa oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki;

• przy zawarciu umowy spółki cywilnej – płacą wspólnicy;

• przy zawarciu umowy spółki handlowej – płaci spółka.

Nieuregulowany podatek – jakie konsekwencje prawne?

Podatek od czynności cywilnoprawnych, poza przypadkami zawierania umów u notariusza, nie jest automatycznie pobierany, a jego opłata ciąży na podatniku. Powoduje, to sytuacje, że na przykład wskutek niewiedzy nie jest on płacony w terminie.

Niezapłacony podatek PCC może być źródłem nieprzyjemnych konsekwencji. Za takie działanie, które może zostać wykryte w wyniku np. kontroli podatkowej, grożą kary. Oczywiście, podatnik zostanie łagodniej potraktowany jeśli sam przyzna się do błędu np. w przypadku przeoczenia. W takiej sytuacji można zgłosić oświadczenie, tzw. czynny żal, w którym opisze się dokładnie zaistniałą sytuację i zobowiąże się do zapłaty podatku wraz z ustawowymi odsetkami.

Jeśli jednak podatek został niezapłacony celowo, wówczas urząd skarbowy nałoży na taką osobę karę. Kara za opóźnienia w uiszczeniu PCC zależy od wysokości płacy minimalnej w danym roku. Od lipca 2023 roku płaca minimalna wynosi 3600 zł. Kara wynosi ona od 1/10 do nawet 20-krotności minimalnego wynagrodzenia.